Groeiend personeelstekort op de IC? Medische studenten helpen mee

Wat doe je precies op de IC, Max?

Max Andringa: “We ondersteunen de IC-verpleegkundigen van 7:30 tot 13:00 uur. We beginnen de dag met het uitzetten van medicatie. Daarna helpen we in de ochtendzorg bij de patiënten en ondersteunen we bij verschillende taken. We nemen bijvoorbeeld bloedgassen af, bereiden monitorlijnenwissels en bloeddrukmeetsystemen voor en assisteren bij het verwijderen van drains. Daarnaast lopen we ook met de IC-verpleegkundige mee om de patiënt naar een verpleegafdeling te brengen. Of maken we een bedplaats gereed voor iemand die na een operatie op de IC wordt opgenomen.

Mogen studenten deze taken doen?

Lennard Pennekamp, verpleegkundig teamleider IC: “We werken met hele kwetsbare patiënten. Daar moet je heel voorzichtig mee omgaan. Artsen en verpleegkundigen zijn BIG-geregistreerd en zijn wettelijk aansprakelijk voor wat ze doen, studenten zijn dit nog niet. Ze doen daarom alles in overleg met een verpleegkundige. En alle directe zorg voor een patiënt, zoals het draaien van een patiënt of het labelen van infuuslijnen doen ze samen met een IC-verpleegkundige. We hebben voordat we van start gingen een risico-analyse gedaan welke taken studenten wel en niet kunnen doen en voeren regelmatig gesprekken met de verpleegkundigen en studenten. De taken beperken zich tot wat mag en kan binnen de wet- en regelgeving.”

Waarom zetten jullie medische studenten in?

Lennard: “Er is een tekort aan IC-verpleegkundigen. Dat zal in de toekomst alleen maar groter worden, want we zien landelijk dat minder mensen de opleiding doen tot IC-verpleegkundige. Er moet dus iets gebeuren. Tijdens de covid-pandemie kregen we hulp van oud-IC-verpleegkundigen en medische studenten. Zij werkten taakgericht en boden ondersteuning tot waar dat mocht. Deze werkwijze hebben we later verder ontwikkeld samen met medisch student Tom Teeuwen, mede-initiator van dit project. Hierdoor kunnen we medisch studenten een bijbaan bieden op de IC. We zijn inmiddels een jaar verder met de eerste lichting studenten.”

Waarom medische studenten en niet verpleegkundestudenten?

Lennard: “Dat heeft een hele praktische reden. De roosters van studenten (Technische) Geneeskunde bieden meer ruimte dan die van verpleegkundigen. Daarom hebben we ook studenten uit verschillende jaren. In tentamentijd hebben we op deze manier nog genoeg capaciteit, omdat de roosters niet hetzelfde zijn.”

Hoe reageren verpleegkundigen?

Lennard: “We hebben de verpleegkundigen meegenomen in het hele traject. Ze gaven aan welke taken medisch studenten kunnen doen en welke niet. Ook worden verpleegkundigen nauw betrokken bij het inwerken. Het was leuk om te zien dat twijfels veranderden in het omarmen van de werkwijze. Het overgrote deel van de verpleegkundigen is positief.”

Max: “In het begin was het wennen, ook voor ons. Waar er eerst nog wat terughoudendheid was, veranderde dit naar een groeiende hulpvraag. Verpleegkundigen weten door de vastgestelde taken goed waar wij bij kunnen ondersteunen. En andersom: ‘Dit is wat wij als studenten mogen, kunnen we jou daarbij helpen?’. Dit zorgt er bijvoorbeeld voor dat verpleegkundigen langer de tijd hebben met een patiënt.”

Helpt de bijbaan jou in je studie, Max?

Max: “Zeker! Je leert tijdens de bachelor heel veel, maar bent niet veel bezig in de kliniek. Op de IC leren we veel over verschillende ziektebeelden en medicatie. Op rustige momenten kan ik mijzelf daarin ook verdiepen. In mijn studie merk ik dat ik veel sneller verbanden kan leggen tussen de praktijk en wat ik leer. Daarnaast maak je helaas ook weleens een overlijden mee, dat is onvermijdelijk op de IC. Daar kom je tijdens je bachelor weinig mee in aanraking. Ook mogen we soms meekijken bij complexere handelingen en mee naar andere afdelingen. Dan sta je ineens op de traumakamer van de Spoedeisende Hulp om een patiënt te begeleiden naar de IC. Ik heb het heel erg naar mijn zin en ga ook nog een jaar door.”

Wat is het toekomstbeeld?

Lennard: “We willen het takenpakket verder optimaliseren voordat we uitbreiden naar bijvoorbeeld de avonddienst. Hiervoor voeren we gesprekken met verpleegkundigen en studenten. Als de inhoud van het takenpakket ideaal is, dan is de wens om de inzet uit te breiden naar andere diensten. In de avonddienst hebben we ook piekmomenten, dan zouden studenten ook heel goed taken kunnen overnemen. Mogelijk kunnen we zelfs zo uitbreiden dat we een extra bed beschikbaar kunnen hebben. Maar dat is echt nog toekomstmuziek.”