Nazorg PEG-sonde

Wat is Nazorg PEG-sonde?

PEG staat voor Percutane Endoscopische Gastrostomie. Een PEG-sonde is een dun slangetje dat door de buikwand heen geplaatst wordt. Dat gebeurt met behulp van een endoscoop (een flexibel kijkinstrument). Bij de PEG-sonde gaat de sondevoeding direct naar de maag. 

De PEG-sonde zit aan de binnenkant vast met een fixatieplaatje dat ervoor zorgt dat de sonde niet naar buiten kan vallen. Aan de buitenkant op de buik zit een tweede fixatieplaatje. Deze zorgt ervoor dat de maag en de buikwand tegen elkaar gehouden worden. 

Hoe kunt u zich voorbereiden?

Sondevoeding en materialen  

De sondevoeding wordt geregeld via de diëtist. Hij of zij vertelt u welk soort voeding voor u van toepassing is. Ook legt die uit hoe u de sondevoeding moet toedienen.  

De sondevoeding en benodigde materialen kunt u zelf bestellen via uw sondevoedingsleverancier.  

Medicijnen door de sonde  

Vaak is het niet mogelijk om uw medicijnen via de mond (oraal) in te nemen en moet dit via de PEG-sonde gebeuren. Sommige tabletten mogen niet gemalen worden, bijvoorbeeld medicijnen die een beschermlaagje tegen het maagzuur hebben of die een vertraagde afgifte hebben (retard-tabletten).   

Overleg met uw (huis)arts of apotheker of de medicijnen fijngemalen mogen worden of dat ze op een andere manier toegediend kunnen worden.  

Bij het toedienen van de medicijnen is het volgende belangrijk:  

• Spoel de sonde vóór en ná het toedienen van de medicijnen door met een ruime hoeveelheid lauwwarm water. 
• Vermeng de medicijnen nooit met sondevoeding. 
• Het kan voorkomen dat u medicijnen moet innemen op een nuchtere maag. Hiervoor moet de sondevoeding langere tijd gestopt worden. Laat dit uw diëtist weten, zodat hij of zij rekening kan houden met de pompstand wanneer u de hele dag sondevoeding krijgt.

Wat kunt u na plaatsing merken?  

Bij plaatsing is er keelverdoving gebruikt. Wanneer deze uitwerkt, kunt u wat pijn in de keel ervaren. Dit komt door de endoscoop die via uw keel is ingebracht. Hiervoor kunt u een zuigtablet nemen. Ook kunt u op de plaats van de opening in de buik (het wondgebied) wat pijn ervaren. Deze pijnklachten worden na een aantal dagen minder. Als u dat wilt, mag u hiervoor een paracetamol innemen.

Hoe gaat het onderzoek / de behandeling in zijn werk?

Hoe kunt u de sonde verzorgen?  

De eerste 10 dagen na plaatsing:  

• Verwijder of verschoon het doorzichtige wondverband niet. 
• Beweeg de PEG-sonde niet, zodat de fistelgang (gangetje) zich kan vormen. 
• Ga niet in bad of een zwembad. Een korte douche mag wel. 
• Bij gebruik van de sonde: spoel deze 4x per dag (verdeeld over de dag) door met 20 tot 50 ml lauwwarm kraanwater. 
• Bij niet-gebruik van de sonde: spoel 2 keer per dag door met 20 tot 50 ml lauwwarm kraanwater. 

Vanaf 10 dagen na plaatsing:  

• U mag het doorzichtige wondverband verwijderen. 

Verzorg de sonde 1 keer per dag. Houd hierbij de volgende stappen aan:  

1. Was uw handen
2. Sluit de voedingsklem
3. Maak het fixatieplaatje los
4. Maak de sonde, de huid en het fixatieplaatje schoon met water en zeep 
5. Droog na het wassen alles goed af
6. Doorspoelen: met 20 tot 50 ml kraanwater. 

• Bij gebruik van de sonde: spoel deze 4x per dag (verdeeld over de dag) door met 20 tot 50 ml kraanwater. 
• Bij niet-gebruik van de sonde: spoel 2 keer per dag door met 20 tot 50 ml lauw kraanwater. 

7.  Draaien: draai de sonde een heel rondje. 
8.  Dompelen: duw de sonde minimaal 3 centimeter naar binnen om ingroeien te voorkomen.
9.  Drogen: maak de huid droog voordat u het fixatieplaatje weer vastmaakt.
10.  Maak het fixatieplaatje ongeveer 2 millimeter van de huid af weer vast (niet te strak) 

Als de insteekopening nog een beetje lekt, kunt u één gaasje tussen de insteekopening en het fixatieplaatje doen. 

Mondverzorging  

Wanneer u niet meer normaal kunt eten, is de kans op infectie in de mond groter. Daarom is het belangrijk om uw mond goed te verzorgen.  

• Poets 3 keer per de tanden met een zachte (elektrische) borstel of maak 3 keer per dag de gebitsprothese schoon. 
• Gebruik minimaal 1 keer per dag een tandenstoker of rager tussen de tanden en kiezen. 
• Als er sprake is van een infectie in de mond, spoel dan eventueel de mond met chloorhexidine mondspoeling. Let op: dit mag u maximaal één week lang doen, in verband met aanslag op het gebit. 
• Spoel eventueel de mond met NaCl 0,9%. 
• Houd de lippen vet, bijvoorbeeld met vaseline. 
• Gebruik kauwgom. 

Thuiszorg  

Als u hulp nodig heeft bij toediening van de voeding en de verzorging van de sonde, dan kan dit voordat u naar huis gaat geregeld worden. Uw behandelend arts regelt dit in overleg met u. 

Welke specifieke nazorg kunnen wij bieden?

Vervangen  

De PEG-sonde mag 2 jaar blijven zitten. Na 2 jaar wordt de PEG-sonde vervangen voor een ballonkatheter. Om de PEG-sonde te wisselen voor een ballonkatheter moet u een afspraak maken op de polikliniek bij uw behandelend arts. De arts beoordeelt op welke manier de wissel kan gebeuren. Dan wordt er een afspraak gemaakt voor de eerste wissel van de PEG-sonde naar de ballonkatheter. Dit gebeurt op de endoscopieafdeling route 164 (C04-S) van het LUMC.   

De ballonkatheter moet elke 3 maanden vervangen worden. Uw behandelend arts schrijft de ballonkatheter voor door middel van een machtiging. Met deze machtiging kunt u de ballonkatheter zelf bestellen bij uw sondevoedingsleverancier of uw apotheek. Het is de bedoeling dat u de ballonkatheter meeneemt naar het LUMC bij uw afspraak voor het vervangen van de ballonkatheter.   

Ná die eerste keer wordt de wissel bij voorkeur via de thuiszorg gedaan of via de instelling waar u verblijft. Ook is het een mogelijkheid dat uw mantelzorger het zelf leert. Zorg ervoor dat u altijd een reserveballonkatheter thuis heeft liggen. 

Zo nodig kunt u voor het wisselen een afspraak maken op de endoscopieafdeling van het LUMC. Voor het wisselen van een ballonkatheter is er de folder ‘gastrostomiekatheter (ballonkatheter) verzorgen en wisselen’. 

Waar moet u op letten na uw onderzoek/behandeling?

Wat te doen bij  

Een verstopte of moeilijk doorgankelijke sonde  

• Pak een 10 ml-spuit en spuit de sonde met lauwwarm water met wat kracht door. Herhaal dit als dat nodig is nog een keer. 
• Gebruik nooit koolzuurhoudende dranken. 
• Als u de verstopping kunt zien, kunt u proberen om zachtjes op die plek te kneden. Als de verstopping dan loskomt kunt u de sonde doorspoelen met lauwwarm water. 

Obstipatie  

Heeft u langer dan 3 dagen geen ontlasting gehad terwijl u normaal gesproken vaker ontlasting heeft? Neem dan contact op met uw behandelend diëtist of (huis)arts.  

De mogelijke oorzaken:  

• Sondevoeding met te weinig vezels 
• Te weinig bewegen 
• Medicijngebruik 
• Te weinig vochtinname 

Diarree  

Bij diarree is het belangrijk dat u genoeg vocht binnenkrijgt. Het water kunt u door de voedingssonde spuiten of drinken, als u dit mag. Als de diarree langer dan 3 dagen aanhoudt, neem dan contact op met uw behandelend diëtist of (huis)arts.  

De mogelijke oorzaken:  

• De sondevoeding wordt te snel toegediend 
• Te grote porties 
• Te koude voeding 
• Onhygiënisch toedienen van de sondevoeding 

Misselijkheid en overgeven  

Het kan voorkomen dat u door het veranderen van uw eigen voedingspatroon misselijk wordt of moet overgeven. Als u kortgeleden veranderd bent van soort voeding, neem dan contact op met uw diëtist. Zo niet, neem dan contact op met uw (huis)arts. Andere mogelijkheden kunnen zijn:  

• Te koude voeding 
• Verkeerde positie van de sonde 

Uitvallen van de sonde  

Als uw PEG-sonde eruit is, moet u direct contact opnemen met uw (huis)arts of wijkverpleegkundige. Zijn zij niet bereikbaar, dan moet u direct naar de Spoedeisende Hulp te komen.

De fistelopening kan binnen enkele uren dichtgroeien. Om dat te voorkomen moet u direct een nieuwe sonde inbrengen. Dit mag de uitgevallen sonde zijn, als die maar wel schoon is. Deze sonde is bedoeld om de fistelgang open te houden tot u hulp gekregen heeft. Door deze sonde mag u geen voeding geven.  

Huidproblemen  

Het kan voorkomen dat u bij de insteekopening roodheid, wild vlees of vocht opmerkt.  

De mogelijke oplossingen:  

• De roodheid van de huid kunt u eenmaal daags behandelen met een klein beetje barrièrecrème of spray (Cavilon)  
• Wild vlees kunt u bij de huisarts laten aanstippen met zilvernitraat.   
• Vocht kan langs de sonde komen doordat de fixatieplaat te los zit. Als het vocht sterk ruikt, kan er sprake zijn van een infectie.  

Neem in dat geval contact op met uw (huis)arts voor verder advies.

Contact bij problemen na uw onderzoek/behandeling

Bij problemen die over de sonde gaan, kunt u contact opnemen met endoscopieafdeling. Dat kan op werkdagen tussen 9.00 – 11.00 uur via telefoonnummer 071-526 35 57.  

U kunt uw vragen ook stellen via email endoscopie.mdl@lumc.nl of kijk op www.lumc.nl/mijnlumc.

Buiten kantooruren kunt u contact opnemen met het LUMC via 071-526 91 11 en vragen naar de dienstdoende maag-darm-leverarts.

Contactgegevens van de betrokken poliklinieken

Heeft u voedingsgerelateerde vragen of problemen, dan kunt u contact opnemen met de polikliniek Diëtiek of uw behandelend diëtist. Dat kan op werkdagen tussen 9.00 en 12.00 uur en tussen 13.30 en 16.00 uur via telefoonnummer 071-526 30 40.  

Overig

Merk en maat  

U heeft onderstaande PEG-sonde gekregen:  

Merk: Freka PEG Fresenius Kabi,  

Dikte: 15 Fr