Endoscopische Submucosale Dissectie (ESD) / Endoscopische Mucosale Resectie (EMR)

Wat is Endoscopische Submucosale Dissectie (ESD) / Endoscopische Mucosale Resectie (EMR)?

Een ESD of EMR is het verwijderen van een afwijking met onrustige cellen of een vroege vorm van kanker in de bovenste slijmvlieslaag. Het verwijderen van de afwijking vindt plaats in de maag of in de dikke darm. Hiervoor wordt een maagonderzoek (gastroscopie) of een dikke darmonderzoek (coloscopie) gedaan. De arts heeft verteld wat voor u van toepassing is. Vroeger werden patiënten met deze afwijking geopereerd. De methode ESD/EMR is minder ingrijpend. Het zijn twee verschillende methodes met uiteindelijk hetzelfde resultaat. Zie voor uitleg van ESD en EMR verder in deze folder.

Hoe kunt u zich voorbereiden?

Kleding  

Draag makkelijke, niet-knellende kleding. Sieraden of andere kostbaarheden kunnen kwijtraken. U kunt ze daarom beter thuislaten.  

Medicijnen  

Sommige medicijnen hebben invloed op het onderzoek. Volgt u daarom onderstaande instructies.  

Antistolling 

Gebruikt u een bloedverdunner (bijvoorbeeld Ascal, Plavix of de nieuwe antistollingsmiddelen)? Meld dit dan aan uw behandelend arts. Deze zal dan bepalen of de bloedverdunner tijdelijk gestopt kan worden. Gebruikt u een bloedverdunner die de trombosedienst doseert (zoals fenprocoumon (Marcoumar®) of acenocoumarol), dan moet de trombosedienst de dosering hiervan aanpassen. In dat geval moet u, zodra de datum van het onderzoek bekend is, contact opnemen met de trombosedienst. Op de dag van het onderzoek is een INR-bepaling noodzakelijk. 

Glucoseregulerende medicijnen

Heeft u diabetes mellitus, dan krijgt u van uw behandelend arts advies over het aanpassen van uw bloedsuikerregulerende medicijnen. Bij twijfel kunt u contact opnemen met uw diabetesverpleegkundige.  

Uw andere medicijnen kunt u over het algemeen op de gebruikelijke manier en tijd innemen. 

Eten en drinken  

Volg de aanwijzingen (medicijnen en nuchter zijn) die bij het maagonderzoek (gastroscopie) horen, of volg de aanwijzingen van darmvoorbereiding die bij het dikke darmonderzoek (coloscopie) horen.   

Krijgt u (diepe) sedatie dan geldt voor u ook:  

• 6 uur voor het onderzoek niets meer eten 
• 4 uur voor het onderzoek alleen heldere vloeistoffen* drinken 
• 2 uur voor het onderzoek ook niet meer drinken 

*heldere vloeistoffen zijn bijvoorbeeld: water, thee, heldere bouillon, vruchtensap zonder vruchtvlees, heldere frisdranken.

Meld bijzonderheden vooraf  

Laat het ons weten wanneer u een lichamelijke beperking of handicap heeft. Zo kunnen we als het nodig is, extra tijd inplannen voor uw onderzoek.  

Bent u verhinderd?  

Laat het ons op tijd weten wanneer de afspraak niet kan doorgaan. Wij kunnen dan een andere patiënt in uw plaats helpen.

Hoe gaat het onderzoek / de behandeling in zijn werk?

Waar moet u zich melden?  

Het onderzoek wordt (poli)klinisch gedaan op de endoscopieafdeling. Als het een grote poliep is, wordt u soms opgenomen. In dat geval moet u zich melden op de verpleegafdeling die in uw afsprakenbrief vermeld staat. U blijft dan een nacht ter observatie. Dit bepaalt de arts.  

Bij een poliklinisch behandeling meldt u zich bij de ingang van het ziekenhuis bij de aanmeldzuil. Uit de zuil ontvangt u een ticket. De gastvrouwen/-mannen in de centrale hal wijzen u graag de weg. 

Bij de endoscopieafdeling route 164 (C04-S) meldt u zich met de ticket bij de aanmeldzuil. Daarna neemt u plaats in de wachtkamer. 

Onderzoek met sedatie  

Het onderzoek wordt met een kalmerend en pijnstillend middel (sedatie) uitgevoerd. Sedatie is geen narcose maar een ontspanningsmiddel. Van sedatie kunt u slaperig worden en merkt u minder van het onderzoek.   

Voor toediening van de sedatie brengen we voor het onderzoek een infuus bij u in. Bij een poliklinische behandeling moet u in verband met deze voorbereidingen 30 minuten voor het onderzoek komen.   

Vaak wordt er diepe sedatie gegeven. Daarvoor gebruiken we het middel propofol. U merkt dan niets van het onderzoek. De arts bepaalt welke sedatie voor u van toepassing is.  

Zie ook de folder 'Diepe sedatie (propofol) bij endoscopie'.

Het onderzoek   

De endoscopieverpleegkundige brengt u naar de onderzoekskamer. Deze verpleegkundige stelt enkele veiligheidsvragen aan u. U krijgt een knijper op uw vinger waarmee we uw hartslag en zuurstofgehalte in het bloed tijdens het onderzoek in de gaten houden. Ook krijgt u een bloeddrukband om voor de bloeddrukmeting. Via het infuus krijgt u de kalmerende en pijnstillende medicijnen.  

Uw behandelend arts heeft met u de EMR/ESD besproken en uitgelegd. Bij een EMR/ESD is er een afwijking in de bovenste slijmvlieslaag van de wand van de slokdarm, maag of dikke darm.  

EMR:  

Door de scoop wordt een dunne naald bij de afwijking gebracht. De arts spuit door deze dunne naald blauwe vloeistof onder de afwijking. Hierdoor ontstaat een zichtbare bobbel en komt de afwijking hoger te liggen. Vervolgens plaatst de arts een lis, een speciaal instrument, over de afwijking en snijdt de afwijking met behulp van stroom door. De afwijking/poliep ligt dan los en wordt met behulp van een netje naar buiten gebracht.  

Soms is de afwijking groot en herhaalt de arts het opspuiten en doorsnijden enkele malen. De afwijking wordt dan in meerdere delen verwijderd. Dit wordt naar het laboratorium gestuurd voor onderzoek.  

ESD:

De arts zet witte puntjes om de afwijking heen. Zo wordt het te verwijderen deel bepaald. Vervolgens spuit de arts met een dunne naald blauwe vloeistof onder de afwijking. Hierdoor ontstaat een (grote) zichtbare bobbel. Met een klein mesje waardoor stroom wordt geleid, snijdt de arts de afwijking voorzichtig los van het onderliggende slijmvlies. Wanneer bloedvaatjes gaan bloeden, worden die direct dichtgebrand.  

De arts maakt de afwijking in zijn geheel los en brengt het weefsel met de scoop buiten het lichaam. Dit wordt naar het laboratorium gestuurd voor onderzoek. 

Duur van het onderzoek  

Hoelang het onderzoek duurt hangt af van de grootte en de ligging van de afwijking. De arts zal u vertellen hoelang het ongeveer kan duren. Bij een grote afwijking kan het 4 tot 6 uur duren.

Waar moet u op letten direct na het onderzoek / de behandeling?

Leefregel   

Als u opgenomen bent of wordt in het ziekenhuis, gaat u terug naar de afdeling. Anders blijft u nog ongeveer 30 minuten op de uitslaapkamer. Wanneer u diepe sedatie heeft gekregen, blijft u 60 minuten op de uitslaapkamer. Eventueel krijgt u een dieetadvies mee van de arts die de behandeling bij u heeft uitgevoerd.  

Na de observatie op de uitslaapkamer moet uw begeleider u ophalen van de Endoscopieafdeling en mag u samen met uw begeleider naar huis. 

Begeleiding   

Omdat u (diepe) sedatie krijgt voor dit onderzoek, is het noodzakelijk dat iemand u ophaalt van de endoscopieafdeling route 164 (C04 -S). U mag niet alleen naar huis, ook niet met openbaar vervoer of de taxi. De hele dag mag u niet actief deelnemen aan het verkeer en het is verstandig de rest van de dag rustig aan te doen. 

Heeft u diepe sedatie gekregen, dan is het noodzakelijk dat er ’s nachts iemand bij u in huis is.  

Let op: Heeft u dit niet geregeld, dan kan het onderzoek niet doorgaan. 

Wanneer krijgt u de uitslag?

U krijgt een scopieverslag van het onderzoek mee naar huis. De uitslag van de verwijderde afwijking krijgt u later bij uw vervolgafspraak op de polikliniek.

Wat zijn de risico's, bijwerkingen of complicaties?

Na de behandeling kunt u enkele uren last hebben van een opgeblazen gevoel en pijn in de buik. Dit komt regelmatig voor. Tegen de pijn kunt u paracetamol innemen, maximaal 6 tabletten van 500 mg per dag. Bij een EMR en ESD ontstaat er een wond, waardoor problemen (complicaties) kunnen optreden. Zo kan er een bloeding of een perforatie (een gaatje in de wand) ontstaan. Dit kan betekenen dat u opgenomen moet worden. Door een scopie te herhalen kan de bloeding behandeld worden. Bij een perforatie kan er eventueel een operatie volgen.

Contact bij problemen na uw onderzoek/behandeling

Bij medische problemen na de scopie, zoals hieronder beschreven, moet u altijd bellen met het LUMC via 071-526 91 11 en vragen naar de dienstdoende maag-darm-leverarts.

Belangrijk: Bij twijfel altijd bellen!

Medische problemen na een ESD of EMR van de maag/slokdarm:  

• Aanhoudende, heftige pijn achter het borstbeen 
• Koorts 
• ‘Niet lekker voelen’  
• Overgeven van bloed

Medische problemen na een ESD of EMR van de dikke darm:  

• Aanhoudende, heftige pijn in de bovenbuik  
• Koorts 
• ‘Niet lekker voelen’  
• Stolsels of helderrood bloedverlies uit anus 

Contactgegevens van de betrokken poliklinieken

Als u vragen heeft, kunt u contact opnemen met het planbureau van de Maag-Darm-Leverziekten. Dat kan op werkdagen tussen 8.00 – 16.00 uur via telefoonnummer 071-5296754. U kunt uw vragen ook stellen via email endoscopie.mdl@lumc.nl of kijk op www.lumc.nl/mijnlumc.