ECMO-behandeling bij kinderen

Wat is ECMO-behandeling bij kinderen?

ECMO staat voor Extra Corporale Membraan Oxygenatie. Het ECMO-systeem wordt ook wel een ‘hart-longmachine’ genoemd. Het ECMO-systeem is een apparaat wat bloed van de patiënt door een kunstlong pompt. Tijdens de ECMO-behandeling neemt de machine een deel van het werk van het hart en de longen over. 

Het bloed wordt via een van de canules (buisjes) uit het lichaam gehaald, waarna het door de kunstlong wordt gepompt. In de kunstlong wordt zuurstof toegevoegd aan het bloed en koolzuur eruit gehaald. Koolzuur is een afvalproduct van de stofwisseling wat normaliter bij het uitademen door de longen uit het lichaam wordt verwijderd. Hierna komt het bloed via de andere canule het lichaam weer in. Op deze manier krijgen het hart en de longen de gelegenheid om te rusten en te genezen. 

Waarom doen we dit onderzoek/deze behandeling?

Uw kind heeft op het moment een zeer slechte hart- en/of longfunctie die onvoldoende reageert op maximale  behandeling. Met de maximale ingestelde behandeling wordt bedoeld: 

• Een beademingsmachine waarvan alle mogelijkheden zijn benut. Verder ophogen van de beademing draagt niet bij aan de genezing en kan zelfs schadelijk zijn voor de longen. 
• Bloeddruk- en hart ondersteunende medicijnen zorgen ervoor dat de bloedsomloop zo goed mogelijk ondersteund wordt om alle organen van zuurstof te voorzien. Verder ophogen van deze geneesmiddelen draagt niet bij aan de genezing. 

De ondersteuning met ECMO geeft het hart en/of de longen de mogelijkheid tot rust te komen, waardoor zij de kans krijgen te genezen met minder kans op blijvende schade. 

De ECMO-behandeling kan op twee manieren worden toegepast: 

• Veno-veneuze ECMO: 2 canules in 2 grote aders. Deze vorm van ECMO ondersteunt alleen de longfunctie en niet het hart. Dit gebruiken we bij kinderen met ernstig zieke longen. 
• Veno-arteriële ECMO: 1 canule in een grote ader en 1 canule in een slagader. Deze vorm van ECMO ondersteunt zowel de long- als de hartfunctie. Dit gebruiken we bij kinderen met een heel ziek hart of bij kinderen met ziek hart en zieke longen. Dit kan ook gebeuren via een canule direct in een boezem van het hart en een canule direct in de grote lichaamsslagader, het borstbeen blijft dan open. 

Wat gaat er vooraf aan het onderzoek of de behandeling?

Voordat de ECMO-behandeling kan beginnen, worden er bij uw kind canules (buisjes) ingebracht waar het bloed doorheen zal stromen. Het inbrengen van deze canules is een ingreep onder narcose die op de Intensive Care (IC) of de operatie kamer zal plaatsvinden. De chirurg brengt de canules in bij 2 grote bloedvaten. 

Hoe gaat het onderzoek / de behandeling in zijn werk?

Tijdens de behandeling wordt uw kind nog steeds beademd. De beademingsmachine wordt zo ingesteld dat het genezingsproces van het hart en/of de longen wordt bevorderd en de kans op blijvende schade zo klein mogelijk is. Gedurende de behandeling krijgt uw kind slaapmiddelen en pijnstillers toegediend om uw kind comfortabel te houden. Uw kind mag gedurende de ECMO-behandeling wel wakker zijn, als hij/zij maar comfortabel en rustig is. Vaak ontstaat er door de behandeling vochtophoping in het gehele lichaam. Hierdoor kan uw kind er opgezwollen uitzien. Als uw kind herstellende is, verdwijnt dit vocht langzaam weer. 

Aan het einde van de ECMO-behandeling worden beide canules onder narcose verwijderd.

_{Figuur 1. Blauw bloed (zonder zuurstof) wordt via een canule (plastic buisje/ slang) met behulp van een pomp door een kunstlong gepompt en vervolgens verwarmd en vol met zuurstof  weer terug geven aan uw kind (rood bloed).}

Wie ziet u aan het bed van uw kind?

• De kinderintensivist: is eindverantwoordelijk voor de zorg over uw kind en de ECMO behandeling. Hij/zij zal meerdere malen per dag de patiënt controleren en heeft nauw contact met de ic-verpleegkundige die uw kind verzorgt en de perfusionist. 
• De ic-verpleegkundige: verzorgt uw naaste en controleert ieder uur het ECMO-systeem. 
• De perfusionist: is iemand die gespecialiseerd is in hart-longmachines en ECMO. Hij/zij is verantwoordelijk voor het ECMO-systeem en ondersteunt de arts en verpleegkundige over de ECMO-behandeling. 

Wat zijn de risico's, bijwerkingen of complicaties?

Tijdens de ECMO-ondersteuning kunnen mogelijk complicaties optreden. 

• Het bloed van uw kind wordt door een ECMO-systeem geleid. Uw kind zal medicijnen krijgen om de vorming van stolsels hierbij te voorkomen, dit verhoogt echter de kans op bloedingen. De balans tussen enerzijds het voorkomen van stolsels en anderzijds het niet te veel bloeden kan bij jonge kinderen moeilijk zijn en wordt daarom constant in de gaten gehouden. De doseringen van bloedverdunners worden vaak aangepast. Een gevaarlijke complicatie is het ontstaan van bloedingen of stolsels in de hersenen. Dit wordt zo goed mogelijk gemonitord. Ook andere organen, zoals bijvoorbeeld de nieren en de darmen, kunnen schade ondervinden van stolsels of bloedingen. 
• Tijdens de behandeling is er een grotere kans op infectie. Tijdens de verzorging van uw kind wordt er goed in de gaten gehouden of er tekenen zijn van infectie. Indien dit het geval is wordt er meteen gestart met antibiotica. In geval van hardnekkige infecties kan worden besloten de machine te wisselen of  de ECMO-behandeling te staken en de voorafgaande behandeling in te stellen. 

Zoals elk apparaat kan ook een ECMO-machine technische problemen geven. Wanneer dit gebeurt wordt zo snel mogelijk naar de oorzaak en naar een oplossing gezocht. Het kan nodig zijn om uw kind tijdelijk van de ECMO-machine los te koppelen en de voorafgaande behandeling in te stellen. Gelukkig komt dit bijna nooit voor.

Contactgegevens van de betrokken poliklinieken

Mocht u na het lezen van deze folder nog vragen hebben dan kunt u deze altijd stellen aan de verpleegkundige die voor uw kind zorgt en/of aan de behandelend arts. 

Overig

Enkele veelgestelde vragen

• Hoelang duurt een ECMO behandeling? 

Dit zal per kind verschillen van enkele dagen tot enkele weken. 

• Wat betekenen al die getallen op de machine? 

Er worden op het ECMO-systeem een aantal zaken gecontroleerd die het goed werken van het ECMO-systeem in de gaten houden. Deze getallen geven vooral informatie over de machine zelf. 

• Mag ik mijn kind helpen verzorgen? 

Jazeker. Er moet wel een verpleegkundige bij zijn vanwege de beperkte bewegingsvrijheid door de ECMO-canules en slangen. 

• Mag ik nog bij mijn kind blijven slapen? 

Ja, dat mag. Het kan zijn dat er weinig ruimte is op de kamer vanwege alle apparaten die nodig zijn voor de behandeling van uw kind, maar dan wordt er een alternatief bedacht. 

• Zijn er nog (andere)  zaken waar ik rekening mee moet houden? 

Vanwege de plaatsing van de ECMO is het niet altijd mogelijk om aan beide kanten van het bed te zitten. De verpleegkundige zal met u bespreken waar u kunt zitten bij uw kind.