Poliklinische laserbehandeling van het oog
Deze informatie is opgesteld door de afdeling(en) Oogheelkunde.
Wat is Poliklinische laserbehandeling van het oog?
Het woord laser is afkomstig uit het Engels en is samengesteld uit de beginletters van "Light Amplification by Stimulated Emission of Radiation". Een laserapparaat is uitgerust met een speciaal soort "gloeilamp" die een superdunne, felle, heldere lichtstraal uitzendt. Via een microscoop kan deze lichtstraal op een plaats worden gericht om bijvoorbeeld weefsel te snijden of een "brandplekje" te geven.
Er bestaan verschillende soorten lasers; zij verschillen aangaande de kleur van het licht, de intensiteit van de lichtstraal en de toepassing.
Laserstralen hebben niets te maken met röntgenstralen of radioactiviteit, en er zijn geen bezwaren bij zwangerschap.
Waarom doen we dit onderzoek/deze behandeling?
Ten opzichte van een operatie biedt een laserbehandeling enkele belangrijke voordelen. Het oog hoeft niet operatief te worden geopend; er is daardoor geen gevaar voor infecties.
Een laserbehandeling kan poliklinisch plaatsvinden. Door de uiterst dunne lichtstraal is het bovendien mogelijk met grote nauwkeurigheid te werken.
Meestal is het doel van de behandeling om verdere verslechtering van het zien te voorkomen. Hoe vaak een behandeling moet plaatsvinden, hangt af van de aandoening. U kunt met uw oogarts bespreken wat de verwachtingen in uw geval zullen zijn.
Hoe kunt u zich voorbereiden?
Algemene medicatie
U dient uw eigen medicijnen te blijven gebruiken. Ook met bloedverdunners dient u door te gaan.
Oogdruppels
Als u oogdruppels gebruikt, gaat u daarmee door tenzij uw oogarts expliciet anders verzoekt. Na sommige laserbehandelingen worden er kortdurend extra oogdruppels voorgeschreven.
Hoe gaat het onderzoek / de behandeling in zijn werk?
U hoeft thuis geen speciale voorbereidingen te treffen. Eenmaal op de polikliniek wordt begonnen met het druppelen van het te behandelen oog om de pupil te verwijden of te vernauwen. Of de pupil verwijd of vernauwd wordt, is afhankelijk van het soort laserbehandeling. Vervolgens wordt het oppervlak van het oog verdoofd met een verdovende oogdruppel. In sommige gevallen wordt het gehele oog verdoofd door middel van een injectie onder de oogbol. Er wordt een kunststof lensje op het hoornvlies geplaatst dat tijdens de behandeling wordt vastgehouden door de oogarts en waardoor de laserstralen op de te behandelen plek worden gericht. De behandeling zelf zal 10 tot 45 minuten in beslag nemen. Reken voor de totale duur 1 tot 3 uur.
De lichtflitsen die men tijdens de behandeling ziet, worden vaak als onaangenaam ervaren. Direct na de behandeling ziet u minder scherp door de lichtflitsen en de toegediende oogdruppels. Soms wordt een oogverband met oogzalf aangebracht om het oog rust te geven.
Welke oogziekten kunnen met laser worden behandeld?
- Gaatjes en scheurtjes in het netvlies
Gaatjes of scheurtjes in het netvlies kunnen leiden tot netvliesloslating (ablatio retinae). Dit kan worden voorkomen door de gaatjes of scheurtjes op hun onderlaag vast te "lassen" met een laser. Heeft het netvlies eenmaal losgelaten dan kan de laser niet meer worden gebruikt en is een operatie noodzakelijk.
Aanvullende informatie/bijwerkingen
Niet altijd lukt het om netvliesloslating te voorkomen. Controle na de laserbehandeling is daarom belangrijk.
- Netvliesafwijkingen ten gevolge van suikerziekte
Suikerziekte (diabetes mellitus) kan afwijkingen in het netvlies veroorzaken (diabetische retinopathie). Met de laser is het mogelijk de beschadiging van het netvlies te vertragen of tot stilstand te brengen (niet: te herstellen) en zo het gezichtsvermogen zo goed mogelijk te behouden.
We onderscheiden:
A. Een kleine plaatselijke behandeling, de zogenaamde focale laser: voor de behandeling van lekkende uitgezette haarvaatjes (micro-aneurysma’s). De laser vermindert de lekkage uit deze vaatjes, welke een bedreiging kan zijn voor de functie van het belangrijke centrum van het netvlies, de gele vlek.
Aanvullende informatie/bijwerkingen
Bij deze behandeling worden littekentjes gemaakt in de het netvlies. Op de plaats van de littekentjes kan men niet zien. Als er weinig littekentjes zijn en als ze niet te dicht bij de gele vlek zitten, functioneert het oog normaal en merkt men het niet. Deze behandeling wordt daarom alleen gedaan als er in beperkte mate lekkende vaatjes zijn, en als deze zich niet in het centrum bevinden. Het resultaat kan pas na een aantal maanden beoordeeld worden. Aanvullende behandeling met injecties met vaatremmers is soms nodig. Aangezien de beschadiging van het netvlies ten gevolge van suikerziekte gedurende langere tijd kan voortgaan, kan aanvullende behandeling later nodig zijn. De behandeling wordt meestal als niet pijnlijk ervaren.
B. Een uitgebreide laserbehandeling van de periferie van het hele netvlies, de zogenaamde panretinale laser. Door diabetes kunnen bloedvaten in het netvlies gaan afsluiten. Dit gebeurt vooral in de periferie van het netvlies. Het oog reageert hierop door nieuwe bloedvaatjes te gaan maken. Helaas groeien deze bloedvaatjes op de verkeerde plaats, het glasvocht in, en bloeden ze gemakkelijk, waardoor ze slechtziendheid veroorzaken. Panretinale laser, een uitgebreide laser van de periferie van het netvlies, gaat de groei van deze nieuwe vaten tegen en doet ze verdwijnen. De behandeling is vrij uitgebreid en wordt daarom meestal over meerdere sessies verdeeld. Over deze uitgebreide behandeling is een aparte informatiefolder beschikbaar.
- Vaatafsluitingen
Vaatafsluitingen kunnen zowel het hele netvlies als een deel van het netvlies betreffen. Net als bij afwijkingen door diabetes kunnen lekkende vaatjes ontstaan, waarvoor een focale laser nodig is. Ook kan er afsluiting van vaten plaatsvinden, waarvoor een meer uitgebreide panretinale lasercoagulatie nodig is. Zie ook 2. Net-vliesafwijkingen ten gevolge van suikerziekte.
- Hoge oogdruk
Hoge oogdruk kan leiden tot een toenemende, blijvende beschadiging van de oogzenuw (glaucoom). Deze veroorzaakt verkleining van het gezichtsveld en leidt uiteindelijk tot blindheid. We onderscheiden: - A. Lasertrabeculoplastiek (LTP): Bij zogenaamd openkamerhoekglaucoom kan met de laser de afvoer van het oogvocht vergroot worden. Aanvullende informatie/bijwerkingen: Deze behandeling is vrijwel pijnloos. Het effect op de oogdruk wisselt sterk, en hangt onder andere af van de hoeveelheid pigment ter plaatse. Soms zijn meerdere behandelingen nodig.
Aanvullende informatie/bijwerkingen
Deze behandeling is vrijwel pijnloos. Het effect op de oogdruk wisselt sterk, en hangt onder andere af van de hoeveelheid pigment ter plaatse. Soms zijn meerdere behandelingen nodig.
B. Yag-laser iridotomie: Bij zogenaamd geslotenkamerhoekglaucoom, of neiging daartoe, maakt men de afvoer van het oogvocht vrij door met de YAG-laser een klein gaatje te maken in het regenboogvlies. Het gaatje garandeert een goede circulatie van het inwendige oogvocht waardoor de kamerhoek niet kan worden afgesloten.
Aanvullende informatie/bijwerkingen
Om inval van hinderlijk extra licht te voorkomen, wordt het gaatje zo geplaatst dat het onder het bovenooglid valt. Ook deze behandeling is vrijwel pijnloos.
- Nastaar
Na een staaroperatie (cataractoperatie) kan het oorspronkelijke eigen lenskapsel, waarin het nieuwe kunstlensje is geplaatst, troebel worden. Dit heet nastaar. De gezichtsscherpte vermindert dan weer. Ook deze aandoening kan door middel van laser worden behandeld, er wordt dan een opening in het troebele lenskapsel gemaakt.
Aanvullende informatie/bijwerkingen
De behandeling duurt heel kort en is niet pijnlijk.
Waar moet u op letten direct na het onderzoek / de behandeling?
Zelf autorijden is dus niet mogelijk!
Begeleiding is aan te bevelen, ook wanneer u met het openbaar vervoer of met een taxi komt.
In geval van pijn na de behandeling kunt u een pijnstiller (bijvoorbeeld paracetamol) nemen en het oog gesloten houden. Als u de dag na de behandeling nog pijn heeft, moet u contact opnemen met uw oogarts. Als u suikerziekte heeft, raden wij u aan voor de behandeling te eten, of iets te eten en te drinken mee te nemen.
Contactgegevens van de betrokken poliklinieken
Bij vragen of problemen kunt u contact opnemen met
LUMC, polikliniek Oogheelkunde
Routenummer 598
locatie J3
Tel. 071 – 526 8030
Voor afspraken
Het medisch secretariaat tussen 9:00 en 12:00 uur, toets 1
Voor medische vragen
De verpleging tussen 08:30 en 17:00 uur, toets 2
Voor overige vragen
Het medisch secretariaat tussen 9:00 en 16:00 uur, toets 4
Buiten kantooruren
071 – 526 9111 (vragen naar dienstdoende arts-assistent afdeling Oogheelkunde)