Suikerziekte en het oog (diabetische retinopathie)
Deze informatie is opgesteld door de afdeling(en) Oogheelkunde.
Wat is Suikerziekte en het oog (diabetische retinopathie)?
Ten gevolge van suikerziekte (diabetes mellitus) kunnen er beschadigingen optreden in het oog. Zonder dat direct het zien wordt aangetast, kunnen er toch afwijkingen aanwezig zijn in het netvlies. Men noemt dit diabetische retinopathie. Wanneer deze schadelijke afwijkingen niet tijdig worden onderkend en behandeld, kan blindheid of slechtziendheid het gevolg zijn. In deze folder leest u meer over deze ziekte en de behandeling ervan. De ziekteverschijnselen, het onderzoek en de behandeling komen aan de orde. Als u naar aanleiding van deze folder vragen heeft, bespreek deze dan met uw oogarts.
Oorzaak
Diabetische retinopathie is een complicatie van suikerziekte waarbij er veranderingen optreden in de bloedvaten van het netvlies. Het netvlies wordt slechter voorzien van zuurstof waardoor er groeifactoren vrij komen, die als een stimulans werken voor het vormen van nieuwe vaten. Deze veranderingen kunnen zich voordoen in twee vormen en kunnen samen voorkomen:
- Bij diabetische maculopathie (diabetisch macula-oedeem) verandert de wand van de kleine bloedvaten waardoor lekkage van vocht en bloed kan optreden. Als dit gebeurt in de buurt van de gele vlek (macula) dan kan het gezichtsvermogen verminderen.
- Vergelijkbare veranderingen kunnen ook buiten het gebied van de gele vlek optreden en hebben geen onmiddellijke invloed op het gezichtsvermogen, dit heet niet-proliferatieve diabetische retinopathie dat echter onder invloed van groeifactoren kan overgaan in de zogenaamde proliferatieve retinopathie. Hierbij gaan nieuwe bloedvaten groeien. Deze nieuwe bloedvaten zijn erg broos en kunnen gemakkelijk bloedingen in het glasvocht binnen in het oog veroorzaken of het netvlies ernstig beschadigen met als gevolg slechter zien.
Het risico van het krijgen van diabetische retinopathie neemt toe naarmate de suikerziekte langer bestaat. Omdat het mogelijk is al geruime tijd aan suikerziekte te lijden zonder dat men daar iets van heeft gemerkt, is het verstandig de ogen periodiek te laten controleren zodra er suikerziekte is vastgesteld. Er kunnen afwijkingen optreden in de ogen die (nog) geen klachten geven, maar wel behandeld moeten worden om verdere beschadiging te stoppen.
Bij het onderzoek door de oogarts worden de pupillen met druppels verwijd, zodat het netvlies goed kan worden bekeken. Deze druppels maken het zien tijdelijk minder, er wordt u dan ook aangeraden niet zelf de auto te besturen. Als er afwijkingen worden gevonden kan het noodzakelijk zijn foto's te maken met contrastvloeistof (fluorescentie angiografie of FAG). Hierbij wordt een kleurstof in de arm gespoten. Soms kan men hier wat misselijk van worden. Met behulp van dit onderzoek kan de oogarts de mate en de ernst van de afwijkingen, zoals de problemen met de bloedvaten van het netvlies en eventueel zuurstofgebrek in het netvlies, beter beoordelen.
Welke behandelingen zijn er mogelijk?
Het doel van de behandeling is de diabetische retinopathie af te remmen en zo slechtziendheid te voorkomen of te beperken.
Met laserbehandeling wordt een deel van het netvlies uitgeschakeld, zodat de vraag naar zuurstof daalt en er geen groeifactoren meer geproduceerd worden. De (beginnende) vaatnieuwvorming komt dan tot stilstand en/of de lekkage van vocht en bloed neemt af. Hierdoor wordt de kans kleiner op blijvende achteruitgang of verlies van het zicht. Afhankelijk van de aard van de afwijkingen zijn één of meerdere laserbehandelingen nodig. Aangezien de beschadiging van het netvlies door suikerziekte gedurende langere tijd kan doorgaan, kan ook aanvullende behandeling later nodig zijn.
Verder kan er bij een bloeding in de glasvochtruimte die niet opheldert ook een vitrectomie worden uitgevoerd. Dit is een operatie waarbij het glasvocht wordt verwijderd. Tijdens de operatie kan het netvlies eventueel aanvullend met laserstralen of doormiddel van bevriezing (cryotherapie) worden behandeld.
Wat is de prognose?
Afhankelijk van de uitgebreidheid van de laserbehandeling kan uw gezichtsveld beperkt worden en kan de behandeling uw gezichtsscherpte enigszins nadelig beïnvloeden.
Helaas geeft suikerziekte nogal eens problemen met het zien. Door de verbeterde onderzoeks- en behandelingsmethoden is het tegenwoordig vaak mogelijk de diabetische retinopathie tot staan te brengen. In veel gevallen is het daardoor mogelijk blindheid te voorkomen. Laat daarom bij suikerziekte uw ogen regelmatig onderzoeken!
Contact
Bij vragen of problemen kunt u contact opnemen met:
LUMC, polikliniek Oogheelkunde
Routenummer 598, locatie J3
Tel. 071 – 526 8030
Voor afspraken
Het medisch secretariaat tussen 9:00 en 12:00 uur, toets 1
Voor medische vragen
De verpleging tussen 08:30 en 17:00 uur, toets 2
Voor overige vragen
Het medisch secretariaat tussen 9.00 – 16.00 uur, toets 4
Buiten kantooruren
071 – 526 9111 (vragen naar dienstdoende arts-assistent afdeling Oogheelkunde)
Deze folder is tot stand gekomen onder redactie van de Commissie Patiëntenvoorlichting van het Nederlands Oogheelkundig Gezelschap (NOG) in 2009 (www.oogheelkunde.org) en aangepast voor het LUMC in 2017.