LUMC onderzoekt behandeling met prednisolon bij herhaalde miskramen

"Een miskraam is het spontane verlies van een vroege zwangerschap. De kans hierop is 15 tot 20%. Miskramen kunnen verschillende oorzaken hebben, zoals een niet goed werkende schildklier, een afwijkende vorm van de baarmoeder of het antifosfolipiden syndroom. In bijna 50% van de gevallen vinden specialisten geen onderliggende oorzaak. Ze spreken dan van een onverklaarde miskraam", zegt arts-onderzoeker Yentl Béquet.

Normaal laat het afweersysteem van de vrouw de foetus, die toch voor de helft lichaamsvreemd is, met rust. "Er zijn aanwijzingen dat een deel van de onverklaarde miskramen komt doordat het afweersysteem de foetus afstoot. Wat er daarbij precies fout gaat, dat weten we nog niet. Wel is van prednisolon bewezen dat het invloed kan hebben op bepaalde afweercellen. Zo wordt het middel gebruikt bij orgaantransplantatie om te voorkomen dat het lichaam van de ontvanger het nieuwe orgaan afstoot", zegt gynaecoloog Lisa Lashley.

Nog geen bewezen behandeling

De LUMC-onderzoekers denken dat prednisolon (vergelijkbaar met prednison) mogelijk ook bij zwangerschappen afstoting kan voorkomen. Lashley: "Er zijn buitenlandse studies gedaan die daarop wijzen, maar die waren te klein en niet willekeurig (gerandomiseerd) van opzet. Op dit moment geldt prednisolon daarom niet als bewezen behandeling. In het LUMC en de rest van Nederland wordt het dan ook niet gegeven om de kans op een levend geboren kind te verhogen. In landen als België en Duitsland wordt dit middel wel al voor deze indicatie voorgeschreven."

Lashley en haar collega's kregen de afgelopen jaren veel vragen van vrouwen over het gebruik van prednisolon. Om aan te tonen (of te verwerpen) dat prednisolon de kans op een levend geboren kind kan vergroten bij vrouwen met herhaalde miskramen, besloot zij de PREMI-studie op te zetten. Aan het onderzoek doen elf andere Nederlandse klinieken mee.

Prednisolon of placebo

De studie richt zich op vrouwen die herhaalde, onverklaarde miskramen hebben gehad en maximaal zeven weken zwanger zijn. Om te testen of de behandeling echt werkt, krijgt de ene helft van de vrouwen de prednisolon en de andere helft een nepmedicijn (placebo). De computer bepaalt wie wat krijgt. De deelnemers weten niet wat ze slikken, ook de onderzoekers weten dat niet. Deze manier van onderzoek doen heet blinderen en helpt om te voorkomen dat verwachtingen de resultaten beïnvloeden.

De vrouwen die meedoen, hoeven niet langs te komen in het LUMC. Béquet: "Tussentijds bellen we vier keer en sturen we de deelnemers digitale vragenlijsten. Verder kunnen ze de standaardcontroles laten doen bij hun eigen verloskundige of ziekenhuis. Iedereen doet 52 weken aan de studie mee. Ook vrouwen die een miskraam doormaken. We vragen hun onder meer hoe het gaat en naar de impact van de miskraam."

Medicijn veilig, soms bijwerkingen

De onderzoekers willen vrouwen geen valse hoop geven. "We zijn heel erg open in onze informatie. We leggen uit wat het belang is van de studie en dat de kans 50% is dat een vrouw niet prednisolon, maar de placebo krijgt. Ook leggen we uit dat het medicijn veilig is en dat het vanwege andere aandoeningen ook al door zwangere vrouwen wordt gebruikt. In een kleinere studie in Engeland, waarbij ook prednisolon werd gegeven bij vrouwen die onverklaarde herhaalde miskramen hadden, werden bijwerkingen gemeld. Maar deze waren dermate mild dat niemand gestopt is met innemen", vertelt Béquet.

Lashley vult aan: "Prednisolon staat bekend als vrij forse medicatie. Er zijn allerlei aandoeningen waarbij mensen het chronisch gebruiken, zoals astma en de ziekte van Crohn. Zij kunnen nare bijwerkingen krijgen, waaronder gewichtstoename. Het is dan ook niet zo gek dat sommige vrouwen huiverig zijn. Het grote verschil is dat wij de prednisolon in een korte kuur geven en in een veel lagere dosering. We verwachten ook dat alle bijwerkingen verdwijnen na het stoppen van de medicatie."

Verschil van minstens 12 procent

Volgens de onderzoekers is er minimaal een verschil van 12% in levend geboren kinderen tussen de beide groepen nodig, voordat ze kunnen stellen dat het medicijn werkzaam is voor dit doel. Daarbij mag het medicijn geen ernstige bijwerkingen geven voor moeder of baby. Verder kijken de onderzoekers naar het effect van prednisolon op:

• Immuuncellen in de baarmoeder.
• De duur van de zwangerschap en het geboortegewicht van het kind.
• Overleving van de baby na 28 dagen.
• Mogelijke bijwerkingen bij de moeder, zoals maag-darmklachten en stemmingswisselingen.
• Zwangerschapscomplicaties zoals zwangerschapsvergiftiging (pre-eclampsie) en zwangerschapsdiabetes.

Mocht prednisolon zich bewijzen als behandeling bij onverklaarde herhaalde miskramen dan is het uiteindelijke doel om het in de Nederlandse richtlijnen op te nemen als standaardbehandeling.

De PREMI-studie zoekt nog deelnemers. Geïnteresseerden kunnen contact opnemen via premi@lumc.nl. Voor meer informatie kun je kijken op: zorgevaluatienederland.nl/premi.

Het LUMC organiseert op 26 oktober een miskramenpatiëntendag. Hiervoor aanmelden kan via centrumjongezwangerschap.nl.