‘Het mee laten wegen van het creatieve stuk van je brein, dat is zo belangrijk in de geneeskunde’

De mens achter de patiënt

Frank Willem Jansen, emeritus hoogleraar en initiatiefnemer: “Als hoogleraar Gynaecologie was mijn leeropdracht het implementeren van nieuwe technieken en technologieën in het chirurgisch domein. In de afgelopen decennia heb ik veel nieuwe medische technologie toegepast zien worden in de praktijk. Ik ben nu met pensioen, maar heb veel geopereerd. Technologische innovatie is heel mooi, maar ik ben weleens bezorgd dat het goed observeren van een patiënt en de omgeving hierin verloren gaat. Tijdens de studie Geneeskunde in het LUMC wordt op meerdere manieren aandacht besteed aan de mens achter de patiënt. Met de Honours Class hebben we daar een verdieping in gemaakt en leren studenten breder kijken voordat een behandeling wordt ingezet. Het mee laten wegen van het creatieve stuk van je brein, dat is zo belangrijk in de geneeskunde.”

Sandrine van Noort, hoofd Kunstzaken LUMC: “Hiervoor hebben we samen met Marieke Barnhoorn, onderzoeker, en Marleen Eijkholt, senior lecturer, het onderwijsprogramma samengesteld. Kunst kan een belangrijk middel zijn om studenten anders te laten kijken, het breekt referentiekaders open. Kunst in een ziekenhuis hangt er vaak ook met een reden. Het biedt troost of laat je nadenken. En dat hoeft niet alleen maar vrolijke kunst te zijn. Dat willen we de studenten meegeven.”

Observeren, interpreteren en responderen

De Honours Class wordt al vijf jaar aangeboden. Niet alleen geneeskundestudenten kunnen zich aanmelden, maar studenten van alle faculteiten van de Universiteit Leiden. De Honours Class heeft negen lesonderdelen die zich richten op: observeren, interpreteren en hier verder op ingaan (responderen). Die lessen worden gegeven in duo’s van een medisch specialist en iemand uit een bepaalde kunststroom.

Jansen: “Denk bijvoorbeeld aan een dermatoloog die afwijkingen op schilderijen laat zien, die je niet zomaar ziet. En waarbij een kunsthistoricus verdere uitleg geeft. Of een andere medisch specialist met een architect, kunstenaar of dichter.”

Van Noort: “Ook vestigen studenten aandacht op de inrichting van de ruimtes van het ziekenhuis om te kijken wat de omgeving met hen doet. Ze worden zich ervan bewust hoe belangrijk een omgeving is. Wat maakt dat een patiënt, die van huis is, zich toch meer thuis voelt? Daar kan kunst bij helpen.”

Meer oog voor detail en omgeving

Rosalie Beltman is student Geneeskunde en heeft de lessen het afgelopen jaar gevolgd: “Naast persoonlijke interesse in kunst, vond ik het leuk dat je op andere manier uitgedaagd werd. Je bestudeert bijvoorbeeld een schilderij met de PROVOKE-methode. Deze methode wordt in de dermatologie veel gebruikt. Je kijkt naar plaats, rangschikking, omvang, vorm, omtrek, kleur en efflorescenties (gedefinieerde veranderingen aan de huid die kunnen wijzen op een huidziekte). Zo komen kunst en geneeskunde samen.”

Beltman: “We leerden door het reflecteren op de kunst, vooral ook de persoonlijke verschillen in onze observaties. Op diezelfde wijze, zie je ook altijd een stukje van de arts terug in observaties van de patiënt. Het is belangrijk ons hier altijd bewust van te zijn.”

Honours College

Het Honours College is een extra programma van 30 EC voor bachelorstudenten die uitdaging zoeken naast hun reguliere studie. Het Honours College Geneeskunde is zo’n programma specifiek voor geneeskundestudenten. Op basis van hun eigen interesses kunnen zij zich verdiepen en verbreden, en zich persoonlijk en professioneel verder ontwikkelen. Het programma omvat een aantal verdiepende paden gericht op biomedisch en klinisch wetenschappelijk onderzoek, naast de (veelal) Honours Classes die door de verschillende faculteiten van Universiteit Leiden worden aangeboden.