Enucleatie

Er zijn diverse redenen om het oog operatief te verwijderen: er kan sprake zijn van een kwaadaardige tumor in het oog, een pijnlijk blind oog, of een cosmetisch ontsierend blind oog.

Deze informatie is opgesteld door de afdeling(en) Oogheelkunde.

Onze zorg

Wat is Enucleatie?

Enucleatie betekent dat de oogbol in zijn geheel wordt verwijderd. Operatieve verwijdering van het oog wordt altijd onder algehele narcose gedaan, hiervoor moet u langs bij de anesthesist. De operatie duurt ongeveer een uur. U zult ongeveer twee nachten in het ziekenhuis worden opgenomen. De operatie kan soms plaatsvinden in uw eigen ziekenhuis of in het LUMC.

Het onderzoek / de behandeling

Hoe gaat het onderzoek / de behandeling in zijn werk?

Bij een enucleatie wordt het gehele oog verwijderd, maar blijven de oogspieren behouden. Om de oogholte op te vullen wordt een kunststof bolletje ingebracht. Om dit bolletje wordt donorweefsel aangebracht en hieraan worden de oogspieren weer vastgehecht, zodat beweging van de latere oogprothese mogelijk is.

Direct na de operatie wordt nog geen kunstoog geplaatst. Dit kan pas na ongeveer zes weken omdat de oogholte eerst goed moet genezen. Deze prothese beweegt mee met de bewegingen van het kunststof bolletje. Dit geldt vooral voor de kleinere oogbewegingen. Voor de grotere oogbewegingen zal de oogprothese niet zo ver mee kunnen draaien als het gezonde oog.

Waar moet u op letten direct na het onderzoek / de behandeling?

Na de operatie wordt een drukverband aangelegd. Dit wordt een dag na de operatie samen met de zaalarts en eventueel een naaste verwijderd. Bij het openen van de oogleden is een met slijmvlies bedekte ruimte zichtbaar, die in het begin wat roder zal zijn maar later dezelfde kleur zal hebben als het slijmvlies aan de binnenkant van de wang. Vaak is er ook sprake van een zwelling, dit neemt na een aantal dagen af. De eerste dagen na de operatie kan de oogkas pijnlijk zijn, hiervoor mag u paracetamol gebruiken dit is meestal voldoende.

De dag na de operatie mag u naar huis. Zolang er nog geen oogprothese is geplaatst, mag u een oogverband dragen. Er wordt een ontstekingsremmende zalf met antibiotica voorgeschreven. De verpleegkundige van de afdeling zal u de druppelinstructies geven.

Om de beweegbaarheid van de prothese zo optimaal mogelijk te krijgen moet u de opnieuw aangehechte spieren oefenen. Dit doet u door drie keer daags van beneden naar boven te kijken en van links naar rechts, hierbij houdt u het hoofd stil. Het oefenen van de spieren zal u voelen en zeker in het begin als vervelend ervaren, toch is het belangrijk om de oefeningen te doen om de oogspieren zo soepel mogelijk te maken.

Nazorg

Welke specifieke nazorg kunnen wij bieden?

Ongeveer twee weken na de operatie krijgt u een telefonische afspraak met de ver¬pleegkundige, zij zal vragen hoe het met u gaat en eventuele vragen beantwoorden. Na drie maanden heeft u een controleafspraak bij de oogarts op de poli Oogheel¬kunde in het LUMC. In principe wordt u hierna terugverwezen naar uw eigen oogarts om jaarlijks het andere oog te laten controleren.

De oogprothese

Ongeveer vier tot zes weken na de operatie is de genezing van de oogholte in de meeste gevallen zover dat er een oogprothese aangemeten kan worden. Dit gebeurt in een speciaal laboratorium bij een prothesemaker, de ocularist. Zodra u de opera-tiedatum weet, adviseren wij om gelijk een afspraak te maken bij de prothesemaker voor over vier tot zes weken na de operatie.

De oogprothese zal volledig worden nagemaakt op het andere oog.

De oogprothese kan worden vervaardigd uit kunststof of glas. Beide hebben voor- als nadelen:

Een kunststofprothese kan eenvoudig glad en schoongemaakt worden. Een prothese van glas moet bij een ruw oppervlak worden vernieuwd.
Een kunststofprothese kan altijd worden veranderd, zowel van vorm als van kleur. De oogholte kan in de loop der tijd van vorm veranderen waarvoor aanpassing van de prothese nodig kan zijn. Op een glasprothese kunnen geen veranderingen worden aangebracht.
Een kunststofprothese is onbreekbaar.
Een kunststofprothese neemt bij kou en warmte de lichaamstemperatuur aan. Een glasprothese doet dat niet.
Een kunststofprothese kan een allergische reactie veroorzaken bij mensen die allergisch zijn voor bepaalde acrylsoorten.
Glasprothesen hebben een zeer glad oppervlak, waardoor ze door sommige mensen beter worden verdragen.
Bij glasprothesen vloeit het traanvocht gelijkmatig en natuurlijk uit over het oppervlak, hierdoor ziet het er iets sprankelender uit en kan het voor minder irritatie zorgen.

De verzekering vergoedt doorgaans eens per twee jaar een nieuwe prothese. Wel betaalt u altijd zelf uw (verplichte) eigen risico, tenzij u dat al verbruikt heeft. Op de dag van ontslag krijgt u van de zaalarts een machtigingsformulier vergoeding oogprothese mee, dit kunt u meenemen naar de prothesemaker.

De prothesemaker geeft u verdere informatie rondom de oogprothese, zoals verzorging, inbrengen en uithalen van de prothese en de vervolgafspraken.

Waar moet u op letten na uw onderzoek/behandeling?

Een oogverwijdering is een emotioneel zware behandeling. Het gezichtsvermogen na de operatie zal slechter zijn. Met het ene oog ziet u niets meer. Dit maakt het gezichtsveld kleiner en zorgt ervoor dat u geen diepte meer kunt zien. Ook al is het andere oog goed, het functioneren met één oog brengt beperkingen met zich mee. U zult daaraan moet wennen en ermee moeten leren leven. Dit is niet altijd even makkelijk. U kunt dit bespreken met de oogarts en verpleegkundige, maar het is ook mogelijk om een afspraak bij een maatschappelijk werker te krijgen. De maatschappelijk werker is er om u te helpen als u vragen heeft over uw thuis- en werksituatie of persoonlijke zaken waarmee u geconfronteerd wordt.

Meer informatie