Radiosynoviorthese (behandeling van een ontstoken gewricht)

Wat is Radiosynoviorthese (behandeling van een ontstoken gewricht)?

• Bij een gewrichtsontsteking is het weefsel dat de gewrichtsholte bekleedt (het synovium) ontstoken. Met een radiosynoviorthese (ook wel radiosynovectomie genoemd) bestralen we het gewricht van binnen uit. Dat doen we door een kleine hoeveelheid radioactieve stof (Yttrium-90) toe te dienen in de gewrichtsholte van het gewricht waar het om gaat. Deze radioactieve deeltjes brengen de ontstekingscellen tot rust, zonder dat ze gezond weefsel aantasten.

• Om te zorgen dat het Yttrium-90 niet weglekt uit het gewricht, is het na de behandeling héél belangrijk dat u het gewricht 3 dagen niet beweegt of belast. Een ziekenhuisopname van 3 dagen (2 nachten) is daarom noodzakelijk. Voor de behandeling van een kniegewricht krijgt u een achterspalk aangemeten.

Wat gaat er vooraf aan het onderzoek of de behandeling?

1 tot 2 weken voordat de behandeling start, hebt u een afspraak op de polikliniek Nucleaire Geneeskunde voor een informatief gesprek. Dit duurt ongeveer 45 minuten.

Achterspalk (bij behandeling van de knie) 

Voor de radiosynoviorthese van de knie krijgt u een achterspalk aangemeten. U wordt hiervoor na uw polikliniekbezoek doorverwezen naar de gipskamer. Deze bevindt zich op de tweede verdieping van het ziekenhuisgebouw. U krijgt de spalk mee naar huis. Op de dag van de behandeling moet u deze meenemen. 

Krukken 

We vragen u om zelf krukken te regelen en die de dag van behandeling mee te nemen. Krukken kunt u bijvoorbeeld bij een thuiszorgwinkel regelen, zie kopje ‘Meer informatie’. U hebt de krukken nodig tijdens en na opname voor mobilisatie en ondersteuning bij lopen.

Kleding 

Het is voor u en voor onze medewerkers prettig wanneer u kleding aan hebt waarin u zich makkelijk kunt bewegen en die u makkelijk aan en uit kunt trekken. Voor dit onderzoek vragen we u uw broek uit te trekken. Sieraden, piercings, bh-beugels, ritsen of knopen moeten soms uit of af. Metaal kan namelijk de metingen verstoren.

Opname 

De dag van de behandeling wordt u opgenomen op een verpleegafdeling. U blijft na de injectie met yttrium nog 2 nachten opgenomen op deze verpleegafdeling. Kijk hier hoe u zich kunt voorbereiden.

Medicijnen 

Over het algemeen kunt u uw medicijnen op de gebruikelijke manier en tijd innemen. Kan dat niet, dan hoort u dit van tevoren van uw behandelend arts. Neem in ieder geval een recente lijst (maximaal 14 dagen oud) mee met de medicijnen die u slikt. Weet u niet precies wat u gebruikt? Dan kunt u een medicijnenlijst bij uw apotheek ophalen.

Zwangerschap en borstvoeding

• Een radiosynoviotherapie mag niet plaatsvinden tijdens de zwangerschap. Bent u zwanger of denkt u zwanger te zijn? Geef dit dan door aan uw behandelend arts. Het is af te raden om binnen 4 maanden na de therapie zwanger te worden. Ook mannen wordt afgeraden binnen 4 maanden na de therapie een kind te verwekken.

• Als u borstvoeding geeft, moet u hiermee stoppen vóór de behandeling. Ook in de maanden na de behandeling mag u geen borstvoeding geven.

Hoe kunt u zich voorbereiden?

Eten en drinken
U mag voor dit onderzoek gewoon eten en drinken, tenzij anders aangegeven door uw behandelend arts. 

Wat moet u meenemen? 

• Uw paspoort, ID-kaart of rijbewijs.
• Het pasje van uw ziektekostenverzekering.
• Een recente lijst van de medicijnen die u gebruikt. U kunt die ophalen bij uw apotheek.
• Thuis gebruikte medicijnen, in de originele verpakking
• Een dieetvoorschrift, als u dat hebt.
• Eventueel een mobiele telefoon.
• Uw inschrijfkaart van het LUMC. Die hebt u alleen als u al eens eerder in het LUMC behandeld bent.
• Krukken
• Achterspalk (als dat van toepassing is) 

Meld bijzonderheden vooraf 

Laat het ons weten wanneer u een lichamelijke beperking of handicap hebt. Zo kunnen we, als het nodig is, extra tijd inplannen voor uw onderzoek.

Bent u verhinderd? 

Laat het ons op tijd weten wanneer de afspraak niet kan doorgaan. Wij kunnen dan een andere patiënt in uw plaats helpen. 

Hoe gaat het onderzoek / de behandeling in zijn werk?

De dag van het onderzoek

Waar moet u zich melden?
Voordat u naar uw afspraak gaat, meldt u zich eenvoudig aan via de aanmeldzuilen in de centrale hal. Bij aankomst bij de kliniek (235) dient u zich nogmaals te melden bij de aanmeldzuil. Op het scherm van de aanmeldzuil wordt getoond in welke wachtruimte u mag plaatsnemen. Vanuit daar wordt u naar de Nucleaire Geneeskunde gebracht voor de behandeling. Neem de achterspalk mee als uw knie wordt behandeld.

Het onderzoek 

• In de behandelkamer van de Nucleaire Geneeskunde krijgt u een prik in het gewricht dat behandeld gaat worden. Als er nog veel vocht in het gewricht aanwezig is, wordt dit eerst verwijderd. Vervolgens dient de arts de radioactieve stof toe via dezelfde naald, net als eventuele ontstekingsremmers. Direct na de procedure spalken we het gewricht (in het geval van de knie). Hierna gaat u terug naar de verpleegafdeling.

• U moet daar de eerste 48 uur strikte bedrust houden. De dag na de behandeling komt u weer op de afdeling Nucleaire Geneeskunde voor foto’s. Met behulp van deze foto’s controleren we de verspreiding van de radioactieve stof in het gewricht. Ook maken we opnames van andere delen van het lichaam om eventuele lekkage uit het gewricht op te sporen.

• Op dag 3 van de opname mag u aan het einde van de dag met krukken naar huis. De heup of knie moet die dag nog onbelast blijven.

Waar moet u op letten direct na het onderzoek / de behandeling?

• De dag nadat u thuis bent gekomen, mag u het gewricht weer rustig gaan belasten op geleide van de pijn. Vermijd overmatige belasting de eerste week na behandeling. Het gewricht kan in het begin nog wat stram zijn, maar daar komt snel verandering in als u weer gaat bewegen. 6 weken na behandeling komt u terug bij uw verwijzend arts voor een poliklinische afspraak.

• Vanaf 14 dagen tot een maand na de behandeling zou u enig effect van de behandeling kunnen verwachten. Dit effect kan doorgaan tot een maand of 6. Als de behandeling goede pijnverlichting heeft gegeven, kan bij het terugkeren van de klachten herhaling van behandeling worden overwogen. Dit is pas zinvol 6 maanden na de eerste injectie. Als er geen pijnverlichting na behandeling is opgetreden, is herhaling van de procedure zinloos. 

Wat zijn de risico's, bijwerkingen of complicaties?

• Wanneer het gewricht door eerdere ontstekingen al beschadigd was of wanneer er eerder operatie(s) aan het gewricht zijn geweest, zijn de effecten van de bestraling minder succesvol. Bij ernstige gewrichtsbeschadiging wordt deze bestraling afgeraden omdat het effect dan vaak slecht is.  

• Er is inmiddels al jarenlange ervaring met deze behandeling zonder dat er bijwerkingen op lange termijn zijn voorgekomen. Wel zijn er enkele andere risico’s of bijwerkingen.

  • Bij 1 tot 2 procent van de patiënten kan de gewrichtsontsteking tijdelijk erger worden. Om dit te voorkomen kan de arts ervoor kiezen om direct na de injectie met yttrium lokaal in de knie ontstekingsremmers toe te dienen. Eventueel kunnen pijnstillers en ijspakking de eerste 2 dagen ook pijn verlichten.

  • Daarnaast bestaat er risico op complicaties van het aanprikken van het gewricht, zoals lokale bloeding en infectie. Maar dit is zeldzaam.

  • Bij 60-80% van de patiënten zorgt de behandeling voor vermindering van de klachten.

  • Het weglekken van de radioactieve deeltjes vanuit het gewricht komt nauwelijks voor. Voor de zekerheid maken we een dag na injectie een foto van het behandelde gewricht en de lever. Dit doen we om te zien of het yttrium op de juiste plek in het gewricht zit en er geen lekkage opgetreden is.

  • De radioactieve yttrium zendt straling uit die te vergelijken is met röntgenstraling. Deze straling komt buiten het gewricht en geeft minimale stralingsbelasting van het lichaam. Wel adviseren we onnodige blootstelling aan bezoek en familie tijdens opname te voorkomen.

  • Yttrium wordt de eerste 2 dagen na injectie ook uitgescheiden via urine. Daarom is goede toilethygiëne belangrijk.

  • Doordat u 3 dagen bedrust houdt en weinig beweegt, bestaat er een kans op het krijgen van een trombosebeen. Om de vorming van bloedstolsels (trombose) te voorkomen, krijgt u tijdens de opname dagelijks een injectie met het medicijn fraxiparine. Behalve de prik merkt u hier niets van.

Contactgegevens van de betrokken poliklinieken

Wist u dat?

Uw mening over de afdeling Radiologie kunt u geven via: Deel uw ervaring

Heeft u nog vragen?
Als u vragen hebt, kunt u contact opnemen met Radiologie - Nucleaire Geneeskunde. Dat kan op werkdagen tussen 8.30-10.30 uur en 13.30-15.30 uur via telefoonnummer 071-526 34 80 of per e-mail via nuge_receptie@lumc.nl. Zie ook: website Radiologie

Handige links

• Meer informatie
  Op de website van de Nederlandse Vereniging voor Nucleaire Geneeskunde: www.nvng.nl vindt u meer informatie over Nucleaire Geneeskunde.

• Thuiszorgwinkels: Zowel de Vegro Thuiszorgwinkels als de Florence Zorgwinkels zijn bereikbaar via 0800-288 77 66. U wordt vervolgens doorverbonden met de voor u dichtstbijzijnde vestiging.