Na de bevalling: Kraamtijd in GeboorteHuis Leiden en thuis

De eerste periode in GeboorteHuis Leiden 

Na de bevalling blijf je nog even in het ziekenhuis. Sommige kraamvrouwen kunnen na enkele uren al naar huis, bij anderen duurt het iets langer. Dit is afhankelijk van jouw gezondheid en die van de baby. De verloskundige of zaalarts bespreekt met jou wanneer je veilig naar huis kunt. 

Bezoektijden

Dagelijks van 15.00-20.00 uur, maximaal 4 personen.

De zorg voor jou 

In het ziekenhuis zorgt de verpleegkundige of kraamverzorgende voor jou. Ze helpt met douchen of verzorgt je op bed. Ook controleert ze of het bloedverlies normaal is en of de baarmoeder goed samentrekt. Zo nodig roept zij de hulp in van een verloskundige of arts.  

De zorg voor je baby 

Als je baby bij jou is, helpt de verpleegkundige of kraamverzorgende met de verzorging en de voeding van de baby. Ook controleert zij regelmatig de temperatuur van de baby. Vlak na de geboorte krijgt de baby in overleg met jou vitamine K. Dit zorgt ervoor dat het bloed van de baby goed kan stollen.

De eerste dagen na de geboorte worden een paar dingen gecontroleerd: 

• Een uur na de geboorte wordt in overleg met jou de zuurstofopname in het bloed gecontroleerd. Dit gebeurt met een bandje om het handje of voetje. De verpleegkundige of verloskundige herhaalt dit na 24 uur. Dit onderzoek spoort hartafwijkingen eerder op. 
• 72 uur na de geboorte wordt in overleg met jou de hielprik bij de baby afgenomen. De hielprik is bedoeld om een aantal zeldzame aangeboren ziektes op te sporen. Als deze gevonden worden, kan meteen met een behandeling worden gestart. Alleen bij afwijkingen ontvang je bericht van je huisarts. Anders hoor je niets. Als je nog in het ziekenhuis bent, gebeurt de hielprik daar. 

Voeding 

Afhankelijk van jouw keuze ga je je baby borstvoeding of kunstvoeding geven. Wat je ook kiest: we zullen regelmatig huid-op-huidcontact met je baby aanmoedigen. Huid-op-huidcontact is belangrijk voor je baby en heeft veel voordelen.

• Het is goed voor de bloedsuikers, temperatuur, hartslag en bloeddruk. 
• Je baby krijgt een betere afweer door blootstelling aan bacteriën van moeder. 
• Je baby zal weinig huilen en rustig kennismaken met jou en de omgeving. Dit is een belangrijk moment voor de hechting. Huid-op-huidcontact wordt altijd ingehaald als het direct na de bevalling niet gelukt is. De baby zal in het begin regelmatig willen drinken. Je merkt dit doordat de baby bijvoorbeeld begint te smakken, op zijn of haar handjes zuigt of huilt.

Als je borstvoeding geeft, is het volgende belangrijk:

• De baby mag zo vaak hij of zij wil aan de borst. Soms is dat wel 8 tot 12 keer per dag. Als de baby regelmatig drinkt, wordt de melkproductie snel op gang gebracht. De baby krijgt dan voldoende voeding binnen en zal tevreden zijn. 
• Een gezonde baby meldt zich zelf voor de voedingen. Het is belangrijk om de voedingssignalen goed te observeren. Er is nog geen regelmaat in de voedingen. Soms wil de baby vrij snel achter elkaar drinken en daarna lang slapen.  Als de baby niet vaak genoeg aan de borst gaat, kun je door met je hand af te kolven wat colostrum (de eerste borstvoeding) aan de baby geven. Vraag de verpleegkundige om uitleg en hulp.  
• Borstvoeding hoort geen pijn te doen. Heb je wel pijn? Vraag dan advies aan de verpleegkundige over het aanleggen van je baby. Zij kan je adviseren. 

Heb je behoefte aan advies van een lactatiekundige? Vraag hiernaar bij je verpleegkundige of mail naar lactatiekundige@lumc.nl. Zij helpen je graag op weg.

Als je kunstvoeding geeft, is het volgende belangrijk: 

• Je kunt je baby kunstvoeding geven als hij of zij erom vraagt. Sommige baby’s drinken vaker een kleine hoeveelheid. Andere baby’s drinken per keer liever wat meer. Het is belangrijk dat je baby over 24 uur voldoende drinkt. De verpleegkundige of kraamverzorgster geeft je advies over de hoeveelheid voeding. Dit is afhankelijk van het gewicht van je baby. 
• Ook wanneer je kunstvoeding geeft is huid-op-huidcontact met de baby belangrijk voor de hechting. 

Meer informatie over voeding voor je baby 

Wil je meer informatie over voeding voor je baby? Op onze website vind je onder andere een filmpje over voedingssignalen en over het afkolven van moedermelk. 

Vraag gerust om extra informatie rondom het voeden van je baby. We helpen jullie graag op weg. 

Baby opgenomen op afdeling Neonatologie 

Als je baby is opgenomen op de afdeling Neonatologie, kun je hem of haar natuurlijk zo vaak je wilt bezoeken. Wil je borstvoeding geven maar kan je baby kan nog niet aan de borst drinken? Dan raden we je aan om te starten met kolven. Het advies is 6 keer verspreid over de dag te kolven en 1 keer ’s nachts. Zo komt de melkproductie goed op gang. In de folder’ het afkolven van moedermelk’ vind je meer informatie. 

Moet je baby langer 24 uur opgenomen blijven en gaat het met jouw gezondheid goed? Dan kun je niet in GeboorteHuis Leiden blijven. Wel kan een van beide ouders op de afdeling Neonatologie blijven slapen. Dit kan als kraamvrouw alleen als je goed voor jezelf kunt zorgen en geen zorg meer nodig hebt. De ander kan eventueel in het Ronald McDonald Huis verblijven zodat jullie dicht bij jullie baby kunnen zijn. Je betaalt hiervoor een kleine vergoeding. 

Soms kun je als je baby later naar huis gaat alsnog ‘uitgestelde kraamzorg’ krijgen. Vraag dit na bij je verzekering en je kraamzorgorganisatie. 

Wat moet je (laten) regelen? 

Er zijn een aantal zaken die je moet regelen: 

Aangifte 

Geef je baby binnen 3 dagen aan bij de gemeente Leiden. Jij (of je partner) ontvangt hiervoor een bewijs van geboorte. Ook krijg je een formulier met informatie over het aangeven van de baby. 

Kraamzorg 

Wanneer je met ontslag gaat, bel je met het kraamzorgbureau. De kraamverzorgende komt vervolgens bij je thuis om jou de eerste kraamweek te helpen en te verzorgen. GeboorteHuis Leiden belt met de verloskundige die bij je thuis langs komt voor de kraamcontroles. Wij informeren de verloskundige over je bevalling en eventuele bijzonderheden. 

Zorgverzekering 

Schrijf je baby binnen 4 maanden na de geboorte bij op jouw (of jullie) zorgverzekering. 

Nacontrole 

5 tot 6 weken na de bevalling wordt er een afspraak gemaakt voor nacontrole. Afhankelijk van het beloop van de bevalling is dat in het ziekenhuis of bij de verloskundigenpraktijk. 

Thuis, na ontslag uit GeboorteHuis Leiden 

In de eerste kraamweek krijg je hulp van een kraamverzorgende. Zij helpt waar nodig met de verzorging van de baby en ze houdt jouw gezondheid in de gaten. Daarnaast komt de verloskundige één of meerdere keren thuis langs voor controle van jou en de baby (als de baby mee naar huis is). Meestal komt zij de dag na het ontslag uit het ziekenhuis bij je thuis langs. Mochten er vragen zijn of problemen, dan kun je haar altijd bellen. Na de eerste kraamweek neemt de huisarts de zorg voor jou en je baby over. 

Leefregels voor jou 

• Na de bevalling heb je de eerste 4 tot 6 weken vaginaal bloedverlies. Dit is normaal. Verlies je vuistgrote stolsels of is je kraamverband binnen een half uur vol? Neem dan contact op met je verloskundige (zie ook het kopje ‘Alarmsignalen’). 
• Als je nog bloedverlies hebt, mag je niet in bad en geen tampons gebruiken. Ook is het beter nog geen gemeenschap te hebben in verband met infectiegevaar. Je mag wel douchen.  
• Als je hechtingen hebt, is het goed elke keer nadat je naar het toilet bent geweest na te spoelen met water. Bij pijnklachten kun je paracetamol innemen. Je mag maximaal 4 keer per dag 1000 mg paracetamol gebruiken. 
• Het is belangrijk regelmatig te plassen nadat je bevallen bent. Als je blaas goed leeg is, kan je baarmoeder beter samentrekken. Hierdoor heb je uiteindelijk minder bloedverlies. Ga dus minimaal 6 keer per dag plassen, ook als je geen aandrang hebt. Probeer ook minimaal 1,5 liter per dag te drinken.  
• Ook is het belangrijk te letten op ontlasting. Sommige vrouwen hebben op de dag van de bevalling alweer ontlasting. Bij anderen duurt het enkele dagen. Wanneer je aandrang hebt, is het goed direct naar het toilet te gaan. Zo voorkom je verstopping. 
• Als je borstvoeding geeft, krijg je na een paar dagen het gevoel van volle borsten: de melkproductie komt op gang. Blijf de baby regelmatig aanleggen en laat de baby de borsten goed leegdrinken. De kraamverzorgster geeft je advies hoe de baby aan te leggen en problemen te voorkomen. 
• Als je kunstvoeding geeft, krijg je na enkele dagen stuwing. We adviseren je om direct na de bevalling een strakke bh aan te doen en ijskompressen klaar te leggen in de vriezer. Deze ijskompressen kun je later op je borsten leggen ter verlichting. Als het ongemakkelijk voelt, mag je ook maximaal 4 keer per dag 1000 milligram paracetamol innemen.  
• De kraamtijd is mentaal gezien voor veel vrouwen een intense periode. Sommige vrouwen voelen zich enorm gelukkig. Anderen voelen zich juist somber of heel erg vermoeid. Het is normaal dat deze gevoelens elkaar afwisselen. Kijk (samen met je partner) hoe je zorgt voor een goed evenwicht tussen bezoek en voldoende rust in je kraamtijd.  
• Merk je dat je vrijwel niet kunt slapen? Of dat je steeds aan het tobben bent? Kun je eigenlijk niet genieten van je kind? En houdt dit dagen tot weken aan? Dit kunnen tekenen zijn van een postpartum depressie. Neem dan contact op met je verloskundige of je huisarts. Wacht hier niet te lang mee. Zij kunnen je helpen en ondersteunen. 

De zorg voor je baby 

Wanneer je baby mee naar huis gaat, is het heel normaal dat je de eerste periode moet wennen aan de nieuwe gezinssituatie. Jullie moeten elkaar leren kennen en dat kost tijd. De eerste weken zijn er een aantal zaken voor jou en je baby van belang:

• Als de hielprik bij je baby niet in het ziekenhuis is afgenomen, dan komt een medewerker van de JeugdGezondheidsZorg (JGZ) thuis langs om deze af te nemen. Vaak doet hij of zij dan ook direct een gehoortest bij de baby. De jeugdverpleegkundige van JGZ maakt ook een afspraak om ergens in de eerste weken een keer uitgebreider langs te komen. 
• Als je borstvoeding geeft, is het advies om na 8 dagen te starten met dagelijks vitamine K-druppels. Hiermee voorkom je bloedingsproblemen bij de baby. Alle baby’s, ongeacht borst- of kunstvoeding, krijgen het advies om te beginnen vanaf dag 8 met vitamine D-druppels. Borstvoedende moeders wordt aangeraden om zelf ook vitamine D te nemen. De kraamzorg/verloskundige informeert je over de hoeveelheid en de manier waarop je de druppels aan de baby geeft. 
• Als je kunstvoeding geeft, zal je in overleg met de jeugdverpleegkundige van JGZ bepalen hoeveel voeding je baby nodig heeft. 
• Als je borstvoeding geeft, past je lichaam de hoeveelheid borstvoeding aan naar behoefte van de baby. De jeugdverpleegkundige van JGZ houdt in de gaten of de baby voldoende groeit. Belangrijk om te weten is dat hoe vaker je de baby aanlegt, hoe meer melk je voor je baby zult maken. Vraag bij twijfel hulp aan een borstvoedingsorganisatie of een lactatiekundige. 
• Heb je behoefte aan informatie van professionals of het uitwisselen van ervaringen met andere vrouwen die net een baby hebben gekregen? Zoek dan naar een 'mamacafé' bij jou in de buurt.

Alarmsignalen 

Neem in onderstaande gevallen direct contact op met je verloskundige:

• Als je koorts hebt (zeker wanneer dit hoger is dan 38.5°) 
• Als je ruim bloedverlies hebt (stolsels groter dan een hand of een kraamverband dat binnen een half uur vol is) 
• Als je baby heel slaperig en suf is en niet goed drinkt 
• Als je baby ondertemperatuur heeft (lager dan 36.5°) of koorts (hoger dan 37.5°) 
• Als je baby blauwe lippen krijgt (bijvoorbeeld tijdens het drinken) 
• Als je baby een grauwe kleur heeft

Als je ongerust bent, kun je altijd contact opnemen met je verloskundige. Wanneer je haar niet kunt bereiken, kun je ook contact opnemen met GeboorteHuis Leiden. Dat kan via 071-526 09 00. 

Ten slotte 

GeboorteHuis Leiden wenst jou en je gezin een goed kraamtijd toe. Heb je adviezen voor ons, ben je ontevreden of wil je juist een compliment uitdelen? Je kunt je opmerkingen bespreken tijdens de nacontrole of een mail sturen naar verloskunde@lumc.nl.

Ook krijg je thuis vaak een verzoek om een vragenlijst in te vullen over je ervaringen op onze afdeling. Jouw mening geeft ons veel informatie over wat goed gaat en wat verbeteren moet. We hopen dat je de lijst wilt invullen.

Heb je geen afspraak meer in het ziekenhuis, maar zou je wel graag de bevalling nabespreken? Maak dan gerust een afspraak op de polikliniek (071-526 09 00). Je bent van harte welkom!