Ouderengeneeskunde in consult bij screening niertransplantatie-ontvangers

Nederland vergrijst. Mensen worden ouder en het aantal ouderen in de samenleving neemt toe. Volgens de nieuwste cijfers is in 2040 27% van Nederlanders ouder dan 65 jaar, waarbij mensen steeds vaker één of meer chronische aandoeningen hebben. Eén van deze aandoeningen is chronische nierinsufficiëntie (CNI). Een deel van de patiënten met CNI komt in aanmerking voor een niertransplantatie. Veroudering van de mens heeft daarmee dus ook impact op het aantal patiënten dat mogelijk in aanmerking komt

Leeftijd geen reden tot afwijzing

Net zoals ieder kind en iedere volwassene anders is, zijn ook ouderen heel verschillend. Sommige ouderen zijn lichamelijk en/of geestelijk heel fit, anderen helaas wat minder. Enkel een hoge leeftijd mag geen contra-indicatie zijn voor een niertransplantatie. Geschiktheid van oudere patiënten wordt daarom ook gebaseerd op de gebruikelijke overwegingen van comorbiditeit(en). Om symptomen van kwetsbaarheid op te sporen, wordt hiernaast ook een uitgebreid Geriatrisch Assessment (GA) afgenomen.

Comprehensive Geriatrisch Assesment

Uit meerdere onderzoeken buiten de transplantatiesetting blijkt dat zorg voor ouderen baat heeft bij een systematische analyse. Een analyse van zowel de somatische (lichamelijke) problemen als de bijkomende geestelijke problemen, het functioneren in het dagelijks leven en de sociale situatie. Dit zijn dan ook de eerste vier domeinen van een Comprehensive Geriatrisch Assessment (CGA). Deze uitgebreide systematische geriatrische beoordeling wordt uitgevoerd om de meervoudige problemen van oudere patiënten te onderzoeken en een beeld van de mate van kwetsbaarheid van de patiënt te verkrijgen. Het CGA blijkt een effectieve manier om achteruitgang in functioneren te vertragen, opnameduur in het ziekenhuis te verkorten en een (her)opname in een zorginstelling te voorkomen.

Leven toevoegen aan de dagen

Voor veel ouderen heeft behoud van kwaliteit van leven en zelfredzaamheid een hogere prioriteit dan levensverlenging. Het gaat voor sommige patiënten niet om “dagen toe te voegen aan het leven” maar om “leven toe te voegen aan de dagen”. Aan de buitenkant is niet altijd zichtbaar of er kwetsbaarheden aanwezig zijn en evenmin of deze kwetsbaarheden een eventuele niertransplantatie in de weg staan. Ook is het soms niet geheel duidelijk of deze kwetsbaarheden veroorzaakt worden door de CNI. Wat is de kip en wat is het ei? Al deze aspecten worden meegenomen in het CGA. Om bovenstaande redenen is het van groot belang de zelfredzaamheid en kwaliteit van leven in kaart te brengen voordat het behandelbesluit multidisciplinair genomen wordt.

Samenwerking tussen Transplantatie Centrum en Ouderengeneeskunde

Ter verbetering van de kwaliteit van zorg zijn wij in het Leids Universitair Medisch Centrum in 2020 gestart met samenwerking tussen het Transplantatie Centrum en de Ouderengeneeskunde. Patiënten van 65 jaar of ouder worden tijdens het keuringsspreekuur niet alleen meer door de nefroloog en transplantatiechirurg gezien, maar ook door één van de (verpleegkundig) specialisten van de Ouderengeneeskunde.

Twee trajecten tegelijk

Er wordt vanuit de Ouderengeneeskunde dus geen keuring verricht ten aanzien van het behandelbesluit. Echter worden de bevindingen uit het GA, zoals bijvoorbeeld geheugenproblemen, meegewogen in het Multi Disciplinair Overleg (MDO).Eventuele vervolgonderzoeken op het gebied van Ouderengeneeskunde, zoals uitgebreid geheugenonderzoek, worden in het LUMC aangeboden. Dit maakt het traject minder belastend voor de patiënt en diens verwijzer.