Achillespeesruptuur
Dr E.A. Gorter
Wat is Achillespeesruptuur?
De achillespees is een sterke pees die de kuitspieren aan het hiel bot verbindt. De achillespees zorgt ervoor dat je op je tenen kan staan als je kuitspieren zich aanspannen of dat je jezelf krachtig kan afzetten bij het hardlopen of springen. Het tegelijk aanspannen van de kuitspieren en het overstrekken van deze pees kan resulteren in een scheur in de achillespees; achillespees ruptuur.
Omdat een gescheurde achillespees veel bij jongvolwassenen optreedt en de revalidatie periode langdurig is, heeft deze blessure een grote impact op het (werkzame) leven van betrokkenen. De gemiddelde terugkeer naar sport (niet in competitie verband) is 24 weken (range 22-26 weken).
Hoe kunt u zich voorbereiden?
Een gescheurde achillespees is een veel voorkomende sportblessure. Deze aandoening wordt in LUMC zowel conservatief (gips of brace) als operatief (hechten van de gescheurde pees) behandeld. De resultaten zijn vergelijkbaar en de standaard behandeling van de achillespeesruptuur in dan ook in het merendeel van de gevallen conservatief, conform de Nederlandse richtlijn achillespeesruptuur.
Waar moet u op letten na uw onderzoek/behandeling?
Revalidatie
Uw volledige revalidatie zal enkele maanden duren en bestaat uit een korte periode gips gevolgd door het dragen van een speciale brace (de achillotrain) die de achillespees elke 2 weken meer lengte geeft in combinatie met speciale oefeningen om de achillespees aan te laten sterken. Het is de bedoeling dat u gedurende 6 weken, na de eerste periode met gips, de brace omhoudt tijdens het lopen. Sommige patiënten hebben trombose profylaxe nodig om een trombosebeen te voorkomen, dit is niet bij iedereen het geval.
Het is normaal dat de zwelling rondom de achillespees enkele weken tot maanden aanwezig blijft. Lopen zal in het begin pijnlijk zijn en sommige patiënten hebben hulpmiddelen nodig om te kunnen bewegen. Aan het einde vindt u oefeningen die u per week moet doen gericht op het niet te snel oprekken van de achillespees.
Week 1 & 2:
U heeft gips waarop u niet kunt staan.
Oefeningen: Tenen wiebelen en been hoog houden
Week 3 & 4:
U draagt de brace met extra hakverhoging tijdens het lopen.
Oefeningen: 1, 2, 3, 4.
Week 5:
U draagt de brace met hakverhoging tijdens het lopen.
Oefeningen: 1, 2, 3, 4.
Week 6:
U draagt de brace met hakverhoging tijdens het lopen.
Oefeningen: 5, 6
Week 7 & 8:
U draagt de brace zonder hakverhoging tijdens het lopen.
Oefeningen: 5, 6, 7, 8.
Week 9 & 10
U draagt de brace buitenshuis zonder hakverhoging
Oefeningen; 7, 8.
Week 11 & 12
U draagt de brace alleen tijdens sporten.
Oefeningen; 9, 10
Vanaf week 13
Oefeningen 11, 12, 13
Vanaf week 20
Oefeningen 13, 14, 15
Contactgegevens van de betrokken poliklinieken
Contact
Bij vragen of problemen kunt u contact opnemen met:
Polikliniek heelkunde/gipskamer
Tijdens kantooruren bereikbaar tussen: 8.30 en 12.00 uur en van 13.00 tot 16.00 uur via telefoonnummer 071 - 526 96790
Buiten kantoortijden
Spoedeisende hulp verpleegkundige via telefoonnummer 071-526 9111
Overig
Oefeningen
- Heel slide/mobiliseren knie in zit
Week 2-3; 3 Sets/ 10 herhalingen
Zit rechtop op een stoel en schuif uw aangedane been over de vloer door uw knie naar achteren te buigen. Houd dit vast.
Strek uw been hierna weer zo ver als comfortabel voelt uit, beweeg weer terug en herhaal zoals aangegeven. U kunt eventueel een handdoek onder uw voet leggen om het schuiven makkelijker te maken. Voet niet voorbij 90 graden.
- Plantair/dorsaalflexie enkel in langzit
Week 2-3; 3 Sets / 10 Herhalen / 1 seconde vasthouden
Ga met uw benen recht voor u liggen.
Houd uw knieën recht, richt uw tenen zo ver mogelijk naar beneden.
Wijs vervolgens uw tenen zo ver als u kunt omhoog, en keer terug naar de neutrale stand. Uw knieën blijven continu gestrekt tijdens deze oefening.
Voet niet voorbij 90 graden.
- Soleus aanspanning in langzit (isometrisch)
Week 3-5; 3 Sets/ 10 herhalingen, 10 seconden vasthouden
Ga rechtop op de grond zitten met uw benen voor u en met de bal van uw voet plat tegen een muur. Houd uw knieën gebogen, duw uw tenen tegen de muur alsof u van de muur af probeert te komen.
Breng de kracht van uw tenen in evenwicht door ze door uw armen te fixeren om te voorkomen dat u van de muur wegglijdt.
Houd deze positie vast.
- Kuitspier rekken in langzit (isometrisch)
Week 3-5; 3 Sets/ 10 herhalingen/ 10 seconden vasthouden
Ga rechtop op de grond zitten met uw benen gestrekt voor u en uw voetzolen plat tegen een muur. Houd uw knieën recht, duw uw tenen tegen de muur alsof u probeert uw hielen op te tillen.
Breng de kracht van uw tenen in evenwicht door uw armen te fixeren op de grond om te voorkomen dat u van de muur wegglijdt. Houd deze positie vast.
- Calf raises in zit zonder en met gewicht
Week 6-8; 3 Sets/ 10 herhalingen/ 1 seconde vasthouden
Zit rechtop op een stoel met gewicht op uw knieën. Probeer omhoog te bewegen vanuit uw tenen en controleer de beweging terug naar de beginpositie. Herhaal deze beweging.
Week 6: zonder gewicht Week 7: 1kg per been Week 8: 2kg per been
- Plantairflexie met weerstand
Week 6-8; 3 Sets/ 10 herhalingen
Begin zittend met gestrekte benen. Neem de band en plaats deze onder je voet.
Houd de beide uiteinden van de band vast, zodat je spanning op de band creëert. Vervolgens wijs je je tenen naar beneden terwijl je spanning op de band zet.
Keer terug naar de beginpositie en herhaal.
Zorg ervoor dat je knie recht houdt tijdens deze oefening. Niet voorbij 90 graden.
- Calf raises met steun
Week 8-10; 4 Sets/ 6 herhalingen
Sta met uw benen volledig gestrekt en op heupbreedte uit elkaar. Steun tegen een muur of aan een stoel om balans te houden. Kom omhoog op uw tenen, houd uw benen gestrekt en controleer de beweging terug naar de startpositie. Herhaal deze oefening.
Week 8: 4 sets, 6 herhalingen,
Week 9: 3 sets, 10 herhalingen,
Week 10: 3 sets, 15 herhalingen
- Calf raise op step, knie gebogen
Week 8-10; 3 Sets/ 10 herhalingen
Zet een opstapje bij de muur en ga erop staan met uw hakken over de rand. Buig uw knieën en ga op uw tenen staan.
Laat vervolgens uw hakken weer gecontroleerd naar beneden zakken. Zorg ervoor dat uw knieën licht gebogen blijven tijdens deze oefening.
Bij voorkeur tot week 12 op vlakke ondergrond.
Week 8: 4 sets, 6 herhalingen
Week 9: 3 sets, 10 herhalingen
Week 10: 3 sets, 15 herhalingen
- Calf raises open keten
Week 11-11; 3 Sets/ 10 herhalingen
Start met je benen op heupbreedte. Wijs je tenen naar elkaar en houd deze houding vast terwijl je je hielen van de grond tilt, keer dan terug naar de uitgangspositie.
- Calf raise op één been
Week 11-12; 3 Sets/ 10 Herhalingen
Sta op uw aangedane been en houd uzelf vast aan een steunend oppervlak. Let op dat u balans houdt, kom op uw tenen staan zodat uw hak van de grond komt en houd uw knie gestrekt. Controleer de beweging terug naar de beginpositie en herhaal.
Indien nog niet volledig mogelijk mag u ondersteuning bieden met uw niet-aangedane been. Indien oefening succesvol, ook met gebogen been uitvoeren.
- Calf raise in squatpositie tegen de muur
Week 13-20; 3 Sets/ 10 Herhalingen/ 5 seconden vasthouden
Sta rechtop met uw rug tegen een muur. Leun met uw rug en billen tegen de muur en uw voeten staan op heupbreedte van elkaar op de grond. Het kan zijn dat u met uw voeten een beetje naar voren moet lopen. Schuif met uw heupen en knieën tot een hoek van 90 graden van de muur naar beneden totdat u in een hurkzit positie staat. Zorg ervoor dat uw knieën direct naar voren bewegen over uw tenen. Houd deze positie vast met uw rug en billen nog tegen de muur, terwijl u op uw tenen komt staan met de hakken van de vloer. Laat vervolgens uw hielen weer zakken en herhaal de oefening.
- Heel raise - snel – één been - step
Week 13-20: 3 Sets/ 10 herhalingen
Rechtop op een step staan en laat uw hiel net over de rand hangen. Laat uw voet parallel met de grond staan. Zorg dat er een muur of tafel voor u staat voor de nodige steun.
Zet snel af vanuit de bal van u voet om uw hiel van de grond af te krijgen, alsof u wilt gaan springen. Laat uw hiel in een snelle maar gecontroleerde beweging weer omlaag zakken.
Vervolg in een gestadig en krachtig tempo. Zorg ervoor dat uw hiel niet onder de step komt.
- Squat jumps
Week 13-26; 3 Sets/ 10 herhalingen
Start in een rechtopstaande positie met de voeten op schouderbreedte. Zak nu in een squatpositie met de knieën gelijk aan de tenen. De hielen blijven op de grond met de rug recht en het hoofd recht met de blik voorwaarts gericht. Spring nu zo hoog mogelijk vanuit de squat door uw armen langs u omhoog te bewegen en de heupen, knieën en enkels te strekken. Gebruik de beweging van de armen om de beweging omhoog te ondersteunen. Land terug in de squatpositie met de knieën gebogen en veer door in het been en de heupen om de schokbeweging op te vangen. Herhaal de beweging.
Week: 13-20 zonder sprong
Week: 21-26 met sprong
- Uitvalsstappen
Week 20-26; 3 Sets/ 10 Herhalingen
Sta rechtop met je armen langs je zij of op je heupen. Beweeg naar een uitvalspas door je knieën te buigen en je heupen recht naar de vloer te laten vallen, terwijl je je achterste knie richting de vloer beweegt. De voorste knie gaat niet verder dan de tenen en let op dat je op je hak landt. De romp en borst blijven hoog, en heupen zijn gelijk.
- Schaatssprongen
Week 20-26; 3 Sets/ 20 herhalingen
Sta met uw heupen en knieën lichtjes gebogen. Zet de beweging in met uw armen en spring naar de andere kant door uw enkel, knie en heup van een been te strekken. Land zachtjes op uw voorste been en ga zonder pauze terug met uw andere been. Wissel nu af.