Kijken naar de persoon om het bloedstolseltje heen

Het percentage ouderen neemt toe en we leven langer. Dus stijgt ook de vraag naar zorg en de zorgkosten. ‘Er moet veel meer met veel minder’, vat Erik Klok de situatie samen in zijn oratie. ‘Doorgaan op dezelfde voet kan niet,’ zegt hij, want anders zou 1 op de 4 Nederlanders in 2050 in de zorg moeten werken en 20 procent van ons verdiende geld naar de zorg gaan. Klok heeft zich gespecialiseerd in veneuze trombose en wil de zorg voor mensen met deze stollingsziekte toekomstbestendig maken. Dat wil zeggen kosten besparen, maar tegelijkertijd juist betere zorg verlenen.

Wat is veneuze trombose?

‘Een bloedstolsel in een ader, meestal in je benen, waar je klachten van kunt krijgen. Je been kan dan dik, rood en pijnlijk worden. Als dat stolsel losschiet, gaat het naar de longen en krijg je een longembolie.’

In je oratie beschrijf je de fascinerende wereld van bloedstolling.

‘Het bloedstollingsysteem zit zo prachtig in elkaar. Alles houdt elkaar in balans. Haal je er een dominosteentje uit, dan stort het hele systeem in elkaar en ontstaat er een trombose of bloeding.’

Hoe kan je trombose krijgen?

‘Doordat je bloedstroom vermindert, je bloedsamenstelling verandert of een bloedvatwand beschadigt. Dat kan gebeuren als je lang in bed ligt als je ziek bent of door een lange vliegreis, een ongeluk of operatie. Of door medicijnen als de pil, door zwangerschap, overgewicht en verschillende ziektes. Maar de meesten van ons krijgen het nooit. Het komt jaarlijks voor bij 1 tot 2 per duizend mensen.’

Gelukkig kun je er wat tegen doen?

‘Met antistollingstabletten kunnen we voorkomen dat het bloed nieuwe stolsels maakt. Als de stolsels levensbedreigend zijn, kunnen we met medicijnen of katheters de stolsels snel verwijderen. Aan deze medicijnen en technieken kleven wel nadelen: er zijn vervelende bijwerkingen en de kosten zijn hoog.’

Zorg die niet bewezen effectief is, moet niet meer geleverd worden, staat in het Integraal Zorgakkoord van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en partijen in de zorg.

‘Daar ben ik het in het geval van trombose volledig mee eens, bijvoorbeeld als het gaat om de dure interventies. De nieuwe technieken zijn prachtig maar ze kosten duizenden euro’s en het is nog niet bewezen dat patiënten er voordeel van hebben. Dat onderzoeken we dus. We hebben tegenwoordig ook zulke mooie CT-scans dat we hele kleine longembolieën kunnen zien, maar we weten niet of dat behandeld moet worden. Daar doen we ook onderzoek naar.’

Betere zorg verlenen voor minder geld. Is dat mogelijk?

‘Ja, door slimmere keuzes te maken en de behandeling en begeleiding beter af te stemmen op de individuele patiënt. Dus bijvoorbeeld de juiste medicijnen in de juiste dosis en voor de juiste duur voor te schrijven. Maar ook door veel beter in kaart te brengen hoe het met mensen na de behandeling gaat.

Als je te horen krijgt dat je trombose of een longembolie hebt, heeft dat een grote impact. Gevoelens als somberheid en angst komen vaak voor. Door dat te meten, bijvoorbeeld via een vragenlijst, kunnen we de zorg beter afstemmen op de patiënt. Ik wil graag een vertaling maken van de bloedstolsels naar de mens in wie dat stolsel zit. Wat zijn de normen en waarden, belangen en behoeften van die persoon? Als we dat weten, kunnen we tot een optimale behandeling komen en de ziektelast verminderen.’