Leren over adrenaline: Klokhuis bij de les

6 juni 2019
leestijd
Jong en oud praat over stress. Daarom lijkt het goed om al vroeg te beginnen met les over stress. Dat vonden ze ook bij het Klokhuis, het onvolprezen kinderprogramma van de publieke omroep. De makers bedachten dat het bekendste stresshormoon, adrenaline, een goed onderwerp zou zijn voor een aflevering.

Wat is adrenaline, waar is het goed voor, waar is het slecht voor en waarom zoeken sommigen de adrenaline-kick op?

Voor het LUMC betekent ‘vroeg les’ de tweedejaars studenten van de studie biomedische wetenschappen. Zij leren over de biomedisch details van stress: het ‘sympathisch zenuwstelsel’, hoe enzymen het hormoon adrenaline uit dopamine maken, het verschil tussen adrenaline (hormoon) en noradrenaline (neurotransmitter), de vijf verschillende receptoren voor adrenaline enz. Bij zo veel detail is het niet altijd makkelijk om het overzicht te verkrijgen.

Klokhuis voor de collegezaal

Twee dagen voordat de studenten dit jaar aan het onderwerp begonnen, nam het Klokhuis contact op voor advies. Ze wilde weten wat de belangrijkste boodschap is over adrenaline. En: hoe leg je dat in acht minuten uit aan 8-12 jarigen, met aansprekende voorbeelden? Nu is stof uitleggen aan anderen een van de beste manieren om die stof te leren. Zo kwam het dat de programmamakers op een maandagochtend om 10 uur voor een groep van 60 studenten stonden voor hun (nog verse) ‘expert opinion’. 

Goed voor het Klokhuis: beter om advies te krijgen van zo’n zestig 20-jarigen en een 50+ docent, dan van alleen die docent. En goed voor de studenten!  Want zij mochten opeens hun kennis toepassen. Is de adrenaline-kick in een achtbaan ergens goed voor? (Niet echt, eigenlijk) En de adrenaline voor een sportwedstrijd? (Zeker!) Doet adrenaline iets met blozen? (Dat lijkt er wel op!) Zit adrenaline soms in de weg? (Zeker – trillen van de zenuwen is niet altijd handig!). Is adrenaline soms niet genoeg? (Zeker – pufjes bij astma zorgen voor extra activiteit van adrenaline-receptoren!). En hoe zit het bij spookhuizen, of pesten, of pijn, of kou, of…? (Vaak best ingewikkeld)

Basis vroeg gelegd

De moraal voor de docent – en wellicht voor de lezer: zelf simpel uitleggen is een groot goed en werkt fantastisch bij de goed voorbereide student. De winst voor de NPO kijker(tje)s: de basis om na te denken over zin en onzin over stress kan vroeg gelegd worden! Over 9 maanden hopelijk een mooie uitzending.

Onno Meijer is hoogleraar Moleculaire neuro-endocrinologie van corticosteroïden.