‘De meeste lol heb ik als ik denk: dit wordt een mooie show’

Welke lessen geef je?

“Ik ben blokcoördinator van ‘Mechanism of Disease 1’, een onderwijsblok over ziektemechanismes, dus het ‘hoe en waarom’ van ziekte. We beginnen met uitleg over hoe het immuunsysteem in elkaar zit. Vervolgens leren studenten hoe het immuunsysteem ervoor zorgt dat je infectieziekten kan bestrijden, denk aan bacteriën, virussen en schimmels. Daarnaast behandelen we auto-immuunziekten waarbij het immuunsysteem zich tegen het eigen lichaam keert. En uiteindelijk gaan we ook in op transplantatie, wat er gebeurt als het immuunsysteem een donororgaan afstoot. Voor elke dokter is het belangrijk te begrijpen hoe dit soort mechanismen precies werken.”

Hoe zorg je dat studenten bij de les blijven?

“Het gevoel van: dit zit zó vet in elkaar, dat wil ik overbrengen op studenten. Als de student dat meevoelt, dan is dat één van de beste manieren om studenten geboeid te houden. Hoe ik dat doe, is ieder jaar weer anders. Zo heb ik vorig jaar een heel gek college gegeven waarin ik verschillende vormen van immuniteit vergeleek met het maken van pasta, met kant-en-klare saus (aangeboren immuniteit) versus helemaal zelf maken (verworven immuniteit). Ik ben constant bezig met dat soort vergelijkingen. Ik onthoud het hierdoor zelf beter en denk dat studenten het zo ook beter onthouden. Het uitstralen van plezier in een les, dat werkt hopelijk aanstekelijk.”

Bereid je dat voor?

“Ik bereid lessen altijd heel goed voor. Er gaat stiekem veel tijd zitten in de voorbereiding, soms zelfs tot diep in de nacht. De meeste lol in onderwijs heb ik als ik denk: dit wordt echt een mooie show, ik heb er nu al zin in. Alleen als je de show helemaal perfect hebt voorbereid, net als bij een cabaretier, dan vallen de  ‘aha-momenten’ goed.”

Loop je ook tegen uitdagingen aan?

“Het vinden van de toegewijde focus en de tijd om je met onderwijs bezig te houden, is een grote uitdaging. In het LUMC en veel academische ziekenhuizen is het zo georganiseerd dat je niet fulltime docent bent. Je bent dokter en dat dokterswerk is niet makkelijk stop te zetten. Je bent overgeleverd aan de bereidheid van collega’s om je werk tijdelijk over te nemen of aan je afdelingshoofd om je uit te roosteren. Dat lukt niet altijd. Dat leidt ertoe dat docenten vaak onder grote druk staan, want er staan straks wel 350 studenten voor je deur. Dus zie je dat docenten in de piekperiode van hun onderwijs vaak veel overuren draaien om toch goed beslagen ten ijs te komen. Want zij voelen: het onderwijs is wel de basis van onze toekomstige collega’s. Het is niet alleen de basis van de kennis, maar ook van hoe enthousiast en bevlogen zij zullen zijn over het vak.”

Wat zou dit kunnen verbeteren?

“Ik las een tijdje terug een stuk in de krant over het onderwijs in Estland. Daar geven ze leraren veel autonomie en vrijheid. Ik denk dat we hiervan kunnen leren. Docenten het volledige vertrouwen te geven, zodat zij hun vak het beste over kunnen brengen is essentieel. Er zijn zoveel manieren om iets uit te leggen of over te brengen – geef docenten hierin keuzevrijheid. En om nog een stapje verder te gaan: geef coördinerende docenten ook een stukje financiële autonomie. Als je jaarlijks bijvoorbeeld zelf een bedrag mag investeren in je blok, in onderwijsvernieuwing, het organiseren van een symposium of het opzetten van een nieuw practicum, dan wordt het pas echt interessant.

Je ziet veel studenten. Is iemand jou bijgebleven?

“Vorig jaar was er een student die het vak voor de vierde keer deed. Ze kwam naar me toe en zei: ‘Als ik het nu niet haal, dan loopt mijn studie helemaal spaak.’ Ik heb het advies gegeven: ‘Kom opdagen bij alles en stel de hele tijd je vragen. Ik ben er voor je.' Zij heeft het uiteindelijk gehaald en was superblij. Dat is natuurlijk geweldig.”

“Daarnaast is er vorig jaar een student geweest die naar me toekwam, omdat ze de pathologie heel interessant vond. Op de afdeling Pathologie hebben we tegenwoordig een leuke bijbaan voor studenten in onze uitsnijkamer. Hier verwerken we weefsel van patiënten om uiteindelijk microscoopglaasjes van te maken. De studenten hebben nu een rol om de kleine weefsels, zoals tumorbiopten of kleine huidexcisies vanwege moedervlekken, te verwerken. De student die naar me toekwam, is nu een vrijwel onmisbare medewerker op onze afdeling. Supertof! Dat is ook het mooie van onderwijs geven. Ik kan mijn vak als patholoog, wat niet het meest bekende specialisme is, in de schijnwerpers zetten. Het is een megacool vak, op het scherpst van de snede met nieuwe ontwikkelingen.”

Je geeft ook lessen over vapen aan middelbare scholieren in het kader van Vapen #JouwKeuze. Is er verschil tussen lesgeven aan middelbare scholieren en studenten Geneeskunde?

“Of je een mechanisme nu uitlegt aan een student of scholier: het maakt niet zoveel uit. We proberen beide groepen op dezelfde manieren geboeid te houden door ons goed in te leven in hun perspectief en kennisniveau. Misschien nog meer dan in een zaal met geneeskundestudenten, maken we het onderwijs voor middelbare scholieren heel visueel. Door mechanismen via pictogramtaal in beelden om te zetten, is het mogelijk om leerlingen van allerlei opleidingen goed te bereiken. De vape-campagne wordt ook gezien door geneeskundestudenten, en we gaan binnenkort starten met ‘co-assistent in de klas’. Het is mooi om te merken dat studenten en co-assistenten zich al heel bewust zijn van hun maatschappelijke verantwoordelijkheid als dokter.”

Wat wil je dat studenten meenemen van jouw lessen?

“Als je begrijpt hoe ziekte werkt en ook het achterliggende mechanisme kent, dan is dat een basis om een betere dokter te worden. Dokter zijn vergt creativiteit, want geen mens is hetzelfde. Maar voor creativiteit moet je basis rotsvast zijn. Die basis proberen wij met onderwijs te leggen. En dat is hartstikke leuk.”

In ‘Daarom docent’ zijn onze docenten aan het woord. Mensen uit het vak die zich elke dag, naast hun eigen werk, keihard inzetten voor onze toekomstige zorgprofessionals. Danielle Cohen won in 2024 de prijs voor beste docent van M.F.L.S., de Medische Faculteit der Leidse Studenten.