Preventieve behandeling kan ontwikkeling reumatoïde artritis vertragen of voorkomen

Dat concluderen onderzoekers van onder meer het LUMC, Erasmus MC, het Haga-ziekenhuis en Haaglanden MC, met medewerking van verschillende Zuid-Hollandse ziekenhuizen, op basis van een langjarig onderzoek dat onlangs in The Lancet Rheumatology is gepubliceerd.

Reumatoïde artritis is een van de meest voorkomende auto-immuunziekten en veroorzaakt chronische ontstekingen aan gewrichten. Mensen met RA ervaren pijn; de ziektelast en maatschappelijke kosten door uitval zijn hoog.

Preventieve behandeling bij hoog risicogroep werpt vruchten af

De onderzoekers monitorden vier jaar lang een groep van 236 personen waarvan beoordeeld werd dat zij een laag tot hoog risico liepen op de ontwikkeling van RA. Mensen met zogeheten 'subklinische inflammatie' - dat is als er bij minimaal één gewricht een ontsteking te zien is op de MRI – zijn geïdentificeerd als 'hoog-risicopatiënten'. Ook is er onderscheid gemaakt in mensen met autoantistoffen (ACPA) en zonder autoantistoffen in hun bloed, omdat deze twee groepen een verschillende onderliggende ontstaanswijze hebben voor RA.

Een deel van de onderzoeksgroep kreeg een behandeling voorgeschreven, een ander deel een placebo.

Met name in de hoog-risico groep van mensen zonder autoantistoffen, bleken er significant meer mensen RA te ontwikkelen wanneer zij een placebo kregen, dan bij de soortgelijke groep die vroegtijdig medicatie kreeg voorgeschreven. Dit is een belangrijke indicator dat vroegtijdige behandeling preventief kan werken bij deze groep. Bij mensen uit de hoog-risico groep die wel autoantistoffen hebben, blijkt de ontwikkeling van RA te vertragen bij een vroege start van medicatie.

Eerdere diagnose van belang

Vroegtijdige diagnose kan ervoor zorgen dat mensen die op weg zijn reuma te ontwikkelen, eerder het behandeltraject ingaan en daardoor minder last ervaren. Bij mensen die geen autoantistof hebben en een hoog risico op RA ontwikkeling hebben, zijn veel gewrichtsontstekingen te zien op een MRI-scan. Dat betekent dat een MRI nodig is om deze mensen vroegtijdig te 'vangen'.

"De uitkomsten zijn een belangrijke motivatie om vervolgonderzoek te doen naar vroegdiagnostiek", zegt hoogleraar reumatologie Annette van der Helm (LUMC, Erasmus MC). Dit gebeurt onder andere in het onlangs gestarte Medical Delta Programma 'Van mens naar machine – vroege detectie van reumatoïde artritis'. "Vanuit dit programma zoeken we naar een manier om met behulp van technologie efficiënter en sneller tot een goede RA-diagnose te komen, met minder inzet van artsen en tegen lagere kosten."

Met een korte MRI-scan is het mogelijk om specifieke ontstekingen in gewrichten te herkennen; met machine learning en AI-algoritmen wil het programma sneller diagnoses kunnen stellen. "Het uiteindelijk doel is om daarmee meer mensen eerder te kunnen screenen, waardoor we sneller een preventieve behandeling kunnen starten bij mensen met een hoog risico op de ontwikkeling van RA."

Deze studie is uitgevoerd binnen het regionale samenwerkingsverband Medical Delta, dat werkt aan innovatieve oplossingen voor een duurzame gezondheidszorg en waar het LUMC een onderdeel van is. 'Van mens naar machine – vroege detectie van reumatoïde artritis', is een van onlangs gestarte de onderzoeksprogramma's binnen het samenwerkingsverband. Lees hier meer over Medical Delta en de andere onderzoeksprogramma’s.