Veelbelovende nieuwe celtherapie moet afstoten donornier tegengaan

Van nature zal een lichaam een donororgaan in de meeste gevallen willen afstoten. Dat komt doordat lichaamscellen qua kenmerken niet overeenkomen. Het immuunsysteem van de ontvanger herkent de cellen van de donororgaan daardoor als vreemd en valt ze aan. Om die reden moeten patiënten met een donororgaan nu nog hun hele leven afweer-onderdrukkende medicijnen slikken. Die medicijnen onderdrukken echter ook andere delen van het immuunsysteem. Bovendien kunnen ze voor (ernstige) bijwerkingen zorgen, zoals een verhoogd risico op infecties en hart- en vaatziekten.

De therapie bestaat uit een behandeling met een speciaal soort eigen afweercellen (regulerende T-cellen of Treg-cellen). Binnen het afweersysteem opereren die Treg-cellen als het ware als agenten van de militaire politie. Ze hebben als taak om aanvalscellen in het afweersysteem in toom te houden. Vóór de nieroperatie hebben artsen miljoenen Treg-cellen uit de patiënt gehaald. In het lab zijn die cellen vervolgens genetisch zo aangepast dat ze hun controlerende werk specifiek rondom de getransplanteerde nier gaan doen.

Patiënt krijgt eigen genetisch aangepaste cellen terug

Ruim drie maanden na de transplantatie heeft de Leidse patiënt zijn eigen genetisch aangepaste Treg-cellen (nu TX200 genoemd) per infuus teruggekregen. De verwachting is dat veel van die TX200-cellen hun weg zullen vinden naar de gedoneerde nier. Daar aangekomen moeten de cellen zich aan het orgaan binden en actief worden. Met als doel te voorkomen dat het eigen lichaam de nieuwe nier aanvalt.

Nierspecialist en vicevoorzitter van het LUMC Transplantatiecentrum, dr. Aiko P.J. de Vries, zegt: "Op het gebied van orgaantransplantatie is dit de eerste studie ter wereld waarbij de behandeling wordt toegepast op mensen. Het is een belangrijke stap in de ontwikkeling van orgaantransplantatie om patiënten minder afhankelijk te maken van afweeronderdrukkende medicijnen." Voor het project werkten verschillende afdelingen in het LUMC nauw samen.

Patiënten komende tijd gevolgd

De behandeling in het LUMC maakt onderdeel uit van een internationale klinische-wetenschappelijke proef, waarbij de therapie voor het eerst wordt toegepast op mensen. Aan het onderzoek doen ook medische centra in Oxford, Leuven, Groningen en Rotterdam mee. In het LUMC is tot nu toe de hoogste dosering aan TX200-cellen gegeven. De patiënten die binnen het onderzoek zijn behandeld, worden de komende tijd gevolgd. Daarna zal ongetwijfeld een groter onderzoek volgen, waarna de nieuwe celtherapie hopelijk op grotere schaal kan worden toegepast.

Het LUMC is een expertcentrum voor regeneratieve geneeskunde en innovatieve gen- en celtherapie. Het LUMC Transplantatiecentrum werkt al sinds 1966 continue aan het excelleren op uitkomsten van orgaantransplantatie door innovatie.

Referenties:

Leiden Transplant Talks | LUMC Transplantatie Centrum | Regeneratieve Geneeskunde