Bescherm tijdens een pandemie vooral ook de revalidatie!

We weten nu, bijna een jaar nadat het virus ook bij ons hard toesloeg, dat  COVID-19 niet alleen een heel ernstig acuut beloop kan hebben, maar ook gepaard kan gaan met een moeizaam herstel.

Veel patiënten blijven lang klachten houden die veel verder gaan dan alleen luchtwegklachten. Het herstel wordt bemoeilijkt door verlies aan spierweefsel. Dit geeft namelijk mobiliteit- en balansproblemen, wat op zijn beurt weer zorgt voor problemen met dagelijkse activiteiten. Daarnaast zijn vaak meerdere organen aangedaan, zoals het hart, nieren of lever, en komen er problemen voor bij het geheugen en concentratie. Ook zien we veel psychische problemen, zoals angst, depressie tot zelfs post traumatische stressstoornis.

Revalidatie is nodig

Dit alles maakt dat herstel bij een grote groep patiënten niet vanzelf gaat, en voor hen is revalidatie een belangrijke manier om te proberen er weer bovenop te komen. In Nederland hebben wij de Medisch Specialistische Revalidatie in revalidatie centra, waar revalidatie artsen de medische zorg geven. Daarnaast hebben wij de geriatrische revalidatie waarbij specialisten Ouderengeneeskunde de medische zorg geven. Beide spelen in het herstel van deze patiënten een grote rol, waarbij de geriatrische revalidatie vooral de oudere patiënten of kwetsbare patiënten met meerdere ziektes bedient. 

Wat werkt het best?

Omdat de ziekte ons zo overvallen heeft, en we het beloop nog niet goed kenden, is het even zoeken naar wat de beste revalidatiebehandeling is. Het LUMC speelt hierin een belangrijke rol. Ik ben namens het LUMC medevoorzitter van een werkgroep van het Kennisinstituut die in samenwerking met alle relevante professionals in snel tempo een Richtlijn Revalidatie COVID-19 gaat opstellen. Daarin zullen alle internationale publicaties worden opgezocht en kritisch worden beoordeeld, om te komen tot een gedegen advies.

Internationale studie naar revalidatie

Daarnaast leiden wij vanuit de academische werkplaats ouderenzorg van het LUMC, het UNC-ZH, een Europese studie naar het beloop van de revalidatie van deze patiënten, de EU-COGER studie . Acht landen doen mee, en de gegevens die nu binnenstromen helpen ons vat te krijgen op het beloop van het herstel. We leren daar veel van, vooral omdat we continu internationaal onze ervaringen uitwisselen.

Hartenkreet

Tot zover helaas de positieve geluiden. Minder positief is dat dat zowel in Nederland als in andere Europese landen, revalidatieplekken in tijden van een pandemie onder druk staan. Instellingen worden ingezet voor acute zorg, voor andere zorgtaken of personeel wordt ingezet op andere plekken. Dat is een slechte ontwikkeling, omdat bij ziektes die zo’n moeizaam herstel hebben juist extra capaciteit zou moeten worden gecreëerd. Dit is een belangrijk leerpunt voor de toekomst dat ik graag aan beleidsmakers wil meegeven: bescherm tijdens een pandemie vooral ook de revalidatie! We hebben deze hartenkreet daarom ook internationaal gepubliceerd, lees het vooral nog eens na!

Wilco Achterberg is specialist ouderengeneeskunde Topaz en Hoogleraar ouderengeneeskunde in het LUMC.

[1] allecijfers.nl