Complexe hartritmestoornissen

Door: Douwe Biesma, voorzitter raad van bestuur

Het hart is een veelzijdig en complex orgaan. Om het beter te begrijpen werken onze artsen samen met onder meer biologen, natuurkundigen en engineers. Dit interdisciplinaire team werkt aan een innovatieve behandeling voor hartritmestoornissen. Onlangs toonden zij aan hoe het hart zelf in staat kan worden gesteld om onregelmatige hartslagen te herkennen en te herstellen door middel van een biologisch geïntegreerde hartdefibrillator, de BioICD. Daarbij maken zij gebruik van de natuurlijke elektrische stroompjes van het hart om te defibrilleren. Het hartritme zou daardoor op een volledig biologische en schokvrije manier worden hersteld. Dat betekent dus mogelijk dat in de toekomst het hartritme overal en altijd direct kan worden hersteld zónder een zware, pijnlijke schok, ook voor patiënten met boezemfibrilleren. Dat zou patiënten niet alleen een betere kwaliteit van leven geven, maar ook de prognose van hun ziekte verbeteren.

Om uiteindelijk de BioICD te realiseren, worden op dit moment nog lichtgevoelige eiwitten in het hart aangebracht middels gentherapie. Met mini LED-lampjes kan dan middels een lichtflits de stroom worden opgewekt die nodig is om het ritme te herstellen. Na succesvol onderzoek in de rat is de volgende stap het varken. Op dit gebied is onze samenwerking met de TU Delft heel belangrijk. Het duurt nog even voordat deze baanbrekende biotechnologie de mens heeft bereikt, maar de vooruitzichten ervan zijn veelbelovend.

Ablatie

Patiënten met complexe hartritmestoornissen kunnen we ook helpen met een ablatie, een ingreep waarbij de elektrische geleiding door het hart wordt geblokkeerd. Het LUMC is gespecialiseerd in ablatie bij ventriculaire tachycardieën (VT), waarbij er sprake is van een abnormaal snelle hartslag. Vanuit heel Nederland en zelfs vanuit het buitenland komen VT-patiënten daarvoor naar het LUMC.

Ook is het LUMC expertisecentrum op het gebied van complexe hartritmestoornissen en hartfalen als gevolg van een zeldzame cardiomyopathie, een ziekte van de hartspier waarbij het hart abnormaal vergroot of verdikt is of verstijfd raakt. We zijn onder meer bezig om bij deze cardiomyopathieën, die meestal een erfelijke oorzaak hebben, de bron van hartritmestoornissen op te sporen. Daarbij werken we intensief samen met de Deense collega’s van de universiteit van Aarhus. Een van de doelen is om mensen met een erfelijke aanleg voor cardiomyopathie die een risico lopen plotseling te overlijden aan een ritmestoornis preventief te behandelen, bijvoorbeeld met gentherapie.

Ingrepen voor complexe hartritmestoornissen bij cardiomyopathie gebeuren op basis van de laatste wetenschappelijke inzichten. Een ablatie bij deze patiënten is vaker moeilijk uitvoerbaar vanwege de dikte van de hartspier. Nieuwe in het LUMC ontwikkelde technieken om het hart in kaart te brengen, kunnen de specialist gelukkig helpen. Die kennis delen we ook met anderen. Zo hebben onze experts een belangrijke rol bij het vaststellen van internationale richtlijnen voor de behandeling van patiënten met een zeldzame cardiomyopathie.

Mechanisch steunhart

Verder bieden we patiënten met ernstig hartfalen, bij wie geen andere behandelingen mogelijk meer zijn al ruim dertien jaar een mechanisch steunhart. We zijn het enige centrum in Nederland, die de Left Ventricular Assistant Device (LVAD) zoals het steunhart officieel heet, aanbiedt als eindtherapie. In andere centra wordt het steunhart gebruikt als overbrugging naar een harttransplantatie. Inmiddels hebben in het LUMC al meer dan 120 patiënten een LVAD, waarmee ze hun dagelijkse activiteiten weer hebben kunnen oppakken.

Ik mag oefenen met het verwisselen van de accu van een LVAD (zie foto). De druk is hoog en het alarm is oorverdovend, maar het lukt me om bijtijds de LVAD weer aan de praat te krijgen. Mijn bewondering voor de patiënten die dit zelf in de thuissituatie doen, is groot.