Ontwikkeling van AI die het risico op melanoom inschat, grensverleggende fundamentele onderzoeksprojecten en meer

Verschillende LUMC-onderzoekers zijn onderdeel van 'grensverleggende fundamentele onderzoeksprojecten', die een subsidie hebben gekregen van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO).

Beter begrip van myeloïde cellen in de behandeling van kanker. – Onder andere prof. dr. Sjoerd van der Burg
Huidige immunotherapieën voor kanker activeren de lymfocyten gericht tegen de tumor, maar dit is slechts in een gedeelte van de patiënten effectief. Andere afweercellen, myeloïde cellen genaamd, kunnen de effectiviteit van immunotherapie helpen of hinderen. Prof. dr. Sjoerd van der Burg: “We willen begrijpen welke myeloïde subpopulaties cruciaal zijn voor een succesvolle behandeling. Hiervoor bestuderen we wanneer en met welke cellen deze myeloide cellen interacties hebben; wat hun rol is in de tumor; hoe ze reageren op de behandeling; en hoe machine learning kan worden gebruikt om behandelingen te voorspellen. Door deze studies verbeteren we ons begrip van myeloïde cellen in de behandeling van kanker."

Eilandjes van Langerhans. – Onder andere dr. Anna Alemany en dr. Francoise Carlotti
Diabetes kan genezen worden door transplantatie van eilandjes van Langerhans uit donor-alvleesklieren die insuline producerende cellen bevatten. Deze complexe procedure wordt in het LUMC uitgevoerd, maar is door een tekort aan donororganen niet voor alle patiënten beschikbaar. Stamcellen bieden een alternatieve bron van eilandjes van Langerhans, maar de schaalbare productie van eilandjes uit stamcellen die hun natuurlijke tegenhanger goed nabootsen, blijft een uitdaging.

Met de subsidie zal het ontstaan van eilandjes tijdens menselijke ontwikkeling nu via genoomanalyse worden onderzocht. De onderzoekers zullen deze kennis gebruiken om grote hoeveelheden van kwalitatief goede eilandjes te produceren. De eilandjes zullen vervolgens voorzien worden van een dunne coating die afstoting door het lichaam voorkomt. Met een 3D-bioprinter zullen deze beschermde eilandjes daarna verlijmd worden tot een transplanteerbare alvleesklier op basis van stamcellen waarmee diabetes kan worden genezen.

Kennis van experts en datagedreven methodes combineren om overgebleven onzekerheid te reduceren. – Onder andere dr. Nan van Geloven
Leren over oorzaak en gevolg vormt het hart van de wetenschap. Sommige wetenschappelijke disciplines gebruiken hiervoor experimenten, maar veel belangrijke maatschappelijke vraagstukken kunnen enkel beantwoord worden door data te verzamelen uit de dagelijkse praktijk. De toepassing van kunstmatige intelligentie om te leren van dit soort data is veelbelovend, maar kan leiden tot ongefundeerde, onjuiste en potentieel schadelijke conclusies en beslissingen. In dit project ontwikkelen de onderzoekers nieuwe wetenschappelijke inzichten en methodes om kennis van experts en datagedreven methodes te combineren, waarbij de overgebleven onzekerheid gereduceerd en gekwantificeerd wordt. Dit zal leiden tot methoden om betrouwbare antwoorden te geven op causale vragen.

In totaal krijgen 21 onderzoeksconsortia de kans om een doorbraak te maken dankzij de financiering van de Open Competitie ENW-XL van NWO. In totaal is er € 64 miljoen toegekend, waarvan € 1 tot € 3 miljoen wordt toegewezen aan elk project. Kijk voor een overzicht van de projecten op de website van de NWO.

Monique Jongbloed ontvangt Dekkerbeurs

Cardioloog Monique Jongbloed krijgt een Dekkerbeurs van € 842.567,-. Daarmee gaat ze onderzoeken hoe je hartritmestoornissen bij aangeboren hartafwijkingen beter kunt opsporen en behandelen.

Baby’s met een aangeboren hartafwijking ondergaan vaak al op zeer jonge leeftijd één of meerdere levensreddende hartoperaties. Helaas zijn ze daarmee niet voor altijd genezen. Later in het leven krijgen deze patiënten vaak weer met hartproblemen te maken, zoals hartritmestoornissen. Jongbloed wil achterhalen of je die op een totaal nieuwe manier kunt opsporen en aanpakken: via signaalstofjes uit de buitenste laag om het hart.

De onderzoeksgroep van Jongbloed heeft ontdekt dat deze signaalstofjes de groei van zenuwen in het hart stimuleren en de werking van deze zenuwen ook beïnvloeden. Zenuwen spelen een belangrijke rol bij het hartritme. Deze stofjes zouden dus kunnen beschermen tegen hartritmestoornissen of ze juist kunnen opwekken.
Jongbloed gaat daarom onderzoeken hoe de buitenste laag om het hart de zenuwen en het hartritme precies beïnvloeden. Bepaalde signaalstofjes zijn mogelijk geschikt om hartritmestoornissen op te sporen. Of juist te gebruiken als doel voor nieuwe medicijnen tegen hartritmestoornissen.

€ 60.000,- van het Mondriaan Fonds voor twee kunstopdrachten Radiologie

Kunstzaken van het LUMC en LUMC Vriendenstichting hebben een toekenning van € 60.000,- van het Mondriaan Fonds ontvangen voor de realisering van twee kunstopdrachten voor de nieuwe functievloer (wachtruimtes) en het nieuwe stafcentrum van de afdeling Radiologie.

Dankzij deze bijdrage wordt de vernieuwde afdeling Radiologie de komende jaren nog mooier, inspirerender en patiëntvriendelijker met passende kunst. Beide kunstopdrachten voor de afdeling Radiologie nodigen uit tot het maken van een denkbeeldige reis, die zorgmedewerkers, onderzoekers en patiënten inspireert, ondersteunt en samenbrengt.

Voor de wachtruimtes van Radiologie ontwierp de kunstenaar Katrin Korfmann een Hortus Radiologicus, een binnentuin bestaand uit foto’s geïnspireerd door de Hortus Botanicus van Leiden. De foto’s zijn van grote hoogte genomen en tonen de wisselende seizoenen en plantensoorten van de Hortus Botanicus Leiden.

Voor het staf- onderzoekscentrum van Radiologie presenteerden het kunstenaarsduo Persijn Broersen en Margit Lukács het kunstwerk Novi Mundi. Met foto’s verkregen uit de geavanceerde techniek van Radiologie zullen ze de werk- en onderzoeksruimtes inrichten en bijdragen aan een inspirerende omgeving die de verbeelding aanspreekt en anders denken stimuleert.

Op de afbeelding rechtsboven: Hortus Radiologicus van Katrin Korfmann.

Op de afbeelding rechtsonder: Novi Mundi van Persijn Broersen en Margit Lukács.

€ 310.000,- van Hanarth-Fonds voor ontwikkeling deep-learning algoritme om risico op melanoom te schatten

Onlangs heeft het Hanarth Fonds een subsidie toegekend voor onderzoek om een deep-learning algoritme te ontwikkelen om het risico op melanoom te schatten op basis van beelden van totale lichaamsfotografie en klinische kenmerken. Door gebruik te maken van het potentieel van kunstmatige intelligentie (AI) zal het algoritme patiënten kunnen identificeren die een bijzonder hoog risico lopen op het ontwikkelen van melanoom. Dit zal clinici in staat stellen om patiënten te selecteren die baat zullen hebben bij periodiek huidonderzoek door een dermatoloog en het preventief verwijderen van verdachte huidlaesies. Tegelijkertijd kan onnodige screening op huidkanker zo worden verminderd. Het voorspellen van het melanoomrisico bij deze patiënten zal de ontwikkeling van gepersonaliseerde surveillance- en preventieprogramma's mogelijk maken.

Het onderzoek is een samenwerking tussen het Laboratorium voor Klinische en Experimentele Beeldverwerking (LKEB; Afdeling Radiologie LUMC), de afdeling Huidziekten (LUMC) en het Huid en Melanoomcentrum (Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis/Nederlands Kanker Instituut), onder leiding van dr. Oleh Dzyubachyk, prof. dr. Remco van Doorn en dr. Tobias Sangers.

Op de foto: dr. Tobias Sangers (Huidziekten), dr. Oleh Dzyubachyk (LKEB, PI) en prof. dr. Remco van Doorn (Huidziekten). Ook betrokken bij het onderzoek, maar niet op de foto: dr. Elsemieke Plasmeijer (Huidziekten en Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis/Nederlands Kanker Instituut.

Ruim € 20.000,- opgehaald voor Willem-Alexander Kinderziekenhuis tijdens Albert Spijker Memorial van Zwemvereniging ZVL-1886

ZVL-1886, een zwemvereniging in Leiden, heeft € 20.000 opgehaald voor het Willem Alexander Kinderziekenhuis (WAKZ) in het LUMC. Het geld wordt besteed aan initiatieven die het verblijf van kinderen en hun ouders aangenamer maken, zoals speelgoed, prikcadeautjes, middelen voor de wachtkamer- en therapieruimten en kinderentertainment zoals muziek- aan-bed. Tijdens de uitreiking stond de teller op ruim € 17.000,-, maar in de dagen erna kon na worden gedoneerd, waardoor er ruim € 20.000,- is opgehaald. Het geld komt via de LUMC Vriendenstichting bij het WAKZ terecht. ZVL-1886 zet de komende drie jaar meerdere acties op om geld in te zamelen voor het WAKZ. 

Dr. Arno Roest, kindercardioloog en plaatsvervangend afdelingshoofd van het Willem-Alexander Kinderziekenhuis, zei na afloop: “Waanzinnig dat de sporters deze sportieve prestatie hebben geleverd en ik ben zeer aangenaam verrast met het hoge bedrag dat is gedoneerd. Deze steun is van grote waarde voor onze patiënten en hun families. Deze samenwerking met een lokaal en regionaal accent onderstreept de bijzondere band tussen ZVL-1886 en het LUMC, en geeft een waardevolle bijdrage aan het welzijn van jonge patiënten in het Willem-Alexander Kinderziekenhuis.”

Albert Spijker was vanaf de eerste keer een fervent deelnemer aan de ‘100×100’ die georganiseerd werd door de triathlon-afdeling van ZVL-1886 aan het eind van het jaar. Na het overlijden van Albert in oktober 2016 is daarom besloten om dit evenement om te dopen tot de ‘Albert Spijker Memorial’.

Bij deze editie deden zo’n 150 zwemmers mee, waarbij diverse afstanden afgelegd konden worden. Een van de deelnemers was Bas Verdoes. Hij heeft de ‘100x100’ volledig in de vinderslag gezwommen. Bas is enkele jaren geleden ernstig ziek geweest en had als training nooit verder gezwommen dan 5 kilometer. Toen hij hoorde van dit evenement besloot hij om deze afstand geheel in zijn toch wel favoriete slag af te leggen. Bas werd dan ook onder luid applaus bij zijn laatste meters binnengehaald.

Wilt u meer weten over het doel of ook doneren? Kijk dan hier.