Prijzen, subsidies en benoemingen

Drie subsidies voor onderzoek naar ziekte van Crohn

Dr. Marieke Barnhoorn heeft samen met dr. Luuk Hawinkels en dr. Andrea van der Meulen (Maag-, Darm- en Leverziekten) een ECCO Pioneer Award ontvangen van 300.000 euro voor onderzoek naar de rol van fibroblasten in complicaties van chronische darmontsteking.

Het doel van dit project is om de rol van bindweefselcellen, ofwel fibroblasten, te onderzoeken bij vernauwingen (stenose) van de darm. Dit is een complicatie die optreedt bij patiënten met de ziekte van Crohn. Dit project wordt uitgevoerd in samenwerking met prof. Gianluca Matteoli van de KU Leuven en met nauwe betrokkenheid van Noel de Miranda van de afdeling Pathologie en Léonie Plug van de afdeling MDLZ. De award wordt in maart 2023 uitgereikt tijdens het ECCO congres in Kopenhagen.

Daarnaast heeft Barnhoorn subsidies ontvangen van de Nederlandse Vereniging voor Gastroenterologie (NVGE) en van het Leids Universiteitsfonds (LUF) om uit te zoeken of stromale cellen in het bloed van patiënten met de ziekte van Crohn een opvlamming van de ziekte kunnen voorspellen.

Barnhoorn is in opleiding tot MDL-arts in het LUMC en HagaZiekenhuis en tevens part time postdoc onderzoeker bij Hawinkels in het onderzoekslaboratorium van de afdeling MDLZ en is een van de oprichters van het Stroma Research Center Leiden.

KWF-subsidies voor 3D-minitumoren en lokale behandelstrategie alvleeskliertumoren

Dr. Luuk Hawinkels heeft twee KWF-subsidies ontvangen. Met de ene gaat hij multicellulaire modellen voor alvleeskliertumoren en slokdarm/maagtumoren verder ontwikkelen. En met de ander wil hij een combinatietherapie voor alvleesklierkanker onderzoeken.

Het doel van het eerste project, in nauwe samenwerking met Marije Slingerland (Oncologie), is om drie belangrijke celtypen (tumorcellen, fibroblasten en immuuncellen) te combineren in 3D-minitumoren. Deze modellen zorgen voor beter inzicht in het ontstaan, de progressie en metastasering van tumoren. Daarnaast dienen deze modellen als nieuwe close-to-patient-modellen voor het testen van nieuwe therapieën. Hierdoor wordt geneesmiddelenontwikkeling hopelijk versneld en verbeterd. Ook zijn er met deze techniek minder proefdieren nodig. Dit translationele project wordt samen uitgevoerd met de afdelingen Pathologie en Heelkunde.

Lokale combinatietherapie
Daarnaast is Hawinkels betrokken als principal investigator bij een toegekende subsidie voor het testen van een lokale behandelstrategie voor alvleeskliertumoren. Samen met prof. Jai Prakash van de Universiteit Twente heeft Hawinkels een KWF-subsidie van 620.000 euro gekregen om de toepasbaarheid van een combinatie van geneesmiddelen te testen. Het gaat om een medicijn dat zich richt op fibroblasten in tumoren in combinatie met lokale toediening van een hydrogel met chemotherapie in pancreas tumormodellen. Als deze combinatie blijkt te werken, kunnen hiermee zowel de behandeling  als de kwaliteit van leven van alvleesklierkankerpatiënten worden verbeterd.

Hawinkels is hoofd van het onderzoekslaboratorium MDLZ en is een van de oprichters van het Stroma Research Center Leiden.

NWO-subsidie voor onderzoek naar microRNA

Het Proteomics lab van het Centrum voor Proteomics en Metabolomics (CPM) in het LUMC ontvangt, in samenwerking met het Erasmus MC, een NWO-M2 subsidie van 700.000 euro om microRNA in de celkern te bestuderen. Volgens de onderzoekers is dit onontgonnen gebied en “een nieuw stukje biologie wat wij gaan onderzoeken”.

Eerder onderzoek wees uit dat microRNA in de celkern eiwitconcentraties in de cel reguleert. Maar wat de functie precies is en hoe het microRNA zich gedraagt, dat is nog onduidelijk. Met de NWO-beurs willen Peter van Veelen van het LUMC en Stefan Erkeland (hoofdaanvrager) van het Erasmus MC de activiteiten van het microRNA in de celkern beter in kaart brengen. Daarbij verwachten ze een verschil tussen normale cellen en kankercellen te vinden, wat in de verre toekomst targets voor de behandeling van kanker kan opleveren.

Afvalproduct
Lang dachten wetenschappers dat microRNA een afvalproduct was van langere mRNAs en dat het geen functie had. Maar zo’n 17 jaar geleden werd ontdekt dat microRNA ook tumor-remmend werkt. Dat zit zo: microRNA reguleert de eiwitconcentraties in cellen. Die regulatie is essentieel voor cellen om te kunnen reageren op externe stress-signalen. Het microRNA heeft dan een remmende functie op de eiwitproductie, maar dit proces gaat mis bij ziekten. En wanneer bepaalde eiwitten door microRNA foutief gereguleerd worden, kan kanker ontstaan.

Geheel onverwacht ontdekten Erkeland en collega's dat een subset van het microRNA, dat zich in de celkern begeeft in plaats van het cytoplasma, de eiwitproductie in de cel juist versterkt. Hoe dat precies zit gaan de wetenschappers de komende tijd verder in kaart brengen.

SEH-verpleegkundige treedt toe tot Geschillencommissie Zorg-Ziekenhuizen

SEH-verpleegkundige Joop Breuer is per 1 januari 2023 benoemd tot commissielid van de Geschillencommissie Ziekenhuizen. Zijn benoeming is voor een periode van twee jaar. Joop is benaderd voor deze functie via de NFU en LUMC-afdeling Juridische zaken.

De Geschillencommissie Ziekenhuizen behandelt klachten van patiënten tegen ziekenhuizen die zijn aangesloten bij de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ) of de Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra (NFU). Patiënten kunnen met hun geschil bij de commissie Ziekenhuizen terecht, nadat zij de klachtenprocedure van het betreffende ziekenhuis hebben doorlopen.

De klachten die worden ingediend, gaan voornamelijk over onzorgvuldige en/of onjuiste uitvoering van behandelingen, informatieverstrekking en communicatie en bejegening door de zorgverlener(s).
Jaarlijks worden een paar honderd geschillen ingediend bij de Geschillencommissie Ziekenhuizen.

De Geschillencommissie Ziekenhuizen bestaat uit drie leden. Eén lid wordt voorgedragen door de patiëntenorganisaties Patiëntenfederatie Nederland  en het LSR, één lid wordt voorgedragen door de brancheorganisaties NVZ en NFU en er is een onafhankelijk voorzitter afkomstig uit de rechterlijke macht.

Joop is naast commissielid Geschillencommissie al enkele jaren lid van het dagelijks bestuur van de EMergency Nurses Association (ENA), de wereldwijd grootste beroepsorganisatie voor SEH verpleegkundigen.

Francesca Tasca wint jaarprijs beste artikel Prinses Beatrix Spierfonds

De Jaarprijs Neuromusculaire Ziekten van het Prinses Beatrix Spierfonds ging dit jaar naar PhD-student Francesca Tasca. Zij doet onderzoek naar een methode die ervoor kan zorgen dat Duchennepatiën weer volledig functionele dystrofine eiwitten produceren.

Momenteel kunnen de meeste genetische therapieën voor Duchenne spierdystrofie, een dodelijke spierafbrekende aandoening veroorzaakt door defecten in het dystrofinegen, alleen specifieke dystrofinemutaties corrigeren of leveren verkorte gedeeltelijk functionele dystrofine eiwitten op. Via de toediening van gemanipuleerde genen (transgenen) die het volledige, en dus volledig functionele dystrofine-eiwit produceren, biedt uitzicht op effectievere en breder toepasbare therapeutische behandelingen.

Bij de afdeling Cel en Chemische Biologie werkt Tasca aan een toedieningssysteem (vector) met CRISPR-Cas9 genbewerking om een eerste proof-of-concept te leveren voor het maken van myogene cellen die transgenen bevatten die permanent het volledige dystrofine-eiwit produceren.

Over de prijs
De jaarlijkse Neuromusculaire Ziektenprijs van het Prinses Beatrix Spierfonds wordt jaarlijks toegekend aan een talentvolle jonge onderzoeker die in Nederland werkzaam is en die volgens een jury als eerste auteur het beste wetenschappelijke artikel op het gebied van neuromusculaire aandoeningen heeft gepubliceerd.

Lees het artikel in Nucleic Acids Research.