Oratie: Ouderen waarderen kwaliteit van leven soms meer dan genezing

In de hele geneeskunde signaleert Mooijaart inmiddels een toenemende belangstelling voor de zorg voor ouderen. ‘Doorgaans zijn artsen vooral in het ziekenhuis orgaan- en ziekte gedreven opgeleid’, zegt hij. ‘De geneeskunde en het ziekenhuis zijn heel goed geworden in behandelingen om ziektes te genezen en daarvan profiteert iedereen, ook ouderen.’

Toch bepleit Mooijaart meer nadruk op passende zorg. ‘Wat voor een 45-jarige man met één kwaal werkt, is niet zomaar een op een toepasbaar op een 85-jarige vrouw met verschillende ziektes. Ouderen zijn onderling heel verschillend en kunnen verschillende voorkeuren hebben: de ene oudere wil in geval van ziekte misschien alles proberen om te genezen en oud te worden, terwijl de andere kiest voor pijnbestrijding of een minder intensieve behandeling. Beide keuzes zijn persoonlijk en ze zijn allebei goed. Wij moeten alleen eerder in het proces nadenken over wat voor welke oudere patiënt passend is.’

Passende zorg

Om aan alle ouderen passende zorg te kunnen leveren, moeten artsen en zorgmedewerkers hun patiënten wel goed kennen. Het systematisch in kaart brengen van bijvoorbeeld de zelfredzaamheid, het geheugen en de mobiliteit maakt de onderlinge verschillen duidelijk. ‘Dat kost misschien tijd, maar die betaalt zich ruimschoots terug omdat we ook de wensen van ouderen beter kennen en daarnaar handelen.’

Onderzoek leert Mooijaart dat kwetsbare ouderen soms een zware en dure behandeling ondergingen die zij niet aankonden. ‘Door te onderzoeken wat voor een patiënt een passende behandeling is en in te zetten op herstel kunnen we winst boeken. Niet zozeer in een langer leven voor iedereen, als wel in toegenomen zelfredzaamheid en kwaliteit van leven. Dat bespaart waarschijnlijk ook geld. In Nederland zijn in 2030 tekorten aan zorgpersoneel en aan geld voor passende zorg. De in 2006 berekende verhouding van 4 werkenden op 1 65-plusser is rond 2040 omgeslagen in slechts 2 werkenden op 1 oudere. Meer passende zorg voor ouderen is nodig, want het leidt tot betere uitkomsten voor de patiënt en houdt de zorg haalbaar.‘

Het LUMC Centrum voor Ouderengeneeskunde

‘Alle zorgverleners zouden passende behandelingen voor ouderen moeten beheersen, maar dat vergt nog veel onderzoek, onderwijs, opleiding en zorginnovatie. Om alle krachten te bundelen hebben we onlangs het LUMC Centrum voor Ouderengeneeskunde opgericht. Dat is een samenwerking van artsen uit eerstelijn, ziekenhuis en verpleeghuis, verpleegkundigen, wetenschappers en ouderen zelf, om ons motto ‘Passende zorg voor ouderen, altijd en overal‘ gestalte te geven.’

De oratie van Simon Mooijaart is vrijdag 12 mei vanaf 16.15 uur live te volgen via de website van de Universiteit Leiden