Nieuwe techniek verkleint kans op lekkages bij darmoperaties

De studie is uitgevoerd in 8 Nederlandse ziekenhuizen*, waarin bijna 1.000 patiënten zijn onderzocht. Dr. Alexander Vahrmeijer, dr. Denise Hilling, promovendi drs. Robin Faber en drs. Ruben Meijer en Jeffrey Braak van het LUMC hadden de leiding over het onderzoek, dat gepubliceerd is in het wetenschappelijke blad The Lancet Gastroenterology & Hepatology.

Doorbloeding controleren

In 2023 kregen ongeveer 12.000 mensen de diagnose darmkanker in Nederland. De meeste darmkankerpatiënten ondergaan een operatie. Het LUMC opereert gemiddeld 300 mensen per jaar aan de dikke darm: ongeveer 100 keer vanwege darmkanker en 200 keer om een andere reden, bijvoorbeeld voor chronische darmontsteking of de ziekte van Crohn.

Tijdens een darmoperatie halen chirurgen een stuk darm weg, bijvoorbeeld omdat er een tumor zit. Daarna maken de artsen de uiteinden weer aan elkaar vast. Om lekkages te voorkomen, is het belangrijk dat ze de doorbloeding van de darm controleren. Nu doen ze dat door te kijken en voelen waar de bloedvaten zitten, maar deze traditionele methode is niet altijd nauwkeurig genoeg (1 tot 8% van de patiënten ontwikkelt een naadlekkage na dikke darmoperaties en 20% bij enkeldarmoperaties).

Kleurstof helpt chirurgen

Voor het onderzoek gebruikten de ziekenhuizen een speciale kleurstof (indocyanine groen), die via een infuus aan de patiënt gegeven werd. Doordat de kleurstof zich bindt aan eiwitten in het bloed, lichten de weefsels, die goed doorbloed zijn, op met een speciale camera in nabij-infraroodlicht. Dit helpt chirurgen om beter te zien welke delen van de darmen goed doorbloed zijn en welke niet. Zo kunnen ze tijdens de operatie beter beslissen over de plaats waar ze de nieuwe darmaansluiting maken.

Het gebruik van de kleurstof resulteerde in ruim 6% minder naadlekkages bij patiënten die een operatie ondergingen van de overgang van de dikke darm naar de endeldarm en de endeldarm zelf. Hilling: “Op het totale aantal patiënten is 6% best veel, namelijk zo’n 450 patiënten per jaar. Daarbij zijn de gevolgen van een naadlekkage aanzienlijk voor patiënten: ze moeten opnieuw geopereerd worden, waarbij een arts vaak de darmaansluiting moet ontkoppelen. Daarna krijgen patiënten een stoma. Die is vaak tijdelijk, maar soms ook permanent.” Bovendien zorgen complicaties voor langere opnames en lagere overlevingskansen.

Kostenbesparend en veilig

De nieuwe techniek is ook kostenbesparend, omdat die voor minder heroperaties en dus minder en kortere opnames in het ziekenhuis zorgt. Het feit dat ziekenhuizen indocyanine groene kleurstof moeten bestellen (ongeveer 100 euro per potje, waarmee meerdere patiënten geholpen kunnen worden) doet daar niets aan af. En veel ziekenhuizen hebben tegenwoordig al de beschikking over een speciaal camerasysteem dat de kleurstof detecteert.

Geen negatieve bijwerkingen

Uit de studie blijkt ook dat de patiënten geen negatieve bijwerkingen van de kleurstof hadden, wat volgens de onderzoekers aantoont dat de methode veilig is. Bovendien wordt de stof ook al gebruikt in de oogheelkunde. Binnen enkele minuten verdwijnt de kleurstof uit het bloed.

Het LUMC is nu bezig om de nieuwe techniek op te nemen in de standaardprocedures voor operaties in de regio Leiden-Den Haag en in de Nederlandse richtlijn.

* De deelnemende centra aan de AVOID-studie zijn: LUMC, Alrijne Ziekenhuis, Haaglanden Medisch Centrum, HagaZiekenhuis, Catharina Ziekenhuis, IJsselland Ziekenhuis, Meander Medisch Centrum, Jeroen Bosch Ziekenhuis.

V.l.n.r.: Jeffrey Braak, Robin Faber, Alexander Vahrmeijer en Denise Hilling.