Nieuwe hoogleraar pleit voor passende zorg voor ouderen in het ziekenhuis

Mooijaart heeft zich tijdens zijn opleiding tot internist verbaasd over het gebrek aan bewijs voor het behandelen van oudere patiënten. “Behandelrichtlijnen van een ziekte zijn vaak gebaseerd op onderzoek met patiënten van rond de 45 jaar, vaak mannen, die maar één ziekte hebben. Dat is niet altijd 1-op-1 te vertalen naar een vrouw van tachtig die meerdere ziektes heeft”, zegt Mooijaart. 

Om de behandeling beter op de oudere patiënt af te stemmen is een persoonlijke aanpak cruciaal. “De behoeften van patiënten kunnen erg verschillen, vooral bij oudere patiënten is de diversiteit groot: de ene tachtigjarige wil geen intensieve behandeling meer terwijl de andere nog alles wil proberen. Dat vraag om gezamenlijke besluitvorming met de patiënt.” 

Voorspellingen

Daarnaast is inzicht in het ziekteverloop cruciaal. “Als we kunnen voorspellen hoe het met elke patiënt afloopt, kunnen we een betere behandelkeuze maken en betere ondersteuning bieden. Van veel ziekten en behandelingen bij ouderen weten we nog niet goed wat de gevolgen zijn voor de doelen die voor ouderen belangrijk zijn, zoals behoud van zelfredzaamheid en het geheugen.” 

Een voorbeeld van een instrument om passende zorg te leveren is de APOP-screening op de spoedeisende hulp (SEH). Mooijaart: “Het doel van deze screening is om bij binnenkomst op de SEH al te voorspellen welke oudere patiënt een groot risico loopt op een ongewenste uitkomst, zoals sterfte of verlies van zelfredzaamheid. Welke behandeling is dan passend? En met welke zorg en ondersteuning kunnen we de kans op een goede uitkomst vergroten?” Het APOP screeningsinstrument is ontwikkeld in het LUMC en wordt inmiddels in twintig Nederlandse ziekenhuizen dagelijks gebruikt.

Ouderen en corona

Op dit moment lopen er onderzoeken naar toepassing van eenzelfde screening bij ouderen met kanker en nierfalen. Recentelijk is een onderzoek gestart naar ouderen met COVID-19. “We hebben een grote subsidie ontvangen om de best passende behandeling voor ouderen met COVID-19 te bepalen. Bijvoorbeeld: wie heeft baat bij een IC-opname en wanneer ga je over op alleen symptoombestrijding? Daarnaast willen we onderzoeken waarom nou juist ouderen veel last hebben van COVID-19. Welke biologische processen spelen hierin een rol? Komt het bijvoorbeeld door de veroudering van het immuunsysteem, of veroudering van de patiënt zelf? En heel belangrijk: waar hebben ouderen zelf behoefte aan?” 

Bench to bedside

Het LUMC kent een rijke traditie wat betreft het begrijpen van het verouderingsproces. “Het is uniek dat we hier onderzoek naar veroudering en onderzoek naar oudere patiënten onder een dak hebben.” Mooijaart ziet het als zijn taak om de werelden van het laboratorium en de kliniek te verbinden. Daarbij kijkt hij verder dan alleen het ziekenhuis. “Het is belangrijk om ook huisartspraktijken en verpleeghuizen te betrekken in zorg en onderzoek, en zorgverleners door het hele ziekenhuis op te leiden over dit onderwerp. Alleen dan kunnen we de continuïteit van zorg voor ouderen waarborgen.”