Aneurysma van de aorta
Deze informatie is opgesteld door de afdeling(en) Heelkunde.
Wat is Aneurysma van de aorta?
Een aneurysma is een abnormale verwijding van een slagader. Naarmate de doorsnede van een aneurysma toeneemt, stijgt ook de kans dat het aneurysma scheurt en er een levensbedreigende bloeding ontstaat. Aneurysma’s komen overal in het lichaam voor, maar worden meestal in de grote lichaamsslagader (aorta) gevonden. De meeste aorta-aneurysma’s bevinden zich in de buikholte. Bij een minderheid van de patiënten komt een aneurysma hoger in de aorta voor. Een aneurysma ontstaat vaak pas op latere leeftijd en het komt vaker voor bij mannen dan bij vrouwen.
Verschijnselen
De meeste patiënten met een aneurysma hebben geen klachten. Je kunt er vele jaren mee rondlopen zonder het te merken. Dat komt omdat, in tegenstelling tot vaatvernauwingen, vaatverwijdingen bijna geen invloed hebben op de doorstroming van het bloed.
Als een aneurysma groeit en de vaatwand steeds zwakker wordt, kan de wand van het bloedvat openscheuren: een ruptuur. Er ontstaat dan een levensgevaarlijke bloeding die alleen met een spoedoperatie behandeld kan worden. Bij veel patiënten is een ruptuur fataal. De bloeding is dan zo groot dat zelfs een spoedoperatie niet meer helpt. Een ruptuur geeft klachten van pijn laag in de rug en in de buik die plotseling ontstaan.
Oorzaak
Aneurysma’s ontstaan door jarenlange chronische ontstekingen in de vaatwand van de slagaders, meestal de aorta. Door die ontsteking worden de eiwitten die de vaatwand stevig en soepel houden afgebroken en steeds maar gedeeltelijk weer hersteld. De vaatwand wordt steeds stugger, dunner, en zwakker. Belangrijke risicofactoren voor het ontwikkelen van deze chronische ontsteking zijn onder andere roken, hoge bloeddruk, overgewicht en een hoog cholesterol. Zeldzame oorzaken van het ontstaan van een aneurysma zijn vaatwandziekten, bindweefselaandoeningen, bacteriële ontstekingen en ongevallen.
Waarom u bij ons in goede handen bent
Vaatziekten zoals een aneurysma van de aorta gaan vaak samen met meerdere gezondheidsproblemen (hoge bloeddruk, hartaandoeningen, overgewicht, suikerziekte of longproblemen). Daarom werken de artsen van het LUMC samen in een multidisciplinair behandelteam. Dit team bestaat uit onder meer vaatchirurgen, thoraxchirurgen, interventieradiologen, gespecialiseerde anesthesisten, vasculair internisten en neurologen. Elke patiënt wordt binnen dit team besproken om zo de beste behandeling te kunnen bepalen. Daarbij vinden we het belangrijk dat iedere patiënt een vaste, ‘eigen’ vaatchirurg heeft, zodat een goede band kan ontstaan.
Kennis en kunde
Het LUMC heeft ruime ervaring met het uitvoeren van complexe vaatoperaties. Een multidisciplinaire aanpak staat hierbij centraal. We hebben uitgebreide ervaring met patiënten waarbij geen ‘gewone’ vaatoperaties mogelijk zijn. Per individuele patiënt wordt aan de hand van het behandelplan een team van specialisten samengesteld.
Wij vinden het belangrijk dat er naast goede zorg tijdens en rondom de operatie ook aandacht is voor bijkomende aandoeningen en risicofactoren. Wij werken hierom nauw samen met onze vasculair internisten, experts op het gebied van medicatie bij vaatziekten.
Wetenschappelijk onderzoek en opleiding
Het LUMC is ook een centrum voor onderzoek en opleiding. Wij doen veel onderzoek naar aneurysma’s en werken samen met onderzoeksgroepen uit binnen- en buitenland. Patiënten kunnen hiervan profiteren. We verzorgen de opleiding tot vaatchirurg en mogelijkheden tot verdere verdieping voor vaatchirurgen die net hun opleiding hebben afgerond.
Uw huisarts of behandelend specialist kan u verwijzen naar de afdeling Vaatchirurgie van het LUMC. Naast een lichamelijk onderzoek doen we ook beeldvormend onderzoek.
Afspraak maken voor diagnose of aanvullend onderzoek
Bestaat bij u het vermoeden van een aneurysma van de grote lichaamsslagader? Dan kan uw huisarts of behandelend specialist u verwijzen naar de afdeling vaatchirurgie van het LUMC. U hoeft zelf niet te bellen. U ontvangt een brief met de gegevens van uw eerste afspraak.
Het onderzoek bij een aneurysma
U krijgt een afspraak op het spreekuur van één van de vaatchirurgen. Soms heeft uw huisarts of verwijzend specialist al een onderzoek aangevraagd. Dan bezoekt u eerst de radioloog of vasculair echoscopist. Om vast te stellen of er sprake is van een aneurysma zijn verschillende onderzoeken mogelijk: een echo-onderzoek en een CT-scan.
Met een echo-onderzoek kan er vastgesteld worden of er sprake is van een aneurysma en wordt de exacte doorsnede gemeten. Het echo-onderzoek gebeurt poliklinisch en duurt ongeveer 15 minuten.
Tijdens een CT-scan wordt het aneurysma in beeld gebracht met behulp van contrastmiddel via een infuus. Zo komen we meer te weten over het formaat, de positie en de vorm van het aneurysma. Dit onderzoek gebeurt pas nadat is vastgesteld dat u een aneurysma heeft en dat er in principe een behandeling nodig is.
Uitslag van het onderzoek
Tijdens uw eerstvolgende bezoek aan de polikliniek krijgt u de uitslag van het onderzoek. Uw situatie is hiervoor dan meestal in het multidisciplinair overleg door verschillende artsen besproken. Uw arts legt een behandelplan aan u voor en bespreekt of er alternatieve behandelmogelijkheden zijn. Centraal staat het komen tot een behandeling die zoveel mogelijk aansluit op uw persoonlijke situatie en wensen.
Welke behandelingen zijn er mogelijk?
Behandeling is nodig als u een aneurysma heeft met een diameter van 5 cm (vrouwen) of 5,5 cm (mannen). Uw arts stelt in overleg met verschillende specialisten én met u een behandelplan op maat vast.
Welke behandelingen zijn er mogelijk bij een aneurysma?
Heeft het aneurysma nog niet de doorsnede van 5 tot 5,5 cm heeft bereikt? Dan is een behandeling meestal nog niet nodig. Wel zullen we, afhankelijk van de diameter, het aneurysma regelmatig controleren met behulp van echo-onderzoek.
Wanneer behandeling van een aneurysma noodzakelijk is zijn er twee mogelijkheden: een ‘open’ behandeling en een endovasculaire behandeling.
‘Open’ behandeling
Bij de ‘open’ behandeling van een aneurysma wordt het zieke deel van het bloedvat vervangen door een kunststofbuis (prothese). Om dit te doen wordt de aorta vrij gelegd via een snede in de buik.
Endovasculaire behandeling
Bij een endovasculaire behandeling van een aneurysma wordt de aorta niet van buitenaf vrij gelegd. Binnen in het bloedvat worden één of meerdere met stof beklede protheses (stents) geplaatst. Deze stents plaatsen we boven en onder het aneurysma in het gezonde bloedvat. Zo staat er geen druk meer op het aneurysma, en is er geen kans meer op een ruptuur. De stents worden via een opening in beide liesslagaderen in het vaatstelsel geplaatst.
Advies over leefstijl
Vaatziekten zoals een aneurysma zijn vaak het gevolg van meerdere gezondheidsproblemen zoals hoge bloedruk, overgewicht en suikerziekte. Uw behandelaars kijken daarom ook altijd naar de oorzaak van de ziekte. In veel gevallen kan een aanpassing van uw leefstijl uw klachten verminderen of de uitkomsten van uw behandeling verbeteren. Adviezen over levenswijze vormen een belangrijk onderdeel van uw behandeling; denk bijvoorbeeld aan voedingsadviezen en hulp bij stoppen met roken.
Hoe kunt u zich op de behandeling voorbereiden?
U wordt de dag voor de ingreep opgenomen in het ziekenhuis. Zo kunnen we nog onderzoeken doen zoals een bloedonderzoek, een longfoto of een hartfilm.
Als u nu nog vragen heeft die tijdens eerdere bezoeken niet aan de orde zijn gekomen, krijgt u uitgebreid de tijd om deze te stellen.
Wat is de prognose?
Hoe het na de operatie verder met u gaat, hangt af van het soort ingreep dat u heeft ondergaan. Heel soms treden er complicaties op. Na een open ingreep kan het voorkomen dat de prothese die is gebruikt dicht gaat zitten of dat er een nieuwe verwijding ontstaat op de randen van de prothese.
Na een endovasculaire ingreep ontstaan soms kleine lekjes tussen de verschillende onderdelen van de stent. Soms is een nieuwe endovasculaire ingreep nodig om dit te verhelpen. We willen deze complicaties snel herkennen. Daarom houden we patiënten onder regelmatige controle met behulp van echo-onderzoek.
Meedoen aan wetenschappelijk onderzoek
Het LUMC is niet alleen een centrum voor medische zorg, maar ook voor medisch onderzoek. Regelmatig vragen we patiënten om mee te doen aan nieuwe studies. Als wij u vragen mee te werken aan medisch-wetenschappelijk onderzoek bepaalt u zelf of u dit wel of niet wilt. Uw keuze heeft geen invloed op de behandelrelatie met uw arts.
Na uw behandeling in het LUMC blijven wij uw gezondheid volgen. U komt regelmatig op controle, waarbij wij kijken of de behandeling succesvol is geweest en of u goed herstelt van de operatie.
Na uw operatie blijft u regelmatig op controle komen in het LUMC. Een consult bestaat meestal uit een gesprek en een lichamelijk onderzoek. Soms maken we ook een echo. Zo kunnen we zien of de stents of prothese goed open zijn en of er complicaties zijn opgetreden.
Welke specifieke nazorg kunnen we bieden bij deze aandoening?
Thuis herstellen
Na een operatie is het belangrijk om thuis rustig te herstellen. Bepaalde activiteiten mag of kunt u direct na een operatie niet doen (tillen, huishoudelijk werk, fietsen, sporten). De wond moet eerst goed genezen. Schakel daarom op tijd vrienden, familie of kennissen in om u tijdens de eerste dagen en weken thuis te helpen.
Extra hulp
Blijkt tijdens de opname dat u na ontslag waarschijnlijk extra hulp nodig heeft? Dan schakelen wij het Transferbureau van het LUMC in om dat voor u te regelen. Extra hulp kan bestaan uit thuiszorg (hulp bij het wassen, het huishouden en gespecialiseerde wondzorg), maar ook uit een verblijf in een revalidatie- of verpleeghuis.
Waar moet u op letten na uw behandeling?
Elke operatie brengt een zeker risico met zich mee. Neem contact met ons op als u na een operatie ziek wordt, koorts krijgt, of als uw wond rood wordt of er een zwelling optreedt.
Contact bij problemen na uw behandeling
Tot 1 week na ontslag kunt u contact opnemen met:
Afdeling Vaatchirurgie J9-Q, bereikbaar via het centrale nummer van het LUMC: 071 - 526 91 11
Loopt u na uw behandeling tegen problemen aan? Geef dit aan bij de nacontroles, of eerder als ze urgent zijn. Bel dan met de secretaresse van de afdeling Vaatchirurgie op telefoonnummer 071-526 2377 (08.30 - 12.30 uur). Buiten kantooruren kunt u bij zeer urgente problemen terecht bij de spoedeisende hulp van het LUMC of een ziekenhuis bij u in de buurt.
Behandelteam
Bij de behandeling van een aneurysma van de aorta in het LUMC is een groot aantal gespecialiseerde medewerkers betrokken. De vaatchirurg is uw hoofdbehandelaar Daarnaast kunt u te maken krijgen met interventieradiologen, vasculair internisten, physician assistants en verpleegkundigen.
Prof. dr. J.F. Hamming
Chirurg
Drs. J. van Schaik
Chirurg
Dr. A. Schepers
Chirurg
Dr. J.R. Van der Vorst
Chirurg
Dr. D. Eefting
Chirurg
Wie kunt u nog meer tegenkomen?
- Chirurg: Dr. D. Eefting
- Onderzoeker: Dr. J.H.N. Lindeman
- Verpleegkundig specialist MA: L.P. van Doorn MA
Aan welke studies kan je meedoen?
Patiëntgebonden onderzoek naar aneurysma's
De onderzoeken die we verrichten zijn heel divers. Een deel van ons onderzoek vindt in het laboratorium plaats, maar vaak vragen we ook onze patiënten of ze zelf mee willen doen. Want een groot deel van ons onderzoek naar aneurysma's kunnen we niet verrichten zonder de hulp van diegenen om wie het draait.
Als uw situatie zich ervoor leent en u voldoet aan de criteria, dan kunt u meedoen met dit klinisch of medicijnonderzoek. U kunt uw arts ernaar vragen, maar uw behandelteam zal ook zelf de mogelijkheden met u bespreken. We informeren u uitvoerig en u krijgt altijd de tijd om thuis eerst goed na te denken over deelname. En als u meedoet met een onderzoek is dat altijd op vrijwillige basis. Dat betekent dat u er ook op ieder moment mee kunt stoppen als u dat wilt.
Waar doen we momenteel onderzoek naar?
Momenteel doen we onderzoek naar nieuwe chirurgische technologieën op het gebied van complexe vaatchirurgie en een techniek waarbij we bij open aortachirurgie meer zenuwen kunnen sparen.
Ook bestuderen we het effect van medicatie bij een aneurysma, met name in combinatie met eventuele andere aandoeningen. We nemen deel aan een groot onderzoek naar de invloed van medicijnen op de groei van een aneurysma en de uitkomst van de behandeling: het PHAST-onderzoek.
Samenwerken, ook met de patiënt
Naast technisch medisch onderzoek, kijken we in ons onderzoek ook naar de menselijke aspecten van behandelingen. We bestuderen manieren om als multidisciplinair team nog beter samen te werken. Maar ook samenwerken met de patiënt vinden we belangrijk. Hoe kunnen we de beste behandelbeslissingen nemen en daar de patiënt optimaal bij betrekken? Dat wordt onderzocht in de Ovidius-trial. Patiënten kunnen gevraagd worden hieraan deel te nemen.
Contact
Wilt u meer weten of hebt u nog vragen? Neem dan contact met ons op of volg de links voor aanvullende informatie.
Patiëntportaal mijnLUMC
In het patiëntportaal mijnLUMC vindt u een duidelijk overzicht van uw behandelingen en hebt u inzicht in uw medische gegevens. Snel en veilig. Thuis, onderweg en in het ziekenhuis.
Patiënt verwijzen
Informatie voor artsen en instellingen die patiënten naar het LUMC willen verwijzen.
Contactgegevens voor patiënten
Polikliniek Heelkunde, afdeling Vaatchirurgie: 071 - 526 2377 (08.30 - 12.30 uur).