Invriezen eicellen (zonder medische indicatie)

Wat is Invriezen eicellen (zonder medische indicatie)?

Het is mogelijk om eicellen voor een langere periode te bewaren door ze in te vriezen in vloeibaar stikstof (vitrificeren). Vitrificatie is een methode waarbij het invriesproces heel snel verloopt. Het invriezen en ontdooien van eicellen kan helaas een negatief effect hebben op de vitaliteit van de eicellen. Eicellen zonder schade kunnen in geval van een kinderwens gebruikt worden om te proberen een zwangerschap te bewerkstelligen. 

Het invriezen van eicellen gebeurt in het LUMC als daar een medische indicatie voor is, maar ook zonder medische indicatie. Dit is bijvoorbeeld als u de mogelijkheid van kinderwens voor later zeker wilt stellen. Niet iedereen komt echter voor het invriezen van eicellen in aanmerking. Wij zullen bijvoorbeeld geen eicellen invriezen bij een leeftijd ≥ 38 jaar. Dit is omdat het aantal eicellen en de kwaliteit van eicellen vanaf deze leeftijd sterk afneemt.

Het invriezen van eicellen zonder medische indicatie wordt niet vergoed door Nederlandse zorgverzekeringen. Dit betekent dat alle kosten van onderzoeken en behandelingen, opslagkosten en laboratoriumkosten voor eigen rekening komen. Voor de meest recente tarieven treft u een overzicht op onze website www.ivf-lumc.nl. Belangrijk is om te vermelden dat de kosten van de medicatie apart worden betaald bij de apotheek, deze kosten kunnen variabel zijn.

Wat gaat er vooraf aan het onderzoek of de behandeling?

Voordat een behandeling kan starten heeft u een intakegesprek met een gynaecoloog of fertiliteitsarts van de polikliniek voortplantingsgeneeskunde. In dit gesprek zal worden uitgelegd hoe de procedure van het invriezen van eicellen verloopt. Daarbij zullen de voorwaarden om te kunnen starten met deze behandeling worden besproken. Deze voorwaarden zijn o.a. uw leeftijd, voldoende aanwezige eiblaasjes, een gesprek met maatschappelijk werk en een akkoord van het behandelteam. 

Ook worden benodigde onderzoeken ingezet. Dit betreft o.a. 

• Bloedonderzoek voor infectiescreening (hepatitis B, C en HIV) 
• Bloedonderzoek voor hoeveelheid aanwezige eiblaasjes (AMH). Voor een betrouwbare meting wordt geadviseerd eventuele anticonceptie minimaal 2 maanden te staken. 
• Echografisch onderzoek 

Vervolgens vindt ook een gesprek met ons maatschappelijk werk plaats, waarbij de verwachtingen, overwegingen en scenario’s worden besproken. 

Hoe gaat het onderzoek / de behandeling in zijn werk?

De stimulatie

Iedere maand, vanaf het begin van de menstruatie, beginnen in de eierstokken eiblaasjes te groeien. Ieder eiblaasje bevat één eicel. Normaal gesproken groeit per maand slechts één van de eibaasjes door en gaan de andere eiblaasjes verloren. Om later een goede kans van slagen te krijgen op een eigen kind is het belangrijk dat er meerdere eicellen worden ingevroren. Door het uitvoeren van een hormonale stimulatie van de eierstokken wordt getracht meerdere eiblaasjes tot ontwikkeling te brengen. Middels een punctie kunnen de eicellen uit de eiblaasjes worden verkregen. 

Tijdens de stimulatie wordt meerdere malen echografisch onderzoek verricht (via de vagina/schede) om de groei van de eiblaasjes te vervolgen. Indien de eiblaasjes groot genoeg zijn om rijpe eicellen te verwachten, wordt een punctie afgesproken. De duur van een stimulatie is wisselend, veelal variërend tussen de 8-12 dagen. 

De punctie

De punctie is de procedure waarbij de eicellen uit de eierstokken worden gehaald. Voorafgaand krijgt u pijnstillende medicatie. Bij de punctie worden de eiblaasjes onder echogeleiding met een naald doorgaans via de vagina aangeprikt en leeggezogen. De vloeistof met daarin de eicellen wordt in buisjes opgevangen. In het laboratorium onderzoekt een analist vervolgens de buisjes op aanwezigheid van eicellen. Alleen eicellen die voldoende zijn uitgerijpt, zijn geschikt om in te vriezen. 

Vitrificatie van eicellen

Vitrificatie van eicellen is een snelle invriestechniek waarbij geen ijskristallen worden gevormd. IJskristallen kunnen de eicel namelijk beschadigen. De eicellen worden vóór het invriezen gemengd met een cryoprotectant (antivries), waarna ze direct in vloeibaar stikstof (-196 ⁰C) worden geplaatst. In principe kunnen de eicellen jarenlang bij deze temperatuur bewaard blijven. 

Gebruik van ingevroren eicellen

Als u een kinderwens hebt, kunt u zich tot de polikliniek voortplantingsgeneeskunde wenden om te overleggen over de mogelijkheden. Gebruik maken van de ingevroren eicellen gebeurt altijd in samenspraak met de behandelaars van het Voortplantingscentrum LUMC. Hierbij kan het noodzakelijk zijn advies van andere behandelend artsen in te winnen. Het dus goed dat u beseft dat het invriezen van eicellen geen garantie is op het later in gebruik nemen van deze eicellen of dat behandeling van onvruchtbaarheid later mogelijk is. 

De maximale leeftijdsgrens voor gebruik van ingevroren eicellen is 50 jaar. Wel is het zo dat er bij een leeftijd >45 jaar wordt eerst een preconceptioneel adviesgesprek met evt. aanvullende onderzoeken zal plaatsvinden. 

Indien wij akkoord zijn met voortzetten van de behandeling zal individueel bekeken worden hoeveel eicellen per poging ontdooid dienen te worden. De eicellen die het proces van invriezen en ontdooien hebben overleefd, zullen met een zaadcel worden geïnjecteerd (de zogenaamde ICSI procedure), waarna bevruchting kan plaatsvinden. Als er embryo’s ontstaan wordt er één (of maximaal twee) embryo in uw baarmoeder geplaatst. Het embryo wordt in principe teruggeplaatst in een gestimuleerde cyclus met hormonen om het baarmoederslijmvlies in een optimale conditie te brengen. 

Wat is de prognose?

Kansen van de behandeling

Het invriezen van eicellen is, net als iedere andere fertiliteitsbehandeling, geenszins een garantie op de geboorte van een kind in de toekomst. De kans op succes van de behandeling is van veel factoren afhankelijk (onder andere de leeftijd van de vrouw bij het verkrijgen van de eicellen, de kwaliteit van de eicellen, de mate van bevruchting en de kwaliteit van het terug te plaatsen embryo).Tijdens het gesprek op de polikliniek zal u nader worden geïnformeerd over de kansen zoals die op dit moment bekend zijn. 

Maximaal aantal behandelingen 

Omwille van de kansen, kosten en risico’s zullen wij een maximaal aantal van 3 behandelingen verrichten, of tot het een aantal van 25 eicellen bereikt is bij een eerder aantal behandelingen. 

Wat zijn de risico's, bijwerkingen of complicaties?

Risico’s van de behandeling

Een stimulatie en punctie van de eierstokken brengt een aantal risico’s met zich mee. Het belangrijkste risico van de behandeling is het optreden van een ovarieel hyperstimulatie syndroom (OHSS) ook wel overstimulatie genoemd. Hierbij reageert het lichaam te heftig op de gebruikte hormonen, treedt er vocht uit de bloedvaten, dikt het bloed in en kunnen zich bloedpropjes vormen. De kans op het optreden van een ernstige overstimulatie is overigens zeer klein. 

Daarnaast bestaat er bij de punctie een kleine kans op een bloeding en kan er een infectie optreden. 

Meedoen aan wetenschappelijk onderzoek

In het LUMC doen we wetenschappelijk onderzoek om de zorg voor u en toekomstige patiënten te blijven verbeteren. Wanneer u in het LUMC onder controle bent, kunt u gevraagd worden om vrijwillig deel te nemen aan wetenschappelijke onderzoek. Ook zullen wij om toestemming vragen voor het gebruik van medische gegevens, voor dossieronderzoek. U kunt tijdens uw afspraak hiervoor toestemming of bezwaar doorgeven. 

Contactgegevens van de betrokken poliklinieken

De polikliniek voortplantingsgeneeskunde is onderdeel van de afdeling gynaecologie en is gevestigd op de 3e etage van het LUMC, route 485. 

Bij vragen of problemen kunt u contact opnemen met het secretariaat van de polikliniek gynaecologie via 071 – 526 2870. De polikliniek is telefonisch bereikbaar van maandag t/m vrijdag van 09.00 - 12.00 uur en van 14.00 - 16.00 uur. Naast een fysieke afspraak is er ook de mogelijkheid een videoconsult in te plannen. Bij korte vragen kunt u ook een telefonisch consult in plannen. Daarnaast bestaat de mogelijkheid om een e-consult te sturen via mijnLUMC, of een email te sturen naar ivf@lumc.nl 

Overig

Overeenkomst

Via de ‘overeenkomst eicellen’ worden afspraken betreffende het in bewaring houden van de eicellen schriftelijk vastgelegd. Voordat de eicellen worden ingevroren, dient u deze overeenkomst te ondertekenen. In bijlage 1 van de deze overeenkomst staan een aantal afspraken over het invriezen en bewaren van de eicellen. Deze worden hieronder en tijdens het eerste gesprek met u doorgenomen. Afspraken over de duur van bewaring staan in de overeenkomst weergegeven. De duur van de bewaring is tot de maximale leeftijdsgrens waarbij de ingevroren eicellen gebruikt mogen worden (50jaar). Het is tevens mogelijk om de eicellen af te staan voor wetenschappelijk onderzoek. 

Toestemmingsverklaring postuum gebruik

Ook kunt u in de overeenkomst aangeven wat u wilt dat er met de eicellen gebeurt als u deze niet meer nodig heeft of na overlijden. Bij overlijden is er in principe de keuze tussen vernietigen van de eicellen of ter beschikking stellen voor medisch-wetenschappelijk onderzoek. Bij overlijden kunt u de eicellen ook aan een ander afstaan. Dit is alleen mogelijk als u een verklaring opstelt waarin u de persoon aanwijst die de eicellen mag gebruiken na uw overlijden, een zogenaamde postuumverklaring. Deze kunt u terugvinden in bijlage 2 van de bewaarovereenkomst. Wij willen benadrukken dat een postuumverklaring geen garantie is tot meewerken aan een postume (na het overlijden) voortplantingsbehandeling. Dit zal altijd op individuele basis en in teamoverleg worden beoordeeld.

Gebruik donorzaad

Als u later gebruik wenst te maken van de eicellen zonder mannelijke partner, kunnen deze ook bevrucht worden middels zaadcellen van een spermadonor. Het is echter goed te weten dat het LUMC geen zaadbank heeft en patiënten hiervoor dus verwezen worden naar een andere kliniek. De wachttijden in deze kliniek kunnen aanzienlijk zijn.
Wanneer er een geschikte donor is gevonden en u akkoord bent met dit voorstel, kan het donorzaad naar onze kliniek worden getransporteerd. De bevruchting en vervolg behandeling kan dan in het LUMC plaatsvinden.

Kosten van de behandeling 

Het invriezen van eicellen zonder medische indicatie wordt niet vergoed door Nederlandse zorgverzekeringen. Dit betekent dat alle kosten van onderzoeken en behandelingen, opslagkosten en laboratoriumkosten voor eigen rekening komen. Voor de meest recente tarieven treft u een overzicht op onze website www.ivf-lumc.nl. Belangrijk is om te vermelden dat de kosten van de medicatie apart worden betaald bij de apotheek, deze kosten kunnen variabel zijn.
Voor het gebruik nemen van de eicellen geldt dat deze worden vergoed indien er sprake is van subfertiliteit. Hiervan is sprake wanneer bij een stel geen zwangerschap is ontstaan binnen een jaar onbeschermd seksueel contact.