Herhaalde miskramen

Wat is herhaalde miskramen?

Bij een miskraam stopt het embryo met ontwikkelen (geen groei en geen hartslag (meer)). Dit kan kort na de bevruchting plaatsvinden of als u al een langere tijd zwanger bent. Van alle zwangerschappen eindigt ongeveer 10 tot 15% in een miskraam (1 op 10 of 1 op 8 zwangerschappen). Het doormaken van een miskraam is voor veel mensen verdrietig. Het betekent echter niet  meteen dat er iets mis is met uw gezondheid of dat u niet meer zwanger kunt worden.

De meest gestelde oorzaak van een miskraam is een fout in de aanleg bij het ontstaan van het embryo (zie ook verder). Het betreft vaak een dusdanig ernstige fout, dat (gezond) door-ontwikkelen van een kind niet mogelijk is.

Herhaalde miskramen 

Sommige koppels maken 2 of meer miskramen door. Dit noemen wij herhaalde miskramen. Het kan zijn dat er tussen de miskramen door wel een goede zwangerschap is geweest, ook dan spreken we bij 2 of meer miskramen van herhaalde miskraam. Herhaalde miskraam komt voor bij ongeveer 1-3% van alle koppels die zwanger worden. 

Als u miskramen heeft gehad, betekent het niet dat u niet zwanger kunt worden. Hulp bij het zwanger worden, zoals IVF, heeft dan ook geen zin om een miskraam te voorkomen. Bij een miskraam wordt u namelijk wel zwanger, maar eindigt de zwangerschap voortijdig. 

Waarom doen we dit onderzoek/deze behandeling?

Het is bekend dat een gezonde leefstijl belangrijk is voor een goede uitkomst van de zwangerschap. Vanuit wetenschappelijk onderzoek weten we dat de volgende factoren een rol kunnen spelen bij miskramen: 

Aanleg van het embryo 

Een zwangerschap ontstaat uit de samensmelting van 1 eicel en 1 zaadcel. De chromosomen uit de eicel komen hierdoor samen met de chromosomen uit de zaadcel. Aangezien het veel chromosomen zijn en deze ingewikkeld in elkaar zitten, kan hier iets fout gaan. Een vruchtje is vanaf dat moment niet levensvatbaar en zal vroeger of later in de zwangerschap stoppen in de ontwikkeling. Als dit gebeurt is hier helaas niets aan te doen. 

Leeftijd van de vrouw

Dit hangt samen met het feit dat met het toenemen van de leeftijd van de vrouw ook haar eicellen verouderen en minder goed van kwaliteit worden. Mannen maken steeds nieuwe zaadcellen aan en hierdoor is bij mannen de leeftijd minder van invloed. Bij vrouwen jonger dan 35 jaar is de kans op miskraam ongeveer 1 op de 10 zwangerschappen. Bij vrouwen tussen de 35 en 40 jaar is de kans op miskraam ongeveer 1 op de 5-6 zwangerschappen. Bij vrouwen tussen de 40 en 45 jaar is de kans op miskraam 1 op 3. 

Roken 

Vrouwen die roken krijgen vaker een miskraam dan vrouwen die niet roken. 

Gewicht

Zowel vrouwen met overgewicht (BMI groter dan 30 kg/m²), als vrouwen met ondergewicht (BMI onder 18,5 kg/m²) hebben een grotere kans op miskraam dan vrouwen met een normaal gewicht. 

Schildklierziekte 

Vrouwen met een te snel of te langzaam werkende schildklier hebben een grotere kans op een miskraam. Daarnaast kunnen er antistoffen tegen het schildklierweefsel gevormd zijn door het eigen afweersysteem. Dit wordt vaker gezien bij vrouwen met herhaalde miskramen. 

Antifosfolipidensyndroom 

Bij het antifosfolipidensyndroom zijn er antistoffen aanwezig, die gericht zijn tegen bepaalde vetten, waardoor deze niet meer goed werkzaam zijn. Er ontstaat dan kans op trombose, een afsluiting van een bloedvat. Door deze afsluiting van een bloedvat in de placenta (moederkoek) ontwikkelt de zwangerschap zich niet goed, zodat een miskraam kan ontstaan. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat vrouwen die dit hebben een grotere kans op miskraam hebben. 

Diabetes

Vrouwen met verhoogde glucosewaarden in het bloed of suikerziekte hebben een grotere kans op miskraam. 

Afwijkingen van de baarmoeder 

De meeste vrouwen hebben een “peer” vormige baarmoeder, maar sommige vrouwen hebben een andere vorm van de baarmoeder, zoals een dubbele baarmoeder of een (gedeeltelijk) tussenschot. Het is mogelijk dat de jonge zwangerschap hierdoor niet goed innestelt met als gevolg meer kans op miskramen.

Recent onderzoek heeft ook aangetoond dat het hebben van adenomyose de kans op een miskraam kan vergroten. Adenomyose is een aandoening waarbij weefsel in de wand van de baarmoeder aanwezig is dat lijkt op baarmoederslijmvlies.

Gebalanceerde chromosoomafwijking van man en/of vouw 

Mensen bestaan uit genetische (erfelijke) bouwstenen. Soms heeft iemand een afwijking in zo’n erfelijke bouwsteen, een chromosoom. Bij een gebalanceerde chromosoomafwijking zijn twee stukjes chromosoom van plaats veranderd. Daar hoeft u zelf helemaal niets van te merken. Bij de samensmelting van een embryo wordt dan echter een afwijkend chromosoom doorgegeven, wat kan leiden tot het stoppen van de ontwikkeling van de zwangerschap. 

Oorzaken bij de vader 

Afgezien van chromosoomafwijkingen wordt er weinig onderzocht bij de man. Onderzoek naar de kwaliteit van het sperma wordt niet verricht omdat het zwanger worden immers wel lukt. De beweeglijkheid, spermadichtheid, en vorm (morfologie) van het zaad is bij mannen met herhaalde miskraam niet anders dan bij de gemiddelde vruchtbare man. In het LUMC wordt er wel wetenschappelijk onderzoek gedaan naar de mogelijke rol van de man bij herhaalde miskramen. 

Het is goed om te weten dat we bij 70-80% van de koppels geen oorzaak kunnen vinden van herhaalde miskramen. Dit wordt deels verklaard omdat er niet standaard onderzoek wordt gedaan naar aanlegstoornissen van het embryo. Daarbij zijn er vermoedelijk meer oorzaken van herhaalde miskramen, maar deze zijn tot nu toe nog niet wetenschappelijk aangetoond.

Waarom u bij ons in goede handen bent

Het LUMC is gespecialiseerd in het begeleiden van paren met herhaalde miskramen. Sinds 2022 zijn wij  officieel erkend expertise centrum in herhaalde miskramen (onder Zeldzame Zwangerschapsgerelateerde ziekten). Om voor deze erkenning in aanmerking te komen wordt door het ministerie van VWS oa gekeken naar de kwaliteit van zorg en dat er gewerkt wordt aan kennisvergroting, onder meer door het doen van  wetenschappelijk onderzoek. 

Wat gaat er vooraf aan het onderzoek of de behandeling?

Verwijzing via huisarts of verloskundige 

Het is mogelijk om onderzoek te doen naar de oorzaak van de miskramen. U heeft hiervoor een verwijsbrief nodig van de huisarts of verloskundige. U kunt een afspraak maken voor een intakegesprek op de polikliniek Herhaalde Miskraam in het LUMC. De afspraak kan ook als video consult worden gevoerd. Het is de bedoeling dat uw partner (indien van toepassing) ook aanwezig is bij de afspraak. Hiervoor is geen verwijsbrief nodig. 

Verwijzing via een ander ziekenhuis 

Bent u al in een ander ziekenhuis geweest voor de miskramen? U heeft mogelijk al onderzoek gehad. Wij vragen deze informatie bij voorkeur van te voren naar ons op te sturen, of anders mee te nemen. 

Intake gesprek 

Het intake gesprek vindt via videoconsult plaats of op de polikliniek gynaecologie. 

Het eerste gesprek duurt ongeveer 45 minuten. Voor de eerste afspraak krijgt u een online vragenlijst toegestuurd. Deze zullen wij in de eerste afspraak met u doornemen. 

Bij de eerste afspraak zal de arts van het team Herhaalde Miskraam zo nodig aanvullende vragen stellen over het beloop van voorgaande zwangerschappen, uw leefstijl en gezondheid en de gezondheid van uw familie. De mogelijke oorzaken van herhaalde miskramen worden met u doorgenomen. Aansluitend zullen we samen bepalen of er verder onderzoek ingezet kan worden. Ook wordt er gesproken over beperkingen van onderzoek naar miskramen. 

U (ook uw partner indien van toepassing) wordt ingeschreven bij de inschrijfbalie van het LUMC. U kunt zich voor de afspraak aanmelden in de centrale hal met een geldig legitimatiebewijs. Houdt rekening met een mogelijk lange parkeertijd. Het kan voorkomen dat u even moet wachten voor uw afspraak, doordat er voor patiënten soms onverwacht meer tijd noodzakelijk is. Als u een intake hebt via een videoconsult, dan vindt de inschrijving telefonisch plaats bij het plannen van de afspraak. 

Hoe gaat het onderzoek / de behandeling in zijn werk?

Onderzoek naar herhaalde (2 of meer) miskramen 

Tijdens het intake gesprek wordt samen met u gekeken of en welke onderzoeken u wenst en welke zinvol zijn. 

Bloedonderzoek bij de vrouw

In het bloedonderzoek van de vrouw wordt getest op het antifosfolipidensyndroom. Bij een verhoogde waarde wordt het bloedonderzoek na 12 weken herhaald. In het bloedonderzoek van de vrouw wordt tevens de schildklierfunctie getest. Afhankelijk van de uitkomsten van het bloedonderzoek kan er behandeling met medicijnen gegeven worden, die de kans op miskraam kleiner kan maken. 

Op indicatie (risicofactoren bij u of in uw familie) wordt er ook getest op suikerwaarden in het bloed.

Onderzoek naar de baarmoeder 

Er kan een aparte afspraak worden gemaakt voor een 2D en 3D echografie. We verrichten deze echo bij voorkeur halverwege de tweede helft van de cyclus (midluteaal). Indien er een afwijkende uitslag is, is er wel een mogelijke risicofactor voor de miskramen gevonden, maar is er helaas geen zinnige behandeling om de kans om miskraam kleiner te maken. 

Bloedonderzoek chromosomen bij man en vrouw 

Bij mannen of vrouwen die 3 of meer miskramen voor hun 35e levensjaar hebben doorgemaakt en waarbij ook herhaalde miskramen bij de ouders of broers/zussen voorkomen, kan het zinvol zijn om bloedonderzoek te doen naar de chromosomen (genetisch onderzoek). Goed om te weten is dat dit onderzoek kostbaar kan zijn (meestal beslaan de kosten het eigen risico bij de verzekering) en het ongeveer 6 weken duurt voor de uitslag bekend is. Als er een afwijkende uitslag is, is er wel een mogelijke verklaring gevonden, maar is er in de meeste gevallen geen oplossing die de kans op een kind vergroot. Wel kunt u verwezen worden naar de klinisch geneticus (erfelijkheidsdeskundige) om verder te kijken naar de mogelijkheden. 

Wanneer krijgt u de uitslag?

Na het intakegesprek maken we een vervolg-afspraak voor het bespreken van de uitslagen en het maken van een begeleidingsplan om de kans op en succesvolle zwangerschap te optimaliseren. Ook is het mogelijk om thuis eerst goed na te denken en samen te bespreken of en welk onderzoek voor u wenselijk zijn. U kunt dan (telefonisch) een vervolg afspraak maken op de polikliniek Herhaalde Miskraam. Ook als u besluit geen verder onderzoek naar de miskramen te laten verrichten, kunnen wij u begeleiden bij een nieuwe zwangerschap.

Wat is de prognose?

Wat kun u zelf al doen om de kans op miskraam zo klein mogelijk te maken? 

Vanuit wetenschappelijk onderzoek komt steeds meer naar voren dat de gezondheid van vrouw en man in minimaal de 14 weken vóór de bevruchting van groot belang is voor de gezondheid van de zwangerschap. 

We raden vrouwen met kinderwens aan om tenminste de 4 weken voorafgaand aan de bevruchting (dus 4 weken voordat u stopt met anticonceptie) al te starten met 0,4 of 0,5mg Foliumzuur of speciale zwangerschapsmultivitaminen (daar zit ook Foliumzuur in). Dit verkleint de kans op een kindje met een open ruggetje of lipspleet (het verkleint niet de kans op miskraam).

Verder tenminste 14 weken voorafgaand aan de bevruchting voor man en vrouw: gezond eten (veel groente en fruit, verse vis, ongebrande noten) en voldoende water drinken (geen alcohol, minimaal in cafeïne houdende dranken zoals koffie, cola, energy drinks), niet roken en geen drugs (ook geen cannabis) gebruiken.

Als er sprake is van overgewicht is het zinvol (voor man en vrouw) om in geval van kinderwens proberen af te vallen. De kans op een miskraam wordt hierdoor kleiner. 

Als u medicatie gebruikt, onder behandeling bent van een specialist of in het verleden zwangerschappen had die minder goed zijn verlopen, kan het zinvol zijn om voordat u met anticonceptie gaat stoppen eerst met een arts te overleggen om de situatie zo optimaal mogelijk te maken voor de komende zwangerschap. Deze kan u  – indien nodig – verwijzen voor een “preconceptioneel advies” afspraak in het ziekenhuis. Dit is ook in het LUMC mogelijk bij de polikliniek van het GeboorteHuis Leiden (Verloskunde).

Goed om te weten 

Bij een kleine groep vrouwen (20-30%) wordt een oorzaak voor de herhaalde miskraam gevonden. De grootste kans is dus dat er geen bekende oorzaak voor de miskramen gevonden wordt. Op dit moment is ook voor niet alle bekende oorzaken een passende oplossing die de kans om miskraam kleiner maakt.

Veel vrouwen krijgen (afhankelijk van hun leeftijd), ondanks dat zij herhaalde miskramen hebben gehad, uiteindelijk wel een gezond kind. Omdat het krijgen van (herhaalde) miskraam zo verdrietig en frustrerend is, kan het verleidelijk zijn om op internet te zoeken naar dingen die u kunt doen om de kans op miskraam te verkleinen. Wij raden behandelingen en het innemen van medicijnen die niet door een arts zijn voorgeschreven af, omdat we niet weten of deze de zwangerschap juist negatief kunnen beïnvloeden of gevolgen hebben voor het nog ongeboren kind.

Meedoen aan wetenschappelijk onderzoek

In het LUMC doen we wetenschappelijk onder-zoek naar herhaalde miskramen. Dit onderzoek is nodig om de zorg voor u en toekomstige patiënten te blijven verbeteren. Wanneer u in het LUMC onder controle bent, kunt u gevraagd worden om vrijwillig deel te nemen aan wetenschappelijke onderzoek. 

Ook zullen wij om toestemming vragen voor het gebruik van medische gegevens, voor dos-sieronderzoek. U kunt toestemming of bezwaar aangeven in de vragenlijst die voorafgaand aan uw afspraak wordt toegestuurd.

Waar moet u op letten na uw onderzoek/behandeling?

Emotionele verwerking 

Bij een (herhaalde) miskraam (of onvervulde kinderwens) kunt u onzeker, teleurgesteld, verdrietig of boos zijn, een gevoel van leegheid hebben en rouwen.

• Neem de tijd om het verlies te verwerken. Dit verschilt per vrouw en man. De een gaat na een miskraam al snel weer door met het gewone leven. De ander heeft meer tijd nodig om het verlies te verwerken. 
• Bij herhaalde miskraam of onvervulde kinderwens kan er sprake zijn van een grote psychische belasting. U kunt jaloers zijn op koppels bij wie de zwangerschap wel goed gaat. En u kunt door alle emoties last hebben van vermoeidheid, slecht slapen en minder eetlust. U hoeft zich zeker niet schuldig te voelen of te schamen.
• De een wil wel graag over miskraam praten, de ander niet. Dit geldt ook voor partners (en hoeft niet te betekenen dat de ander geen gevoelens over de miskraam heeft). Erover te praten helpt vaak wel om het te verwerken, ook als anderen (nog) niet op de hoogte waren van uw zwangerschap of miskraam. 
• U kunt er natuurlijk ook met uw (huis)arts of verloskundige over praten. Bespreek het ook als u last heeft van somberheid of angst. Soms is er specialistische begeleiding nodig en is een doorverwijzing naar bijvoorbeeld een psycholoog of maatschappelijk werk raadzaam. Het is goed om te weten dat u ook bij ons professionele begeleiding kunt krijgen als dat gewenst is.
• U kunt met de bedrijfsarts contact opnemen als de verwerking van de miskraam invloed heeft op uw werk.
• Als er een oorzaak voor de miskramen gevonden wordt, kan dit ook weer nieuwe vragen oproepen; heeft dit verdere gevolgen voor mijn gezondheid of – in het geval van erfelijkheid – voor de gezondheid van mijn familie en hoe licht ik hen in? Dit kan spanningen geven.
• Ook seksuele problemen kunnen het gevolg zijn van herhaalde miskramen en ongewenste kinderloosheid. Dit kun u ook met ons bespreken. Indien gewenst kunnen wij u doorverwijzen voor begeleiding via een seksuoloog.
• Sommige koppels ervaren steun door lotgenoten contact en van de patiënten­ vereniging voor vruchtbaarheidsproblematiek. Zie hiervoor de website www.freya.nl. Speciaal voor mannen is er een platform opgericht, te vinden viawww.devergetenvader.nl.

Aan welke studies kan je meedoen?

Wij verrichten verschillende onderzoeken op onze poli, oa naar:

• risicofactoren van herhaalde miskramen
• behandeling van herhaalde miskramen
• voorspelling na herhaalde miskramen

Op de poli zult u aanvullende informatie over deze onderzoeken ontvangen. Indien u hiervoor in aanmerking komt en u akkoord bent, kunt u aan dit onderzoek deelnemen.

Contactgegevens van de betrokken poliklinieken

Contact 

Bij vragen of problemen kunt u contact opnemen met:

Polikliniek Gynaecologie 

Herhaalde Miskramen spreekuur. 

Locatie H3-P, route 485 

Telefoonnummer 071-526 2870 

E-mail: miskraampoli@lumc.nl voor het digitaal aanleveren van aanvullende gegevens. Vermeld altijd de (meisjes)naam, voorletters, geboortedatum en patiëntnummer.