Prijzen, benoemingen en subsidies

‘Best clinical study award’ voor onderzoek naar effectiviteit radiotherapie tussen verschillende groepen baarmoederkanker

Dr. Nanda Horeweg en prof. Carien Creutzberg van de afdeling Radiotherapie hebben aangetoond dat de effectiviteit van radiotherapie sterkt verschilt tussen de vier verschillende moleculaire klassen (groepen) van baarmoederkanker. Hiervoor ontvingen ze met hun samenwerkingspartners Dr. Tjalling Bosse en prof. Vincent Smit van de afdeling Pathologie de ‘Best clinical study award of 2023’ van de European Society for Radiotherapy and Oncology (ESTRO).

Baarmoederkanker is de meest voorkomende gynaecologische kanker in Nederland. De behandeling bestaat nu uit een operatie, gevolgd door in- of uitwendige radiotherapie als er risicofactoren zijn voor terugkeer van de kanker. Horeweg en haar team hebben op basis van een heranalyse van de PORTEC-1 en -2 studies aangetoond dat er tussen de vier groepen van baarmoederkanker verschil zit in de effectiviteit van bestraling.

Zo blijken vrouwen met POLE-gemuteerde tumoren een excellente prognose te hebben, en geen voordeel van aanvullende radiotherapie te hebben. Terwijl bij de erg agressieve p53-abnormale baarmoederkanker uitwendige radiotherapie juist significant beter is om de tumor in het bekken onder controle te krijgen.

Volgens Horeweg is het niet zo dat patiënten op korte termijn al anders behandeld gaan worden. “Maar in het veld is veel interesse om meer gepersonaliseerd te gaan bestralen. Onze studie heeft aangetoond dat er aanwijzingen zijn dat dat mogelijk is”, licht de onderzoeker toe. De studie is gepubliceerd in het toonaangevende wetenschappelijke tijdschrift Journal of Clinical Oncology.

NHS Parliamentary Award voor AI-onderzoeker Rob van der Geest

Op 5 juli 2023 vond in London de uitreiking plaats van de NHS Parliamentary Awards. De eerste prijs in de categorie ‘The Future NHS Award’  werd uitgereikt aan een team van onderzoekers van het Sheffield Teaching Hospital en het LUMC.

Het onderzoeksteam kreeg de prijs vanwege de succesvolle ontwikkeling van een AI-algoritme voor de automatische analyse en kwantificatie van cardiale MRI-beelden en de gerealiseerde implementatie van de ontwikkelde techniek in de klinische workflow. Het AI-algoritme werd ontwikkeld door LUMC-onderzoekers van het Laboratorium voor Klinische en Experimentele Beeldverwerking van de afdeling Radiologie, onder leiding van dr. ir. Rob van der Geest.

Het AI-algoritme maakt het mogelijk om volledig automatisch de cardiale structuren te herkennen in de bewegende MRI-beelden, zodat afwijkingen in de dimensies of de bewegingspatronen van het hart kunnen worden gedetecteerd. Het jury rapport vermeldt onder andere het volgende: “The super-fast analysis could be a ‘game changer’ in future heart disease care – speeding up diagnosis, treatment and care.”

In vervolgonderzoek gaan ze in samenwerking met het universiteitsziekenhuis in Sheffield onderzoeken hoe ze de AI-techniek verder kunnen optimaliseren, zodat deze breder inzetbaar wordt.

Rob Nelissen benoemd als adjunct professor Universitas Airlangga

In navolging op de kennismissie in mei is op 13 juli 2023 ook Rob Nelissen geïnaugureerd als adjunct professor van de faculteit Geneeskunde Airlangga University (FK UNAIR) in Surabaya. Zijn oratie ‘Quality Assessment: Essential in Orthopaedics’ en de inauguratie werden live uitgezonden.

Financiering voor drie LUMC-onderzoeken in strijd tegen reuma

Prof. dr. Ingrid Meulenbelt, prof. dr. Tom Huizinga en prof. dr. Anette van der Helm-van Mil van het LUMC ontvangen de komende vijf jaar financiering van ReumaNederland. Met de financiering moet langlopend onderzoek naar reuma mogelijk worden gemaakt.

In totaal lijden bijna 2 miljoen mensen aan reuma, een verzamelnaam voor ruim 100 chronische aandoeningen aan gewrichten, spieren en pezen. Een op de negen Nederlanders heeft een reumatische aandoening en elke dag krijgen zevenhonderd mensen te horen dat ze een vorm van reuma hebben. Dat maakt reuma tot een veel voorkomende chronische ziekte in Nederland. Lees meer over de onderzoeken op universiteitleiden.nl. 

Subsidie voor e-learning over submucosale afwijkingen in het maagdarmkanaal

Dr. Alexandra Langers ontvangt een financiering van 25.000 euro van de UEG, de Europese vereniging voor Maag-darm-leverziekten (MDL). Langers ontwikkelt met haar team een e-learning over submucosale afwijkingen in het maagdarmkanaal. Dit zijn afwijkingen die zich onder het slijmvlies van het maagdarmkanaal bevinden. De officiële titel van de e-learning is: ‘Subepithelial lesions in the GI tract’. De e-learning is gericht op de herkenning van deze afwijkingen en het bepalen van het juiste beleid voor patiënten bij wie zo’n submucosale laesie wordt gevonden. De doelgroep van de e-learning zijn MDL-artsen en MDL-artsen in opleiding wereldwijd.

De UEG biedt via hun website onderwijsactiviteiten aan, onder andere in de vorm van e-learnings. Eenmaal per jaar is er een call voor UEG Activity Grants. Deze grants worden toegekend aan innovatieve en multidisciplinaire onderwijsprojecten die bijdragen aan de verdere ontwikkeling professionals op het gebied van de MDL.

TargetMI: nieuwe aanknopingspunten voor medicijnen en hartaanvallen beter voorspellen

In het onderzoeksproject TargetMI werken onderzoekers van het LUMC samen met L-Università ta’ Malta. Met een budget van 4 miljoen euro gaan ze op zoek gegaan naar nieuwe aanknopingspunten voor medicijnen en manieren om hartaanvallen beter te kunnen voorspellen. Het LUMC-team krijgt 820.000 euro.

Het team gebruikt de geavanceerde benadering ‘multi-omics’. Daarbij worden verschillende soorten gegevens van duizend mensen bestudeerd, waaronder genetische informatie, informatie over de activiteit van genen, stoffen in het lichaam en eiwitten. Door al deze gegevens te combineren en te analyseren, hopen de onderzoekers patronen te ontdekken die kunnen helpen bij het identificeren van mensen die een hoog risico lopen op een hartaanval.

Er is vooral interesse in ‘tussentijdse fenotypen’, kenmerken of indicatoren die kunnen voorspellen wie een groter risico loopt op een hartaanval. Door deze fenotypen te bestuderen en te begrijpen welke genen en eiwitten ermee samenhangen, kunnen ze mogelijk nieuwe doelen voor medicijnen ontdekken. Dit kan leiden tot betere behandelingen en preventieve maatregelen om hartaanvallen te voorkomen.

Het team maakt gebruik van technieken variërend van ‘machine learning’ tot de inzet van zebravissen als modelorganismen. Dit alles met als doel om de resultaten snel te kunnen vertalen naar de klinische praktijk, zodat ze direct ten goede komen aan patiënten.

ZonMw-subsidie voor onderzoek naar uitgezaaide darmkanker

In juni kregen vier onderzoeksgroepen in het LUMC al een subsidie van KWF Kankerbestrijding. Het project van Nienke de Glas krijgt nu ook een financiering van ZonMw.

Patiënten met uitgezaaide darmkanker die niet meer beter worden krijgen vaak chemotherapie om de ziekte af te remmen en klachten te verminderen. Dit wordt ook wel palliatieve behandeling genoemd. Ruim de helft van deze patiënten is ouder dan 70 jaar. Bij de behandeling hebben zij vaker en meer last van de behandeling, waardoor ze eerder moeten stoppen. Hierdoor werkt de behandeling minder goed. Dr. Nienke de Glas onderzoekt of het verantwoord is om ouderen een verlaagde dosering te geven. Als dat net zo goed werkt en minder ernstige bijwerkingen geeft, neemt de kwaliteit van leven toe. Door afname van bijwerkingen daalt bovendien het aantal ziekenhuisopnames.

Subsidie voor onderzoek naar het gunstige effect van sporten op leververvetting

Dr. Milena Schönke, senior onderzoeker bij de sectie Endocrinologie van de afdeling Interne Geneeskunde, ontvangt een subsidie van 100.000 euro van de European Foundation for the Study of Diabetes (EFSD). Met deze subsidie hoopt zij te ontdekken welke moleculaire mechanismen ten grondslag liggen aan het gunstige effect van sporten op leververvetting.

Haar eerdere preklinische onderzoek heeft al uitgewezen dat sporten op een laat moment van de dag leververvetting remt, wat samengaat met een verandering van de samenstelling van bacteriën in de darm. In dit project zoekt zij uit welke stofwisselingsproducten van deze darmbacteriën gunstig inwerken op de lever door gebruik te maken van gekweekte minilevers. Hiermee kan dit project leiden tot een nieuwe farmacologische behandelingsstrategie voor leververvetting.

Dit onderzoek wordt uitgevoerd binnen een bestaande samenwerking met dr. Martin Giera (CPM) en een nieuwe samenwerking met de commerciële partner InSphero die is gespecialiseerd in het ontwikkelen van 3D-minilevers.