Nieuw benoemde hoogleraar Hermelijn Smits onderzoekt hoe microben en parasieten ons beschermen
Het menselijk lichaam herbergt een grote en diverse gemeenschap van commensalen (micro-organismen zoals bacteriën, virussen, schimmels en wormparasieten), die een belangrijke rol spelen in onze verdediging tegen verschillende ziekteverwekkers. "Deze micro-organismen hebben gemeen dat ze kleine, actieve moleculen produceren”, zegt professor Hermelijn Smits van de LUMC-afdeling Parasitologie. “Deze bioactieve moleculen kunnen worden gebruikt bij de ontwikkeling van nieuwe therapieën ter voorkoming of behandeling van een breed spectrum aan ontstekingsziekten, waaronder die van het longen."
Zaken in evenwicht brengen
Smits is vooral geïnteresseerd in het bestuderen van de relatie tussen de samenstelling van commensalen, ontstekingsreacties aan mucosale oppervlakken (zoals in de luchtwegen) en het behoud van een evenwichtig immuunsysteem. "Ons immuunsysteem moet voorkomen dat het overdreven reageert op lichaamsvreemde entiteiten die onschadelijk zijn. Daarnaast moet het snel het evenwicht kunnen herstellen nadat het infecties heeft beteugeld. Op die manier voorkomt het overmatige beschadiging van het slijmvliesweefsel en het binnendringen van ziekteverwekkers die werkelijk een bedreiging vormen."
In de loop der jaren heeft Smits een aantal bioactieve moleculen geïdentificeerd, uitgescheiden door parasieten en bacteriën, die gedeeltelijk betrokken zijn bij deze regulerende activiteiten. Deels in samenwerking met professor Pieter Hiemstra van de afdeling Longziekten van het LUMC gaat zij de moleculen nu testen in preklinische modellen van immuun- en/of long-epitheelcellen van ofwel patiënten of gezonde personen. "Mijn ambitie is om een translationele stap te zetten en deze moleculen uiteindelijk in de kliniek toe te passen. Dit schept meerdere kansen voor therapieontwikkeling."
Goede microben?
Onze interactie met commensalen is drastisch veranderd in de moderne samenleving, en wordt sterk beïnvloed door levensstijl en omgeving. "Dit heeft veel implicaties voor het in balans houden van gezondheid en ziekte", merkt Smits op. Bijvoorbeeld veranderingen van de microbiële samenstelling op mucosale oppervlakken door voeding, beweeggedrag, andere beroepsactiviteiten, woonomstandigheden, en andere soorten contacten die we hebben met mensen en dieren, hebben ons risico om chronische immuungemedieerde (respiratoire) aandoeningen te ontwikkelen, doen toenemen.
"Met de komst van nieuwe experimentele mogelijkheden wordt het steeds duidelijker dat de relatie die we met microben hebben opgebouwd ongelooflijk complex is en veel verder gaat dan alleen het concept van ' verspreiders van ziekten'. Een beter begrip van deze delicate wisselwerking zal ons helpen bij onze inspanningen om de ontwikkeling van bepaalde immuungemedieerde aandoeningen onder de bevolking te voorkomen."
Een wereld zonder astma
Veel van Smits’ onderzoek is gericht op de aanpak van ongeneeslijke chronische ziekten, zoals astma. "Alleen al in Nederland lijden momenteel meer dan 600.000 mensen aan deze ziekte, waaronder 100.000 kinderen. Het is een groeiend probleem - elk jaar worden er meer kinderen gediagnosticeerd en opgenomen in het ziekenhuis. Helaas kunnen we astma nog niet voorkomen of genezen."
Om het probleem aan te pakken, leidt professor Smits 'A World Without Asthma (AWWA)' - het eerste internationale consortium dat wordt gefinancierd door LONGFONDS |Accelerate. "Experts van over de hele wereld werken nu samen om astma te voorkomen door cruciale interacties tussen de mens en het organisme te bestuderen. Op deze manier komen we langzaam weer in contact met cruciale microben die ons immuunsysteem zo lang in balans hebben gehouden".
Bekijk de LONGFONDS |Accelerate video om meer te weten te komen over hun Astma Preventie Onderzoeksproject.