Jet Bussemaker: ‘De zorg is een sociale kwestie, niet alleen een medische’

Als alternatief presenteert ze een toerustingsagenda waarin beschermen en emanciperen opnieuw betekenis krijgen.

We zouden ons volgens Bussemaker meer dan nu moeten richten op het bevorderen van gezondheid bij kwetsbare groepen. “De gezondheidsverschillen tussen mensen met een lagere en een hogere sociaaleconomische status nemen toe. Sociale vaardigheden spelen een steeds belangrijkere rol om gezond te blijven en kansrijken profiteren daar meer van dan kansarmen”, legt Bussemaker uit. Zij is per 1 juli 2018 aangesteld als hoogleraar Wetenschap, beleid en maatschappelijke impact, in het bijzonder in de zorg. Naast haar werk voor het LUMC en de LUMC-Campus Den Haag is Bussemaker ook aangesteld bij de Faculteit Governance and Global Affairs (FGGA) van de Universiteit Leiden in Den Haag.

Den Haag als living lab

Bussemaker haalt het maximale uit haar dubbelaanstelling door zorgkwesties ook vanuit beleidsperspectief te analyseren. “Beleid, maar ook veel medisch onderzoek, gaat uit van gemiddelden en sectorale kaders en richtlijnen, terwijl veel mensen te maken hebben met een combinatie van problemen die afwijken van de gemiddelde norm en binnen bestaande sectorale kaders nooit opgelost kunnen worden”, aldus Bussemaker.

Vanuit de LUMC-Campus in Den Haag en de FGGA wil Bussemaker de stad als living lab gebruiken om te analyseren hoe beleid uitpakt, bijvoorbeeld in de samenhang tussen gezondheidssituatie en schulden. Op die manier hoopt ze te leren hoe het anders kan. “Denk bijvoorbeeld aan huisartsen die patiënten hebben met schulden. We weten dat het hebben van schulden chronische stress veroorzaakt en gepaard gaat met veel gezondheidsklachten. Een pil voorschrijven helpt dan op z’n hoogst tijdelijk, maar lost het echte probleem niet op. We willen kijken of we kunnen experimenteren met een andere aanpak.”

Maatschappelijke impact

Bussemaker pleit voor meer aandacht voor preventie in de zorg, gericht op mensen die te maken krijgen met een stapeling van sociale problemen. “Wetenschap kan helpen om de dieper liggende oorzaken van gezondheidsklachten te achterhalen en om perspectief op verbetering te geven. Dat vergroot de maatschappelijke impact van wetenschappelijke kennis.” 

Zorgprofessionals spelen volgens Bussemaker een cruciale rol. “Geneeskundestudenten worden opgeleid met het idee om zo specialistisch mogelijk te worden. Ik wil hen, maar ook de praktiserend artsen, juist stimuleren om over de grenzen van hun specialisatie heen te kijken en op een andere manier naar patiënten te kijken. Ik pleit voor geëngageerde artsen die geen genoegen nemen met het behandelen van symptomen, maar samen met anderen de maatschappelijke oorzaken ervan willen wegnemen. Gezondheid is geen individuele kwestie, maar een sociale kwestie.”

Meer weten? Na afloop van de oratie publiceren we de hele tekst, getiteld ‘Zorg als sociale kwestie’.