Eén voor allen, allen voor N=1
Annemieke Aartsma-Rus is hoogleraar Translationele Genetica
&w=710&h=710)
Het DCRT is geïnspireerd op het werk van Dr. Tim Yu in Boston, die voor één enkele patiënt (N=1), Mila, een exon-skip-therapie ontwikkelde: milasen. Helaas hadden we met het DCRT wat opstartproblemen. De eerste tegenvaller kwam in de vorm van de pandemie. Twee weken na onze feestelijke opening moest het lab dicht en moesten we allemaal thuis werken. Dat maakte het doen van experimenten onmogelijk, maar belemmerde ons niet om online te overleggen en netwerken met experts op het gebied van markttoelating, medicijnontwikkeling, vergoeding en patiëntparticipatie. Ook spraken we met Europese experts over de zeldzame ziektes die we beoogden te behandelen, wat leidde tot het opzetten van het 1 Mutation 1 Medicine netwerk (1M1M). Tenslotte raakten we betrokken bij de N-of-1 collaborative, een paraplunetwerk opgericht door Tim Yu en Mila’s moeder, met als doel om alle N=1 ontwikkelingen wereldwijd in goede banen te leiden.
1 therapie voor 1 patiënt
Het is duidelijk waar we nationaal, op Europees niveau en globaal naar toe willen: een model om individuele patiënten die in aanmerking komen te behandelen met exon-skip-therapieën. Wat er nog niet is, is de weg naar dit doel – die moet worden gebouwd. De normale manier van medicijnontwikkeling is namelijk niet toepasbaar, omdat vaak maar één patiënt baat heeft bij een specifieke exon-skip-behandeling. Inmiddels is duidelijk dat de verschillende N=1 therapieontwikkelingen ook overeenkomsten hebben, zoals hoe je een exon-skipmiddel kunt testen en optimaliseren in celmodellen. Wij als DCRT droegen bij aan richtlijnen op dit gebied, vanwege onze jarenlange expertise met het ontwikkelen van exon-skipmiddelen.
Onverwachte obstakels
Maar er zijn ook obstakels. Duitse collega’s uit het 1M1M-netwerk hadden een patiënt met ataxia telangiectasia die een geschikte mutatie had voor exon-skippen. Tim Yu in Boston bleek al een patiënt met exact dezelfde mutatie te behandelen met exon-skip-therapie. Maar door verschillen in wetgeving kon de behandeling helaas niet worden geëxporteerd naar Duitsland. In plaats daarvan moest de Duitse patiënt voor 9 maanden met zijn moeder naar Boston verhuizen om daar behandeld te worden. Inmiddels is de patiënt terug in Duitsland en wordt hij daar behandeld. Vooralsnog is het dus eenvoudiger om patiënten te vervoeren dan de N=1 behandelingen zelf. Uiteraard hopen we dat dat in de toekomst verandert.