Oratie: Goede timing is cruciaal bij doelgroepgerichte leefstijlinterventies

In Nederland bestaan er grote gezondheidsverschillen tussen bevolkingsgroepen. Uit onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat mensen met een sociale achterstand vaker last hebben van multimorbiditeit, het ervaren van meerdere chronische aandoeningen tegelijkertijd. Als hoogleraar Population Health doet Kiefte-de Jong onderzoek naar leefstijl en preventie vanuit een levensloopperspectief. Haar onderzoek is ingebed in de LUMC-Campus Den Haag. 

Volgens Kiefte-de Jong is voorkomen beter dan genezen. Ze wil daarom big data uit de routine zorg koppelen aan andere bronnen. “We zijn steeds meer in staat om groepen die extra aandacht nodig hebben op het gebied van preventie en zorg te identificeren. Met het combineren van verschillende databronnen kan de juiste zorg op de juiste plek worden ingericht.” Bij ieder persoon moet wel worden gezocht naar een geschikt sleutelmoment voor een leefstijlinterventie. Dit zijn momenten waarop mensen bereid zijn om hun leefstijl aan te passen. Voorbeelden hiervan zijn een zwangerschap of de diagnose van een chronische ziekte.

De eerste levensfase

Belangrijk is dat mensen die een hoog risico hebben op leefstijl-gerelateerde ziektes, al vroeg op de radar verschijnen. Hoe eerder een (preventieve) leefstijlinterventie wordt toegepast, des de groter de kans dat ziektes voorkomen worden. Voor het ontwikkelen van een goede gezondheid zijn de eerste 1.000 dagen van een mensenleven al cruciaal.

Uit verschillende studies blijkt dat baby’s die tijdens de zwangerschap en vlak na de geboorte last hebben van voedseltekort, overgewicht of obesitas, op latere leeftijd een grotere kans hebben op hart- en vaatziekten of type 2 diabetes. Ook kinderen die in hun jeugd een trauma, mishandeling, verwaarlozing of armoede hebben meegemaakt, krijgen op latere leeftijd vaak met leefstijl-gerelateerde ziekten te maken. 

Kijk naar het hele plaatje

Leefstijl heeft niet alleen te maken heeft met voeding en voldoende bewegen. Ook psychosociale factoren hangen nauw samen met hoe mensen met hun gezondheid om kunnen gaan. Kiefte-de Jong: “Voor de ene persoon werkt individuele counseling goed, terwijl een ander meer heeft aan een groepsinterventie met ervaringsdeskundigen. Verder kunnen de juiste aanpassingen in de leefomgeving van iemand ervoor zorgen dat een gezonde leefstijl daadwerkelijk aantrekkelijker wordt.”  

Meer weten? Lees de volledige oratie van prof. dr. Jessica Kiefte-de Jong.