Mammapolikliniek: sneldiagnostiek
Deze informatie is opgesteld door de afdeling heelkunde.
Waarom doen we dit onderzoek/deze behandeling?
Verschijnselen en klachten
U heeft een klacht met betrekking tot één of beide borsten. Dit kan een knobbeltje of een zwelling zijn, maar ook kunnen uw klachten bestaan uit vochtafscheiding uit de tepel, een ingetrokken tepel, huidveranderingen, pijn of een combinatie hiervan. Het kan ook zijn dat u geen klachten heeft, maar dat er bij het bevolkingsonderzoek naar borstkanker iets is gevonden dat verder onderzocht moet worden.
Hoe gaat het onderzoek / de behandeling in zijn werk?
Waar u zich moet melden
Op de dag van de afspraak meldt u zich aan, met uw legitimatie, bij een aanmeldzuil in de Centrale Hal. U ontvangt een dagticket, als uw gegevens niet compleet zijn, wordt u doorverwezen naar de Centrale Inschrijving.
Mammapolikliniek
Zo vindt u de mammapolikliniek: U gaat bij binnenkomst via de hoofdingang van het ziekenhuis met de roltrap naar het “Leidse Plein”. Boven aan de roltrap gaat u naar links, achter de boekhandel links vindt u de trap en de lift. U gaat naar de 3e etage. Daar volgt u de borden route 35, mammapolikliniek.
Wanneer u geen gebruik kunt maken van de roltrap kunt u aan de gastvrouw op de begane grond vragen hoe u de polikliniek kunt bereiken.
De mammapolikliniek bevindt zich op dezelfde locatie als de polikliniek oncologie. Op de polikliniek oncologie worden mensen behandeld die kanker hebben. Wij begrijpen dat dit moeilijk voor u kan zijn. Voor alle duidelijkheid willen we benadrukken dat u zich in een onderzoeksfase bevindt.
Niet elke afwijking is kwaadaardig. Wij streven er naar de periode van onzekerheid voor u zo kort mogelijk te houden. Ook goedaardige afwijkingen hebben soms behandeling en controle nodig.
De onderzoeken
Anamnese en lichamelijk onderzoek
Op de mammapolikliniek, waar de onderzoeken plaatsvinden, heeft u eerst een afspraak met de verpleegkundig specialist.
Er worden u onder andere vragen gesteld over de aard van uw klachten en over uw medische voorgeschiedenis. Dit wordt de anamnese genoemd.
Bij het lichamelijk onderzoek wordt eerst naar uw borsten gekeken waarna vervolgens uw beide borsten, hals en oksels worden onderzocht op eventuele voelbare afwijkingen.
Hierna wordt besloten welke onderzoeken er moeten worden verricht om de aard van de afwijking te achterhalen. We proberen de onderzoeken aaneensluitend voor u te plannen, maar het kan zijn dat u tussen de onderzoeken door moet wachten. De volgende onderzoeken zijn mogelijk:
Mammografie
Dit onderzoek vindt bijna altijd plaats en wordt uitgevoerd op de afdeling Radiologie, route 322 (2e etage).
Van beide borsten worden door een laborant twee röntgenfoto’s gemaakt: één in verticale en één in horizontale richting. Om een zo duidelijk mogelijke opname te kunnen krijgen wordt de borst stevig samengedrukt tussen twee kunststof platen. Het samendrukken van de borst kan pijnlijk zijn, maar dit is niet bij iedereen het geval. Wanneer het samendrukken voor u pijnlijk is kunt u dit melden aan de laborant. Deze zal proberen daar zoveel mogelijk rekening mee te houden. Het aandrukken van de borst is niet schadelijk, ook niet als u een knobbeltje heeft.
Er wordt direct na het onderzoek gekeken of de foto’s duidelijk en compleet zijn. Soms is het nodig om aanvullende opnames te maken.
Wanneer u doorverwezen bent naar aanleiding van het bevolkingsonderzoek, wordt er altijd een nieuwe mammografie gemaakt van de borst waar nader onderzoek voor nodig is. De foto’s van het bevolkingsonderzoek dienen als vergelijkingsmateriaal. Een eventuele mammografie uit een ander ziekenhuis zal opnieuw worden beoordeeld. De duur van het onderzoek varieert van ongeveer 20 tot 45 minuten.
Echografie
In een aantal gevallen wordt er in aansluiting op de mammografie een echografie van de borst verricht; bijvoorbeeld wanneer er sprake is van een voelbare afwijking of wanneer er een afwijking te zien is op het mammogram. Dit onderzoek vindt eveneens plaats op de afdeling Radiologie. Hierbij wordt de eventuele afwijking met behulp van geluidsgolven zichtbaar gemaakt. De huid van de borst wordt ingesmeerd met gel waarna de borst wordt afgetast met een instrument dat geluidsgolven uitzendt en weer opvangt. De onderzoeksmethode is vergelijkbaar met een echografie tijdens de zwangerschap. Er wordt bij een echografie geen gebruik gemaakt van röntgenstralen en het onderzoek is niet belastend of pijnlijk. De duur van het onderzoek is ongeveer 10 – 20 minuten.
Punctie
Wanneer er een afwijking te zien is op de mammografie en/of de echografie kan het noodzakelijk zijn om verder onderzoek te doen naar de aard van de afwijking. Dit gebeurt door middel van een punctie tijdens de echografie.
Met behulp van een dunne naald zuigt de radioloog cellen op uit de afwijking in de borst. Het weefsel wordt in het laboratorium onderzocht op de eventuele aanwezigheid van kwaadaardige cellen. Verdoving is niet noodzakelijk voor dit onderzoek. De duur van het onderzoek is ongeveer 10 minuten. In geval van sneldiagnostiek is de uitslag meestal op dezelfde dag bekend.
Biopsie
Wanneer voorgaande onderzoeken onvoldoende informatie opleveren om een goede diagnose te stellen kan een biopsie noodzakelijk zijn. Bij een biopsie wordt, onder plaatselijke verdoving, met behulp van een iets dikkere naald dan die gebruikt wordt bij een punctie, een klein stukje weefsel uit de afwijking in de borst gehaald. Het stukje weefsel wordt onderzocht op de aard van de aanwezige cellen. Indien u bloedverdunnende middelen gebruikt dient u dit aan te geven in het gesprek met de verpleegkundig specialist. Soms is het nodig om het biopt uit te stellen en te plannen op een ander moment.
Dit onderzoek kan na het uitwerken van de verdoving pijnklachten geven. U kunt zo nodig een Paracetamol tablet van 500 mg innemen tegen de pijn. Het verband mag u na 4 uur verwijderen. De smalle pleisters (steristrips) laat u zitten tot 4-5 dagen na het biopt. De volgende dag mag u douchen en uw bezigheden hervatten (sporten e.d.).
De duur van dit onderzoek is ongeveer 20 minuten. De uitslag van dit onderzoek is pas na 5 tot 10 werkdagen bekend.
Wanneer krijgt u de uitslag?
Na de onderzoeken op de afd. Radiologie kunt u naar huis gaan. Aan het einde van de ochtend worden de bevindingen van de onderzoeken die bij u zijn verricht door het mammateam besproken. Dezelfde middag wordt u gebeld door de verpleegkundig specialist die de (voorlopige) uitslag van de onderzoeken met u zal bespreken.
Wanneer er bij u ook een biopsie is gedaan krijgt u eveneens een afspraak voor de week erna. De verpleegkundig specialist of de chirurg zal dan de definitieve uitslag en het eventueel hieruit volgende behandelplan met u bespreken.
Als het nodig is wordt er in overleg met u een tweede afspraak gemaakt.
De uitvoering van de onderzoeken is in handen van het “mammateam” van het LUMC. Dit team is gespecialiseerd in het onderzoek naar borstafwijkingen en de behandeling daarvan. Het mammateam bestaat (in eerste instantie) uit een chirurg, een radioloog, een patholoog en een verpleegkundig specialist.
De verpleegkundig specialist heeft binnen de mammapolikliniek medische en verpleegkundige taken en is tevens uw contactpersoon in het geval van behandeling en/of verdere controle.
Voor de uitvoering van de verschillende onderzoeken werken de chirurg, verpleegkundig specialist, radioloog en patholoog nauw samen. Dit maakt het meestal mogelijk om binnen een dag zekerheid te krijgen over de aard van uw klacht(en). Niet iedere afwijking laat zich in één dag onderzoeken; soms is aanvullend onderzoek nodig. Uiteraard wordt u hiervan op de hoogte gebracht. U moet er rekening mee houden dat een bezoek aan de mammapolikliniek voor sneldiagnostiek bijna een hele dag kan duren.
Contactgegevens van de betrokken poliklinieken
Mammapolikliniek
De mammapolikliniek is bereikbaar van maandag t/m vrijdag (8:00 – 16:30 uur) op telefoonnummer: 071-526 3523
Het is ook mogelijk om een e-mail te sturen: mammapoli@lumc.nl; dit is een algemeen e-mailadres.
Handige links
De mammapolikliniek heeft ook een website.