Invriezen zaadcellen

Wat is Invriezen zaadcellen?

Het is mogelijk om zaadcellen voor langere tijd te bewaren door ze in te vriezen in vloeibaar stikstof (-196 ⁰C). In geval van kinderwens kan van dit ingevroren materiaal gebruik worden gemaakt om te proberen een zwangerschap te bewerkstelligen.

Waarom doen we dit onderzoek/deze behandeling?

In het LUMC worden zaadcellen ingevroren als daar een medische indicatie voor is. Dit is bijvoorbeeld een oncologische behandeling, zoals chemotherapie of radiotherapie, wat soms onherstelbare gevolgen kan hebben voor de productie van zaadcellen. Ook bepaalde behandelingen voor chronische ziekten (reuma, chronische darmontstekingen) kunnen de productie van zaadcellen nadelig beïnvloeden. Het kan ook zijn dat u binnenkort gaat beginnen met transitiemedicatie en om deze reden zaad wenst in te vriezen.

Een andere reden is als het bekend is dat er problemen met de productie zijn. In deze situatie kan het verstandig zijn om voorafgaand aan de start van een fertiliteitsbehandeling zaadcellen in te vriezen. Deze zaadcellen kunnen dan ontdooid worden om voor een behandeling te gebruiken, indien er inderdaad productieproblemen op de dag zelf zijn.

Als laatste kan het door werkzaamheden (bijvoorbeeld op zee of in het buitenland) lastig zijn om aanwezigheid op de dag van een behandeling te garanderen en om die reden overwogen worden om voorafgaand aan de start van de behandeling zaadcellen in te vriezen.

Wat gaat er vooraf aan het onderzoek of de behandeling?

Voorafgaand aan het invriezen van zaadcellen heeft u een intakegesprek met een arts van de polikliniek voortplantingsgeneeskunde. In dit gesprek zal worden uitgelegd hoe de procedure van het invriezen van zaadcellen verloopt en welke voorwaarden er zijn voor het invriezen van zaadcellen.

Om zeker te zijn dat het materiaal veilig ingevroren kan worden, moet uw bloed getest worden op hepatitis B, C en HIV. Dit kunt u direct na het intakegesprek laten verrichten.

Doorgaans kan er door drie zaadlozingen in te vriezen een goede hoeveelheid zaadcellen worden bewaard. Als de kwaliteit van de zaadcellen minder goed is, kunnen we adviseren om meer dan drie zaadlozingen in te laten vriezen. Als een snelle start van chemotherapie wordt geadviseerd, kan er ook met één afgifte worden volstaan. Als de chemotherapie of bestraling al gestart is, zal in principe geen materiaal meer worden ingevroren.

Hoe gaat het onderzoek / de behandeling in zijn werk?

Het sperma, met daarin de zaadcellen dient door middel van masturbatie verkregen te worden en direct in een spermapotje opgevangen te worden. Maak voor het opvangen van het sperma alleen gebruik van een spermapotje dat door de polikliniek gynaecologie/voortplantingsgeneeskunde is verstrekt. Aan dit potje zijn kwaliteitseisen gesteld en het laboratorium mag enkel door ons uitgegeven spermapotjes in ontvangst nemen. Het sperma mag thuis opgevangen worden, mits het binnen twee uur na opvangen bij het IVF laboratorium (locatie H03-33, route 485) kan worden afgegeven.Het is ook mogelijk om het zaad te produceren in een speciaal hiervoor bestemde ruimte op de polikliniek.

Bij elke keer dat u zaad afgeeft bij het laboratorium moet u een ingevuld sperma-onderzoeksformulier afgeven waarop u een handtekening moet plaatsen waarmee u verklaart dat het uw zaad is. Dit is een zeer belangrijke eerste stap in een proces van identificatie waar ook de naamsticker op het potje en de dubbelchecks op het laboratorium deel van uitmaken.

In het laboratorium wordt de kwaliteit van de zaadcellen gecontroleerd. Bij geschikte kwaliteit van de zaadcellen wordt dit in speciale rietjes ingevroren. De rietjes met uw persoonlijke gegevens worden vervolgens in vaten met vloeibare stikstof (-196 °C) bewaard.

Nadat u voor de eerste keer sperma heeft ingeleverd, ontvangt u telefonisch informatie over de hoeveelheid en kwaliteit van het ingevroren materiaal. Soms worden er geen (levende) zaadcellen aangetroffen. Als dit bij u het geval is, zal de arts met u bespreken wat dit betekent en in hoeverre er nog andere mogelijkheden zijn.

Over de kwaliteit van het zaad na ontdooien is vooraf niet met zekerheid iets te zeggen. Wel neemt in het algemeen de hoeveelheid en de beweeglijkheid van zaadcellen door het invriezen af. De ervaring leert dat als er gebruik moet worden gemaakt van ingevroren zaadcellen er vrijwel altijd een IVF of ICSI-behandeling nodig is.

Er zijn geen aanwijzingen dat het invriezen en ontdooien van zaadcellen leidt tot een verhoogde kans op miskramen of aangeboren afwijkingen.

Aan welke studies kan je meedoen?

Wetenschappelijk onderzoek

In het LUMC doen we wetenschappelijk onderzoek om de zorg voor u en toekomstige patiënten te blijven verbeteren. Wanneer u in het LUMC onder controle bent, kunt u gevraagd worden om vrijwillig deel te nemen aan wetenschappelijke onderzoek. Ook zullen wij om toestemming vragen voor het gebruik van medische gegevens, voor dossieronderzoek. U kunt tijdens uw afspraak hiervoor toestemming of bezwaar doorgeven.

Contactgegevens van de betrokken poliklinieken

De polikliniek voortplantingsgeneeskunde is onderdeel van de afdeling gynaecologie en is gevestigd op de 3e etage van het LUMC, route 485.

Bij vragen of problemen kunt u contact opnemen met het secretariaat van de polikliniek gynaecologie via 071 – 526 2870. De polikliniek is telefonisch bereikbaar van maandag t/m vrijdag van 09.00 - 12.00 uur en van 13.30 - 16.00 uur. Naast een fysieke afspraak is er ook de mogelijkheid een videoconsult in te plannen. Bij korte vragen kunt u ook een telefonisch consult in plannen. Daarnaast bestaat de mogelijkheid om een e-consult te sturen via mijnLUMC, of een email te sturen naar ivf@lumc.nl

Overig

Overeenkomst

Via de ‘overeenkomst zaadcellen’ worden afspraken betreffende het in bewaring houden van de zaadcellen schriftelijk vastgelegd. Voordat de zaadcellen worden ingevroren, dient u deze overeenkomst te ondertekenen.

Afspraken over de duur van bewaring staan in deze overeenkomst weergegeven. Voor invriezen van zaadcellen tijdens een fertiliteitsbehandeling is deze termijn in beginsel voor een periode van 5 jaar. Na afloop van deze periode kan de overeenkomst nog worden verlengd. Het is mogelijk om het zaad af te staan indien u er zelf geen gebruik van gaat maken voor wetenschappelijk onderzoek.

Als u een kinderwens hebt, kunt u zich tot de polikliniek voortplantingsgeneeskunde wenden om te overleggen over de mogelijkheden. Gebruik maken van het ingevroren zaad gebeurt altijd in samenspraak met de behandelaars van het Voortplantingscentrum LUMC. Het is goed dat u beseft dat het invriezen van zaadcellen geen garantie is dat behandeling van onvruchtbaarheid later mogelijk is.

Toestemmingsverklaring postuum gebruik

Ook kunt u in de overeenkomst aangeven wat u wilt dat er met het zaad gebeurt als u het niet meer nodig heeft of na overlijden. Bij overlijden is er in principe de keuze tussen vernietigen van het zaad of ter beschikking stellen voor wetenschappelijk onderzoek. Bij overlijden kan het zaad ook gebruikt worden om eventueel bij uw partner te gebruiken.Dit is alleen mogelijk als u een verklaring opstelt waarin u de persoon aanwijst die het zaad mag gebruiken na uw overlijden, een zogenaamde postuumverklaring. Een door u in te vullen postuumverklaring kunt u terugvinden als bijlage van de bewaarovereenkomst. Het meewerken aan een postume (na het overlijden) voortplantingsbehandeling zal op individuele basis beoordeeld worden.

Controle

Het is mogelijk dat na een chemokuur of bestraling de aanmaak van zaadcellen zich herstelt. Meestal gebeurt dit dan tussen zes maanden en twee jaar na de laatste behandeling. Het is daarom mogelijk om een afspraak te maken voor controle van kwaliteit van zaadcellen. Deze afspraak kan op zijn vroegst een jaar na laatste behandeling worden ingepland. Om bovenstaande reden is het daarom ook verstandig om met uw behandelend arts te spreken over de wenselijkheid van anticonceptie tijdens en/of na de behandeling middels chemotherapie of radiotherapie.

Kosten

Bij invriezen op medische indicatie worden de kosten vrijwel altijd vergoed door de ziektekostenverzekeraar. Naast de kosten voor de intake en het invriezen, brengen wij jaarlijks bewaarkosten in rekening die mogelijk niet altijd worden vergoed door de verzekering. Raadpleeg uw verzekeringspolis voor informatie over vergoeding van de kosten.