Onderzoekers ontdekken hoe Salmonella kan leiden tot darmkanker (en hoe dit mogelijk te stoppen is)

Wanneer Salmonella het lichaam binnendringt, kan het in sommige gevallen cellen in de darmen infecteren. De meeste salmonella-infecties zijn gelukkig niet ernstig. Meestal realiseren mensen zich niet eens dat hun milde symptomen worden veroorzaakt door de bacterie. Maar soms leidt salmonella tot ernstige infecties. In zeldzame gevallen zelfs met dodelijke afloop.

In 2022 ontdekten onderzoekers van het LUMC dat Salmonella soms meer doet dan mensen tijdelijk ziek maken: het kan het gedrag van de menselijke cellen verstoren en bijdragen aan kankergezwellen. Dezelfde wetenschappers zijn er nu in geslaagd om het biologische mechanisme achter dit proces te ontrafelen. Het onderzoek is gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Cell Reports.

Hoe kan een salmonella-infectie leiden tot darmkanker?

Het draait allemaal om een eiwitcomplex in onze cellen dat mTOR heet. Dit eiwit helpt de cel te beslissen wat te doen op basis van beschikbare energie en voedingsstoffen. Je kunt mTOR zien als de centrale regelaar in de cel. Het eiwit zorgt ervoor dat de stofwisseling (het proces waarbij een cel voedingsstoffen omzet in energie) en celgroei en -deling op een gecontroleerde manier plaatsvinden.

De onderzoekers ontdekten dat wanneer Salmonella een darmcel infecteert, de bacterie voedingsstoffen uit die cel gebruikt om zich te vermenigvuldigen. Hierdoor wordt het normale evenwicht in de cel verstoord en raakt mTOR ernstig ontregeld.

Als gevolg daarvan wordt de cel kankerachtig: de cel groeit sneller en begint zich ongecontroleerd te delen. "Wat opvalt is dat zelfs als de bacteriën weg zijn, de cel in een kankerachtige toestand blijft. Dit verhoogt de kans op de vorming van tumoren", zegt onderzoeker dr. Virginie Stévenin, die de studie samen met prof. dr. Sjaak Neefjes coördineerde.

Schade door salmonella-infectie terugdraaien

Het goede nieuws is dat de wetenschappers misschien ook een oplossing voor dit probleem hebben gevonden. "We ontdekten een manier om het proces van kankervorming te beïnvloeden met een eerder ontdekte remmer, een stof die de werking van mTOR tijdelijk kan blokkeren. In het laboratorium zagen we dat de behandeling met dit stofje er na een tijdje voor zorgde dat de cellen terugkeerden naar hun normale staat. Ons onderzoek laat zien dat er een manier is om de schadelijke effecten van salmonella-infecties terug te draaien", legt Stévenin (foto) uit.

Al voegt ze eraan toe: "Deze bevindingen moeten nog getest worden in een preklinische studie om te zien of de remmer ook werkt in een verder gevorderd stadium van tumorvorming. Dergelijke mTOR-remmers worden in studieverband al gebruikt om kanker mee te behandelen. Als dat kan, kunnen we ze in de toekomst mogelijk ook gebruiken om darmkanker veroorzaakt door een salmonella-infectie, en misschien ook door andere bacteriën, te behandelen."

Salmonella kan grofweg in twee typen worden onderverdeeld:

1. Salmonella die buiktyfus veroorzaakt
   Dit type infecteert uitsluitend mensen en komt vooral voor in lage-inkomenslanden in Afrika en Azië. Jaarlijks worden wereldwijd naar schatting 20 miljoen mensen getroffen, met ongeveer 200.000 sterfgevallen als gevolg.
   
   
2. Niet-tyfus veroorzakende Salmonella
   Deze variant kan zowel mensen als dieren besmetten en is het meest voorkomend. Hoewel minder dodelijk, veroorzaakt deze vorm jaarlijks ongeveer 150 miljoen infecties en 60.000 sterfgevallen wereldwijd. Dit type Salmonella staat centraal in deze studie.

Preventie
Een goede keukenhygiëne en het grondig verhitten van vlees, vis, eieren en schaaldieren tot ze volledig gaar zijn, vormen de belangrijkste maatregelen om besmetting met Salmonella te voorkomen.

Aanknopingspunten om darmkanker te behandelen

De LUMC-studie toont aan hoe belangrijk het is om bacteriële darminfecties serieus te nemen, zelfs als ze slechts milde symptomen veroorzaken. Dit onderzoek biedt tegelijkertijd aanknopingspunten om darmkanker te voorkomen en te behandelen door in te grijpen in het biologische proces.

Dit onderzoek is een samenwerking tussen zeven onderzoekers van het LUMC, zes van het RIVM en één van het VUmc. Samen analyseerden zij salmonella-stammen (groepen salmonellabacteriën afgenomen van zieke mensen) verkregen van het RIVM, en tumormonsters verkregen uit het Nederlandse netwerk van pathologielaboratoria (PALGA).