Zwaartekracht-subsidies voor 'hersenatlas' en 'het lot van eiwitten'

In het kader van het programma Zwaartekracht kunnen deze consortia de komende tien jaar baanbrekend onderzoek doen. Minister Dijkgraaf (OCW) stelt deze financiering ter beschikking voor onderzoekers uit één of meerdere vakgebied(en) die in consortia samenwerken. Daarmee wordt vernieuwing, excellentie en internationale positionering van het Nederlandse onderzoek bevorderd. De NWO heeft het selectieproces voor Zwaartekracht uitgevoerd.

Hersenatlas

Het Institute for Chemical Neuroscience (iCNS) heeft de ambitie te ontdekken welke moleculaire veranderingen in het brein ten grondslag liggen aan psychiatrische symptomen, zoals depressie, angst en psychose. Neurobiologen, chemici, psychiaters en datawetenschappers werken nauw samen aan humaan hersenweefsel. Jonge wetenschappers worden opgeleid in het combineren van chemie, kunstmatige intelligentie en neurobiologie. Hun onderzoek zal leiden tot een 'hersenatlas' van psychiatrische symptomen, en tot geheel nieuwe benaderingen om de diagnose en behandelingen van psychiatrische ziektebeelden te verbeteren.

Bij het consortium zijn tien Leidse onderzoekers betrokken. Hoogleraar Mario van der Stelt (LIC) vervult een leidende rol in het consortium. Naast hem zijn ook Kim Bonger (LIC), Elise Dusseldorp (Psychologie), Stephan Hacker (LIC), Anthe Janssen (LIC), Sander van Kasteren (LIC), Alexander Kros (LIC), Ahmed Mahfouz (LUMC), Monique Mulder (LUMC), Martijn Verdoes (LUMC) en Gerard van Westen (LACDR) betrokken bij het onderzoek.

Lees meer over de hersenatlas op de website van het Nederlands Herseninstituut.

Het lot van eiwitten

Het team van wetenschappers dat deelneemt aan het project FLOW gaat voor het eerst precies in kaart brengen hoe bepaalde eiwitten van wieg tot graf worden begeleid in de cel. Uiteindelijk kunnen ze met deze kennis het lot van die eiwitten bepalen. Dat kan vervolgens leiden tot nieuwe therapieën voor ziektes als Parkinson en cystic fibrose. Alfred Vertegaal van het LUMC heeft een leidende rol in het FLOW-consortium. Ook Monique Mulder is namens het LUMC bij het project betrokken.

De wetenschappers gaan voor het eerst in de geschiedenis een totaalbeeld creëren van alle processen die bijdragen aan het functioneren van bepaalde eiwitten in de cel. Ze willen precies weten hoe de cel ervoor zorgt dat een eiwit zich op de juiste manier vouwt en hoe het wordt onderhouden, van wieg tot graf. Daarnaast willen ze weten hoe de cel een eiwit opruimt als het verkeerd vouwt. Voor deze processen is een netwerk nodig van helper-eiwitten, ook wel chaperonnes genoemd. De wetenschap buigt zich al een halve eeuw over dit vraagstuk en richt zich daarbij altijd op verschillende eiwitten en onderdelen van het proces.

Lees op de website van de Universiteit Leiden welke Leidse onderzoekers nog meer een Zwaartekracht-subsidie hebben gekregen.