“Veel vrouwen met migraine doen zichzelf tekort”

In de spreekkamer van de hoofdpijnkliniek zitten vooral vrouwen: jonge meisjes en hun moeders, en volwassen vrouwen.

“Migraine komt drie keer vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. Hormonen hebben hier veel invloed op. Veel vrouwen krijgen migraine tijdens hun menstruatie, terwijl aanvallen tijdens de zwangerschap juist wegblijven. Dat heeft waarschijnlijk te maken met de schommelingen van de hormonen oestrogeen en progesteron. We doen hier nog onderzoek naar. Erfelijkheid speelt bij migraine ook een grote rol: als je vader of moeder migraine heeft, is de kans groter dat jij het ook krijgt.”

Patiënten houden een hoofdpijndagboek bij, zodat ze aanvallen kunnen voorspellen. Wat veroorzaakt migraine bij vrouwen?

“De menstruatie is een belangrijke oorzaak bij vrouwen. Maar er zijn ook andere dingen die migraine kunnen uitlokken, die mannen ook ervaren. Denk aan te weinig slaap, een jetlag, alcohol, voedingsmiddelen en het weer. De oorzaken die patiënten noemen, neem ik altijd serieus. Denk jij dat je migraine krijgt door chocola? Dan schrijf je in het dagboek wanneer je chocola eet en gaan we na of er inderdaad een relatie is met de migraine. Vaak is er niet één oorzaak, maar een combinatie van factoren op een bepaald moment. En dat is voor iedereen anders. Zelfs vrouwen met menstruatie-migraine hebben niet altijd elke maand een aanval.”

Vrouwen met migraine krijgen vaak te weinig medicijnen. Hoe zit dat?

“Vrouwen hebben rond hun menstruatie zwaardere migraineaanvallen. Huisartsen schrijven meestal sumatriptan 50 mg voor, een lage dosis met weinig bijwerkingen. Maar 50 mg is soms te weinig, waardoor de migraine terugkomt. Vrouwen slikken die medicatie dan vaak dagen achter elkaar, wat kan leiden tot extra hoofdpijn door medicijngebruik. Daarom is het belangrijk dat artsen goed met hun patiënten praten. Als een medicijn niet werkt, moeten ze een hogere dosis geven of een ander medicijn proberen.”

Kun je migraine behandelen met hormonen zoals de anticonceptiepil?

“Als uit het hoofdpijndagboek duidelijk blijkt dat vrouwen rond hun menstruatie migraine hebben, kan een hormonale behandeling helpen. We doen onderzoek naar de anticonceptiepil om te kijken of de migraine daardoor afneemt en of er bijwerkingen zijn. Je moet niet te licht denken over hormonale behandelingen. Vrouwen met migraine hebben soms last van stemmingswisselingen en de pil kan dat versterken. Vrouwen met migraine met aura hebben bovendien een hoger risico op hart- en vaatziekten. Slikken ze de pil, dan is dat risico nog groter.”

Lopen alle vrouwen met migraine meer risico op hart- en vaatziekten?

“Ja, vooral jonge vrouwen met migraine met aura. Maar de kans op een hartaanval of beroerte is nog steeds klein. Roken maakt het risico groter, dus ik raad vrouwen met migraine altijd aan om te stoppen. Als een vrouw de anticonceptiepil slikt, bespreek ik het grotere risico op hart- en vaatziekten. Ook hoge bloeddruk is een risico. Bij een bloeddruk boven de 135/80 zegt een huisarts soms: ‘Je bent jong, niet te dik, rookt niet, dus het is geen probleem.’ Terwijl migraine ook een risicofactor is. Het is dus goed om je bloeddruk in de gaten te houden.”

Hoe zit het met de behandeling van vrouwen met migraine in de overgang?

“Vrouwen hebben in de overgang vaak last van hoofdpijn, maar als ze naar de gynaecoloog gaan, wordt migraine niet altijd besproken. Andersom kijkt een hoofdpijnspecialist niet naar andere overgangsklachten, zoals opvliegers of stemmingswisselingen. Daarom is het belangrijk dat neurologen, gynaecologen en huisartsen beter samenwerken. Zo kunnen ze samen kijken welke klachten bij de overgang horen en wat de beste behandeling is. Het zou mooi zijn als er een speciale kliniek komt voor vrouwen in de overgang, waar ook hoofdpijnspecialisten werken.”

Zijn er specifieke leefstijladviezen voor vrouwen met migraine?

“De leefregel ‘rust, regelmaat en reinheid’ is altijd goed. Maar ik heb moeite met leefstijladviezen waar geen bewijs voor is. Het is bijvoorbeeld niet bewezen dat stress migraine veroorzaakt. Het is belangrijk dat je ontdekt waardoor jij migraine krijgt. Via het hoofdpijndagboek kun je bijvoorbeeld ontdekken dat nachtdiensten een aanval uitlokken. Maar dat betekent niet dat alle vrouwen met migraine geen nachtdiensten kunnen doen of geen verpleegkundige kunnen worden. Laat je migraine niet bepalen wat je wel of niet kunt doen. Leer met migraine omgaan en vraag je omgeving om begrip en steun tijdens een aanval.”

Wanneer moet je als vrouw met migraine naar de dokter?

“Niet iedereen met migraine hoeft naar een arts te gaan. Je kunt zelf informatie zoeken, om te kijken of je op de goede weg bent. Onze podcast over hoofdpijn is gratis te luisteren op onze website of in je favoriete podcast-app. Ik denk dat veel vrouwen met migraine zichzelf tekortdoen. Omdat hun oma of moeder zegt: ‘Joh, dat hoort er gewoon bij.’ Maar als je meerdere dagen per maand last hebt en je leven erdoor wordt beperkt, is het goed om hulp te zoeken. Sommige vrouwen lopen tot hun vijftigste rond met slecht behandelde migraine, terwijl een paar kleine aanpassingen soms al kunnen helpen.”

In films lijkt het soms alsof migraine een smoes is van vrouwen om iets niet te doen.

“Migraine is geen gewone hoofdpijn, het is een hersenziekte. Bij ziektes zoals Parkinson of Alzheimer kun je vaak zien dat iemand ziek is, maar bij migraine niet. Iemand met migraine is een dag of langer heel ziek, maar ziet er daarna weer normaal uit. Mensen met migraine voelen zich echt ziek, net als bij een zware griep. Ze kunnen niet goed nadenken, zijn misselijk, kunnen niet tegen licht en geluid. Sommige mensen nemen medicijnen en komen daardoor de dag door, maar ze hebben vaak geen goede of productieve dag.”