Na de keizersnede: Kraamtijd in GeboorteHuis Leiden en thuis

De eerste periode in GeboorteHuis Leiden  

Je bent bevallen met een keizersnede. Sommige vrouwen krijgen een geplande keizersnede. Bij anderen is het een (spoed)operatie geweest tijdens de bevalling. Over het algemeen blijf je 36 uur na de operatie opgenomen op GeboorteHuis Leiden. Hierna kun je naar huis. Thuis zal je nog weken nodig hebben om volledig te herstellen. 

De zorg voor jou  

In het ziekenhuis zorgt de verpleegkundige of kraamverzorgende voor jou. Ze helpt met douchen of verzorgt je op bed. Ook controleert ze of het bloedverlies normaal is, of de baarmoeder goed samentrekt en of het litteken goed geneest. Zo nodig roept zij de hulp in van een verloskundige of arts. 

De eerste dag na de keizersnede krijg je meestal nog pijnstilling via het infuus. Als het goed gaat, kan deze pijnstilling daarna worden afgebouwd. Je gebruikt dan alleen nog pijnstillers in tabletvorm. In de loop van de dag kun je proberen uit bed te komen en bijvoorbeeld te douchen. Als dit allemaal goed gaat, kan je infuus vaak verwijderd worden. Je hebt bij de operatie ook een urinekatheter gekregen. Deze wordt meestal na een dag verwijderd. 

Daarna kun je vaak alweer goed uit bed komen en jezelf en je baby verzorgen. Na 36 uur kunnen de meeste vrouwen naar huis en thuis verder herstellen.

De zorg voor je baby  

Als je baby bij jou is, helpt de verpleegkundige of kraamverzorgende met de verzorging en de voeding van de baby. Ook controleert zij regelmatig de temperatuur van de baby. Vlak na de geboorte krijgt de baby in overleg met jou vitamine K. Dit zorgt ervoor dat het bloed van de baby goed kan stollen.  

De eerste dagen na de geboorte worden een paar dingen gecontroleerd:  

• Een uur na de geboorte wordt in overleg met jou de zuurstofopname in het bloed gecontroleerd. Dit gebeurt met een bandje om het handje of voetje. De verpleegkundige of verloskundige herhaalt dit na 24 uur. Dit onderzoek spoort hartafwijkingen eerder op. 
• 72 uur na de geboorte wordt in overleg met jou de hielprik bij de baby afgenomen. De hielprik is bedoeld om een aantal zeldzame aangeboren ziektes op te sporen. Als deze gevonden worden, kan meteen met een behandeling worden gestart. Alleen bij afwijkingen ontvang je bericht van je huisarts. Anders hoor je niets. Als je nog in het ziekenhuis bent, gebeurt de hielprik daar.  

Voeding  

Afhankelijk van jouw keuze ga je je baby borstvoeding of kunstvoeding geven. Wat je ook kiest: we zullen regelmatig huid-op-huidcontact met je baby aanmoedigen. Dit is belangrijk voor je baby en heeft veel voordelen: 

• Het is goed voor de bloedsuikers, temperatuur, hartslag en bloeddruk.  
• Je baby krijgt een betere afweer door blootstelling aan bacteriën van jou.  
• Je baby zal weinig huilen en rustig kennismaken met jou en de omgeving. Dit is een belangrijk moment voor de hechting.  

Huid-op-huidcontact wordt altijd ingehaald als dat direct na de bevalling niet gelukt is. De baby zal in het begin regelmatig willen drinken. Je merkt dit doordat de baby bijvoorbeeld begint te smakken, op zijn of haar handjes zuigt of huilt. 

Als je borstvoeding geeft, is het volgende belangrijk: 

• De baby mag zo vaak hij of zij wil aan de borst. Soms is dat wel 8 tot 12 keer per dag. Als de baby regelmatig drinkt, wordt de melkproductie snel op gang gebracht. De baby krijgt dan voldoende voeding binnen en zal tevreden zijn. 
• Een gezonde baby meldt zich zelf voor de voedingen. Het is belangrijk om de voedingssignalen goed te observeren. Er is nog geen regelmaat in de voedingen. Soms wil de baby vrij snel achter elkaar drinken en daarna lang slapen. Als de baby niet vaak genoeg aan de borst gaat, kun je door met je hand af te kolven wat colostrum (de eerste borstvoeding) aan de baby geven. Vraag de verpleegkundige om uitleg en hulp.  
• Borstvoeding hoort geen pijn te doen. Heb je wel pijn? De verpleegkundige kan je adviseren over het aanleggen van je baby.  

Heb je behoefte aan advies van een lactatiekundige? Vraag hiernaar bij je verpleegkundige of mail naar lactatiekundige@lumc.nl.Zij helpen je graag op weg.  

Als je kunstvoeding geeft, is het volgende belangrijk: 

• Je kunt je baby kunstvoeding geven als hij of zij erom vraagt. Sommige baby’s drinken vaker een kleine hoeveelheid. Andere baby’s drinken per keer liever wat meer. Het is belangrijk dat je baby over 24 uur voldoende drinkt. De verpleegkundige of kraamverzorgster geeft je advies over de hoeveelheid voeding. Dit is afhankelijk van het gewicht van je baby.  
• Ook wanneer je kunstvoeding geeft is huid-op-huidcontact met de baby belangrijk voor de hechting.  

Meer informatie over voeding voor je baby 

Wil je meer informatie over voeding voor je baby? Op onze website vind je onder andere een filmpje over voedingssignalen en het afkolven van moedermelk. 

Vraag gerust om extra informatie rondom het voeden van je baby. We helpen jullie graag op weg.

Baby opgenomen op afdeling Neonatologie  

Als je baby is opgenomen op de afdeling Neonatologie, kun je hem of haar natuurlijk zo vaak je wilt bezoeken. Wil je borstvoeding geven maar kan je baby kan nog niet aan de borst drinken? Dan raden we je aan om te starten met kolven. Het advies is 6 keer verspreid over de dag te kolven en 1 keer ’s nachts. Zo komt de melkproductie goed op gang. In de folder’ het afkolven van moedermelk’ vind je meer informatie. 

Moet je baby langer 48 uur opgenomen blijven en gaat het met jouw gezondheid goed? Dan kun je niet in GeboorteHuis Leiden blijven. Wel kan een van beide ouders op de afdeling Neonatologie blijven slapen. Dit kan als kraamvrouw alleen als je goed voor jezelf kunt zorgen en geen zorg meer nodig hebt. De ander kan eventueel in het Ronald McDonald Huis verblijven zodat jullie dicht bij jullie baby kunnen zijn. Je betaalt hiervoor

een kleine vergoeding.  

Soms kun je als je baby later naar huis gaat alsnog ‘uitgestelde kraamzorg’ krijgen. Vraag dit na bij je verzekering en je kraamzorgorganisatie. 

Wat moet je (laten) regelen? 

Er zijn een aantal zaken die je moet regelen: 

Aangifte 

Geef je baby binnen 3 dagen aan bij de gemeente Leiden. Jij (of je partner) ontvangt hiervoor een bewijs van geboorte. Ook krijg je een formulier met informatie over het aangeven van de baby. 

Kraamzorg 

Wanneer je met ontslag gaat, bel je met het kraamzorgbureau. De kraamverzorgende komt vervolgens bij je thuis om jou de eerste kraamweek te helpen en te verzorgen. GeboorteHuis Leiden belt met de verloskundige die bij je thuis langs komt voor de kraamcontroles. Wij informeren de verloskundige over je bevalling en eventuele bijzonderheden. 

Zorgverzekering 

Schrijf je baby binnen 4 maanden na de geboorte bij op jouw (of jullie) zorgverzekering. 

Nacontrole 

5 tot 6 weken na de bevalling wordt er een afspraak gemaakt voor nacontrole. Afhankelijk van het beloop van de bevalling is dat in het ziekenhuis of bij de verloskundigenpraktijk. 

Thuis, na ontslag uit GeboorteHuis Leiden  

In de eerste kraamweek krijg je hulp van een kraamverzorgende. Zij helpt waar nodig met de verzorging van de baby en ze houdt jouw gezondheid in de gaten. Daarnaast komt de verloskundige een of meerdere keren thuis langs voor controle van jou en de baby (als de baby mee naar huis is). Meestal komt zij de dag na het ontslag uit het ziekenhuis bij je thuis langs. Mochten er vragen of problemen zijn, dan kun je haar altijd bellen. Na de eerste kraamweek neemt de huisarts de zorg voor jou en je baby over. 

Leefregels voor jou 

• Na de bevalling heb je de eerste 4 tot 6 weken vaginaal bloedverlies. Dit is normaal. Verlies je vuistgrote stolsels of is je kraamverband binnen een half uur vol? Neem dan contact op met je verloskundige (zie ook het kopje ‘Alarmsignalen’).  
• Bij pijnklachten kun je paracetamol innemen. Je mag maximaal 4 keer per dag 1000 mg paracetamol gebruiken. 
• Het litteken is gehecht met oplosbare hechtingen. Deze hoef je dus niet te (laten) verwijderen. 
• Het is belangrijk regelmatig te plassen nadat je bevallen bent. Als je blaas goed leeg is, kan je baarmoeder beter samentrekken. Hierdoor heb je uiteindelijk minder bloedverlies. Ga dus minimaal 6 keer per dag plassen, ook als je geen aandrang hebt. Probeer ook minimaal 1,5 liter per dag te drinken. 
• Ook is het belangrijk te letten op ontlasting. Sommige vrouwen hebben op de dag van de bevalling alweer ontlasting. Bij anderen duurt het enkele dagen. Wanneer je aandrang hebt, is het goed direct naar het toilet te gaan. Zo voorkom je verstopping. 
• Als je borstvoeding geeft, krijg je na een paar dagen het gevoel van volle borsten: de melkproductie komt op gang. Blijf de baby regelmatig aanleggen en laat de baby de borsten goed leegdrinken. De kraamverzorgster geeft je advies hoe de baby aan te leggen en problemen te voorkomen. 
• Als je kunstvoeding geeft, krijg je na enkele dagen stuwing. We raden je aan om direct na de bevalling een strakke bh aan te doen en ijskompressen klaar te leggen in de vriezer. Deze ijskompressen kun je later op je borsten leggen ter verlichting. Als het ongemakkelijk voelt, mag je ook maximaal 4 keer per dag 1000 milligram paracetamol innemen. 
• De kraamtijd is mentaal gezien voor veel vrouwen een intense periode. Sommige vrouwen voelen zich enorm gelukkig. Anderen voelen zich juist somber of heel erg vermoeid. Het is normaal dat deze gevoelens elkaar afwisselen. Kijk (samen met je partner) hoe je voor een goed evenwicht zorgt tussen bezoek en voldoende rust in je kraamtijd. 
• Merk je dat je bijna niet kunt slapen? Of dat je steeds aan het tobben bent? Kun je eigenlijk niet genieten van je kind? En houdt dit dagen tot weken aan? Dit kunnen tekenen zijn van een postpartum depressie. Neem dan contact op met je verloskundige of je huisarts. Wacht hier niet te lang mee. Zij kunnen je helpen en ondersteunen. 

Wat kan je beter nog niet doen 

Bij een keizersnede moet je er op rekenen dat het herstel meer tijd kost dan wanneer je vaginaal bevallen bent. Neem voldoende tijd om te herstellen van je operatie. Zorg elke dag voor rustmomenten voor jezelf.

• We adviseren je de eerste weken geen zware dingen te tillen. Hiermee belast je de wond te veel. Je baby mag je uiteraard wel dragen. 
• Stofzuigen is een intensieve handeling. Het is beter dit de eerste paar weken niet te doen. 
• Wil je weer gaan fietsen? Wacht een paar weken tot je goed hersteld bent voor je dit weer probeert. Begin daarna met kleine stukjes fietsen. 
• Ook autorijden raden we de eerste weken af. De gordel drukt op het wondgebied en dit kan pijn geven. Plotse bewegingen wanneer je opeens moet remmen zijn niet goed voor je herstel. 
• Wanneer je nog bloedverlies hebt, mag je niet in bad en geen tampons gebruiken. Ook is het beter nog geen gemeenschap te hebben in verband met infectiegevaar. Je mag wel douchen.  
• Heb je zin om te gaan sporten? Hier kun je na enkele weken rustig aan mee beginnen. Wacht met het doen van buikspieroefeningen tot zo’n 6 weken na je bevalling. Luister bij het sporten goed naar je lichaam. Neem de tijd om je conditie op te bouwen. 

De zorg voor je baby  

Wanneer je baby mee naar huis gaat, is het heel normaal dat je de eerste periode moet wennen aan de nieuwe gezinssituatie. Jullie moeten elkaar leren kennen en dat kost tijd.

 De eerste weken zijn er een aantal zaken voor jou en je baby van belang: 

• Als de hielprik bij je baby niet in het ziekenhuis is afgenomen, dan komt een medewerker van de JeugdGezondheidsZorg (JGZ) thuis langs om deze af te nemen. Vaak doet hij of zij dan ook direct een gehoortest bij de baby. De jeugdverpleegkundige van JGZ maakt ook een afspraak om ergens in de eerste weken een keer uitgebreider langs te komen. 
• Als je borstvoeding geeft, is het advies om na 8 dagen te starten met dagelijks vitamine K-druppels. Hiermee voorkom je bloedingsproblemen bij de baby. 
• Bij alle baby’s, ongeacht of ze borst- of kunstvoeding krijgen, geven we het advies om vanaf dag 8 met vitamine D-druppels te beginnen. Borstvoedende moeders wordt aangeraden om zelf ook vitamine D te nemen. De kraamzorg/verloskundige vertelt je over de hoeveelheid en de manier waarop je de druppels aan de baby geeft. 
• Als je kunstvoeding geeft, bepaal je in overleg met de jeugdverpleegkundige van JGZ hoeveel voeding je baby nodig heeft. 
• Als je borstvoeding geeft, past je lichaam de hoeveelheid borstvoeding aan naar behoefte van de baby. De jeugdverpleegkundige van JGZ houdt in de gaten of de baby voldoende groeit. Belangrijk om te weten is dat hoe vaker je de baby aanlegt, hoe meer melk je voor je baby zult maken. Vraag bij twijfel hulp aan een borstvoedingsorganisatie of een lactatiekundige. 
• Heb je behoefte aan informatie van professionals of het uitwisselen van ervaringen met andere vrouwen die net een baby hebben gekregen? Zoek dan naar een 'mamacafé' bij jou in de buurt. 

Alarmsignalen  

Neem in onderstaande gevallen direct contact op met je verloskundige: 

• Als je koorts hebt (zeker wanneer dit hoger is dan 38.5°) 
• Als je ruim bloedverlies hebt (stolsels groter dan een hand of een kraamverband dat binnen een half uur vol is) 
• Als je baby heel slaperig en suf is en niet goed drinkt 
• Als je baby ondertemperatuur heeft (lager dan 36.5°) of koorts (hoger dan 37.5°) 
• Als je baby blauwe lippen krijgt (bijvoorbeeld tijdens het drinken) 
• Als je baby een grauwe kleur heeft 
• Als je ongerust bent, kun je altijd contact opnemen met je verloskundige. Wanneer je haar niet kunt bereiken, kun je ook contact opnemen met GeboorteHuis Leiden. Dat kan via 071-526 09 00.  

Ten slotte  

GeboorteHuis Leiden wenst jou en je gezin een goede kraamtijd toe. Heb je adviezen voor ons, ben je ontevreden of wil je juist een compliment uitdelen? Je kunt je opmerkingen bespreken tijdens de nacontrole of een mail sturen naar verloskunde@lumc.nl.

Ook krijg je thuis vaak een verzoek om een vragenlijst in te vullen over je ervaringen op onze afdeling. Jouw mening geeft ons veel informatie over wat goed gaat en wat verbeteren moet. We hopen dat je de lijst wilt invullen. 

Meestal krijg je na 6 weken een afspraak in het ziekenhuis om je herstel te controleren. Er is dan ook tijd om de bevalling na te bespreken. Daarnaast kun je bespreken wat de keizersnede betekent voor eventuele toekomstige zwangerschappen. Aarzel niet al je vragen te stellen. We spreken alles graag met je door.